ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ

Endüstri ilişkileri: Çalışmadan doğan ilişkilerin düzenlenmesini, aktörlerini ve bunlar arasındaki çatışmacı ve barışçı etkileşim ve eylem biçimlerinin incelenmesini konu alan bir bilim dalıdır.

Endüstri ilişkileri kavramı Sanayi Devrimi’nin neden olduğu gelişmelere bağlı olarak ortaya çıkmakla birlikte, ilk kez 1912’de ABD’de Kongre’nin çalışma hayatıyla ilgili kurduğu bir komisyonun adı olarak kullanılmıştır.

Endüstri ilişkileri yerine çalışma ilişkileri, iş ilişkileri, mesleki ilişkiler, sendikal ilişkiler, işçi-işveren ilişkileri, emek-sermaye ilişkileri, toplu ilişkiler, işçi-yönetim ilişkileri, personel ilişkileri, insan ilişkileri gibi kavramlar kullanılmaktadır.

Kurumsallaşmış ilişkiler çerçevesinde ele alındığında, endüstri ilişkilerinin ilgi alanını aşağıdaki konuların oluşturduğu görülmektedir:

• İşçi-işveren ilişkilerini çevreleyen sosyo-ekonomik düzen

• Sendikaların özellikleri

• Sendikaların taktik ve stratejileri

• Toplu pazarlığın yapısı

• Devlet kontrolünün çerçevesi

İşçiler endüstri ilişkilerinin en temel aktörleridir. Endüstri ilişkileri kolektif ilişkiler temeline dayandığı için sistemde işçiler ağırlıklı olarak sendikalar tarafından temsil edilmektedir.

Endüstri ilişkilerinin üç temel aktörü vardır: İşçiler ve örgütleri, işverenler ve örgütleri ve devlet.

Çalışma ekonomisi, üretimin temel kaynaklarından biri olan işgücü unsurunu ekonomi kuramı ve kuralları çerçevesinde inceleyen bir bilim dalıdır.

Endüstri ilişkilerinin çevresi üçe ayrılır: ekonomik çevre, sosyal çevre ve politik çevre.

GREVLER 

KUTUPLAŞMIŞ ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ : SIK

BÜTÜNLEŞMİŞ ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ: Seyrek

2015 verilerine göre İsveç'teki sendikal yoğunluk oranı %66,8'dir. Bu oran diğer seçeneklerde bulunan ülkelere kıyasla en yüksek olandır.

Endüstri ilişkileri kavramını açıklamayı kolaylaştıracak beş unsur bulunmaktadır (Çetik ve Akkaya, 1999, ss.13-15):

Çalışanlar ile işverenler arasında çalışmadan kaynaklanan bir ilişkinin var olması,

Taraflar arasındaki ilişkinin üretim sonucu elde edilen artığın ücret ve kâr olarak paylaşımını içermesi,

Çalışma koşulları ve kurallarının karşılıklı belirlenmesini kapsaması,

Bütün bu ilişkilerin kurumsallaşmış olması,

Çözüm yollarının çatışmacı ve barışçı süreçleri içermesi.

• İşçi-işveren ilişkilerini çevreleyen sosyo-ekonomik düzen: Ülkenin sanayi yapısı, işgücünün özellikleri, işletme yöneticilerinin personel politikaları, emek piyasasının durumu, siyasi sistemdeki güç dengesi.

Sendikaların özellikleri: İşçilerin işyeri, meslek veya işkolu düzeyinde örgütlenmeleri, ulusal ve yerel sendikaların gücü, sendika üyeliğinin durumu, sendikaların mali kaynakları ve sendika liderliği.

Sendikaların taktik ve stratejileri: Sendikaların toplu pazarlık veya siyasi ha- reketler yolu ile hükümeti etkilemeye çalışmaları, çalışma koşullarını kont- rol etmede gösterdikleri tercihler.

Toplu pazarlığın yapısı: Pazarlık biriminin genişliği, sözleşmelerle düzenlenen konular, sözleşmenin süresi, uyuşmazlıkların çözüm yöntemleri, grev ve diğer baskı şekillerinin kullanılışı.

Devlet kontrolünün çerçevesi: Tarafların neyi pazarlık edebileceklerini ve ne gibi taktikler kullanabileceklerini belirleyen kamu/devlet kontrolü.

Endüstri ilişkilerinin üç temel aktörü vardır: İşçiler ve örgütleri, işverenler ve örgütleri ve devlet

Sayfa:7 Tablo 1.1

Sayfa:7, Tablo 1.1

Sayfa:7, Tablo 1.1

Fransa’da sendikalı işçilerin tüm çalışanlara oranı oldukça düşük görünse de sendikalardan kaynaklanan muhalefet oldukça güçlüdür.

ABD ve Japonya  sendikalaşma oranının oldukça düşük olduğu ülkeler arasındadır.

Çalışma ekonomisi, sendika ve toplu pazarlık konularına ekonomik açıdan yaklaşırken endüstri ilişkileri için kural koyma ve uyuşmazlıkların çözümünde kullanılan en temel kurumlardır.

Sosyal politika en genel anlamıyla, toplumun ekonomik yönden güçsüz, bağımlı çalışan ve özel olarak korunması gereken kesimlerinin toplumsal yaşam içinde ve iş ilişkileri ile çalışma yaşamında korunmasına yönelik kamusal politikaları konu olarak ele alıp inceleyen bir bilim dalıdır.