ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ

Teori: Bilgi edinme sürecinin herhangi bir aşamasında ortaya atılan geçerlik ve güvenilirliği bilimsel yöntemlerle saptanmış iç tutarlılığı olan bir genel bilgi ve açıklama düzenidir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Endüstri ilişkileri ekonomik, sosyal ve politik çevrenin etkisi altında bulunan, çok disiplinli ve içinde bulunulan zamana ve mekâna bağlı olarak farklı gelişmeler gösteren dinamik bir alandır.

Görüldüğü üzere III numaralı maddede verilen bilgi yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap I, II ve IV numaralı maddeleri içeren D seçeneğidir.

Endüstri ilişkilerinin bir sistem olduğu görüşü ilk kez John Dunlop tarafından ortaya atılmıştır. Bu yaklaşım, Dunlop’un 1958 yılında ABD’de yayınladığı Endüstri İlişkileri Sistemleri adlı kitabında geliştirilmiştir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Dunlop aktörleri etkileyen ve sınırlayan çevreleri işyerinin ve iş toplumunun teknolojik özellikleri, ürün piyasası ya da pazar ve bütçe kısıtları ve gücün toplumdaki dağılımı olarak belirtmiştir.

Yöneticiler ve sendikalar ise endüstri ilişkileri sisteminin temel amacı olan kuralların oluşumunu gerçekleştiren aktörler arasındadır.

Dolayısıyla II ve IV numaralı maddeler yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap I, III ve V numaralı maddeleri içeren D seçeneğidir.

Endüstri ilişkileri alanında ilk kuramsal çalışmayı yaparak temellerini atanlar, iki İngiliz araştırmacı Sidney ve Beatrice Webb olmuştur. Bu iki İngiliz bilim adamı 19. yüzyılın son on yılında yaptıkları çalışmalarla endüstri ilişkileri alanına önemli katkılar sağlamışlardır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Marksist Kurama (Teoriye) göre, toplumsal değişimin kaynağı olan sınıf çatışmasının ve eşitsizliğin temelini sermaye sahibi ve emek sahibi olanlar arasındaki farklılık oluşturmaktadır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Endüstri ilişkilerine Tekilci Yaklaşım, sendikaların zayıflamaya başladığı 1970’li yılların sonunda ortaya çıkan, sendikaları ve toplu pazarlığı endüstri ilişkileri sisteminin dışına çıkarmaya çalışan ilk teoridir. İşçi ve işveren etkin üretim, yüksek kar ve işletmedeki her çalışana iyi ücret sağlamak gibi ortak amaçlara sahip bir takımın üyesidirler. Tekilci Teori’ye göre, endüstri ilişkilerinde çatışma yapısal değildir. Daha çok işletmedeki küçük uyuşmazlıklardan kaynaklanmaktadır. 

Görüldüğü üzere IV numaralı maddede verilen bilgi yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap I, II ve III numaralı maddeleri içeren C seçeneğidir.

- Sosyolojik yaklaşıma göre, endüstri ilişkileri aktörlerinin davranışlarını açıklayabilmek için bu davranışlara yükledikleri kişisel anlam yorumlanmalıdır.

- Sosyolojik yaklaşım sistem yaklaşımı başta olmak üzere, endüstri ilişkilerinde çevre ve kurumlar üzerinde duran diğer yaklaşımlara karşıt olarak ortaya çıkmıştır. 

- Sosyolojik yaklaşım endüstri ilişkilerinde sadece açık ve gözlenebilir davranışların incelenmemesi gerektiğini ileri sürmektedir.

- Sosyolojik yaklaşım, aktörlerin içinde bulunduğu endüstri ilişkileri sisteminin çevresel özelliklerinin aktörlerin davranışlarına olan etkisini göz ardı ettiği için eleştirilmektedir.

- Sosyolojik yaklaşıma göre, endüstri ilişkilerinde yapı ve kurumlardan çok aktörlerin davranışları önemlidir.

E seçeneğinde verilen bilgi yanlıştır. Bu nedenle sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.

Neokorporatist yaklaşım, endüstri ilişkileri sisteminin aktörlerinden işçi ve işveren örgütlerinin birbirleri ve hükümet ile olan ilişkilerini incelemektedir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Yönetici pozisyonunda çalışan kadınların, belirli bir aşamadan sonra yükselmelerini engelleyen faktörlerin toplamına cam tavan ya da cam tavan sendromu adı verilmektedir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Endüstri ilişkilerinin bir sistem olduğu görüşü ilk kez John Dunlop tarafından ortaya atılmıştır. Bu yaklaşım, Dunlop’un 1958 yılında ABD’de yayınladığı Endüstri İlişkileri Sistemleri adlı kitabında geliştirilmiştir.

Endüstri ilişkileri sisteminin aktörler, çevre ve ideolojiden oluşan üç bağımsız değişkeni vardır. Sistemin aktörleri sahip oldukları ideolojiye ve içinde bulundukları çevreye bağlı olarak toplu pazarlık, uzlaştırma gibi çeşitli mekanizmaları kullanarak sistemin işleyişini düzenleyen kurallar yapmaktadırlar.

Endüstri İlişkileri Sisteminde aktörler;

Klasik Teori’ye göre, sendikalar amaçlarını iki yöntemle gerçekleştirebilirler: toplu pazarlık ve yasal düzenlemeler.

İngiliz sendikacılığının yenilikçi (reformist) niteliği üzerinde büyük etkisi olan Webb’ler ilk çalışmalarında toplu pazarlığa ağırlıklı bir rol vermiş olmalarına karşılık; 1897 yılında yayınladıkları “Industrial Democracy” (Endüstriyel Demokrasi) adlı kitapta sendikaların siyasi faaliyetleri ile yasal düzenlemelerin endüstriyel demokrasi üzerindeki etkisine değinmişlerdir

Marksist Kurama göre, toplumsal değişimin kaynağı olan sınıf çatışmasının ve eşitsizliğin temelini sermaye sahibi ve emek sahibi olanlar arasındaki farklılık
oluşturmaktadır.

Çoğulcu Teori’ye göre, endüstri ilişkilerinin en temel özelliği, işyerinde işçi ve işveren ile yönetenler ve yönetilenler arasında meydana gelen potansiyel çatışmadır.

Sendikalar siyasi ve toplumsal roller oynamak ve üyelerine pazarlık örgütü olmaktan başka hizmetler sunmakla birlikte, sendikalara üyeleri nazarında değer kazandıran unsur toplu pazarlık örgütü olmalarıdır. Toplu pazarlık aracılığı ile sendikalar işverenlerin otoritesini ve gücünü sınırlamaktadırlar. Çoğulculara göre toplu pazarlık olmasaydı sendikalar, küçük, zayıf ve etkisiz örgütler olarak kalacaklardı.

Tekilci yaklaşıma göre, çatışma endüstri ilişkilerinin yapısal özelliği olarak kabul edilmemekte, uyum ve işbirliği temel alınmaktadır.  Yönetimin ve işçilerin çıkarlarının aynı olduğunu ve yönetimin örgütün tümünün çıkarları için çalıştığını ileri sürerek yöneticilerin otoritesini meşrulaştıran bu yaklaşıma yönetim ideolojisi de denilmektedir

Sosyolojik teoriye göre bireylerin davranışlarını etkileyen faktörler aşağıdaki gibidir.

Toplumsal korporatizmde örgütlerin kontrolü aşağıdan gelir ve devlet müdahalesi azdır.