ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ

Kurumsallaşmış ilişkiler çerçevesinde ele alındığında, endüstri ilişkilerinin ilgi alanını aşağıdaki konuların oluşturduğu görülmektedir.
• İşçi-işveren ilişkilerini çevreleyen sosyo-ekonomik düzen: Ülkenin sanayi
yapısı, işgücünün özellikleri, işletme yöneticilerinin personel politikaları,
emek piyasasının durumu, siyasi sistemdeki güç dengesi.
• Sendikaların özellikleri: İşçilerin işyeri, meslek veya işkolu düzeyinde örgütlenmeleri, ulusal ve yerel sendikaların gücü, sendika üyeliğinin durumu, sendikaların mali kaynakları ve sendika liderliği.
• Sendikaların taktik ve stratejileri: Sendikaların toplu pazarlık veya siyasi hareketler yolu ile hükümeti etkilemeye çalışmaları, çalışma koşullarını kontrol etmede gösterdikleri tercihler.
Dar anlamda endüstri ilişkileri yalnızca endüstri sektöründe çalışanların çalışma koşullarını incelemektedir.
Geniş anlamda endüstri ilişkileri tüm ücretli çalışanların çalışma koşullarını inceleme alanına almaktadır.
• Toplu pazarlığın yapısı: Pazarlık biriminin genişliği, sözleşmelerle düzenlenen konular, sözleşmenin süresi, uyuşmazlıkların çözüm yöntemleri, grev ve diğer baskı şekillerinin kullanılışı.
• Devlet kontrolünün çerçevesi: Tarafların neyi pazarlık edebileceklerini ve ne gibi taktikler kullanabileceklerini belirleyen kamu/devlet kontrolü.

Bahsi geçen ülke ABD'dir. Doğru cevap E'dir.

Devlet ulusal düzeyde ekonomik ve sosyal politikalarla toplumun tümünü korumayı hedeflerken işyeri ve işletme düzeyinde çıkardığı yasalarla bağımlı çalışanları çalışma yaşamında korumayı amaçlamaktadır. Devletin makro düzeyde ekonomik ve sosyal politikaların belirlenmesi sürecinde endüstri ilişkilerinin diğer aktörlerinin görüş ve önerilerinden faydalanması bu politikaların uygulanmasını kolaylaştırmaktadır.

Endüstri ilişkileri sistemlerinin yapısı ve fonksiyonları arasındaki farklılıkları politik sistemler arasındaki farklara bağlamak mümkündür. Doğru cevap E'dir.

Endüstri ilişkileri özellikle günümüzde oldukça geniş bir alanı kapsarken endüstri
ilişkilerinin aktörleri de çalışma yaşamının çeşitli düzeylerinde faaliyet göstermektedirler. Bu aktörleri işveren, sendika ve devlet olarak sayabiliriz.

Endüstri ilişkileri birçok disiplinin kesişme noktasında yer alan disiplinlerarası bir nitelik taşımakla birlikte sadece bu disiplinlerin birleşmesinden ibaret olan bir alan değildir. Endüstri ilişkileri daha önceden ortaya çıkmış bir kısım bilim dalıyla çakışmasına rağmen, bunlardan hiçbiri tek başına endüstri ilişkilerinin incelediği konuları kapsamamaktadır. Endüstri ilişkilerinin ilgili olduğu bilim dallarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Tarih
- Sosyoloji
- Psikoloji
- Sosyal politika
- Çalışma ekonomisi
- Hukuk
- İnsan kaynakları yönetimi
- Siyaset bilimi.

Çalışma ekonomisi, üretimin temel kaynaklarından biri olan işgücü unsurunu ekonomi kuramı ve kuralları çerçevesinde inceleyen bir bilim dalıdır.

Her ülkenin endüstri ilişkileri sistemi kendi özel koşullarına bağlı olarak farklı özelliklere, faaliyetlere, aktörlere ve çevrelere sahip olmaktadır. Bir endüstri toplumu, çok çeşitli tutumlar, inançlar ve beklentilerle birbirine bağlanmış, farklı grupların, faaliyetlerin ve kurumsal ilişkilerin oldukça karmaşık ve dinamik bir düzeninden oluşmaktadır. Bu nedenle endüstri ilişkileri sosyal bir olgu olarak içinde meydana geldiği çevreden ayrı düşünülemez ve düşünülmemelidir. Endüstri ilişkilerinin çevresi üç temel unsura ayrılarak incelenebilir:
- Ekonomik Çevre
- Sosyal Çevre
- Politik Çevre.

Endüstri ilişkileri endüstri toplumlarının en önemli ilişkilerinden birini açıklamaktadır. Genel olarak endüstri ilişkileri kavramı,
• sanayileşmenin bir ürünü olan
• işçi ve işveren arasındaki bireysel ilişkilerden örgütlü gruplar arasındaki ilişkilere geçişle ortaya çıkan
• devletin az veya çok müdahale ettiği
• merkezinde bölüşümün ve çalışma koşullarının yer aldığı toplu pazarlıklara dayalı olan
• emek ile sermaye arasındaki kurumsallaşmış ilişkileri ifade etmektedir.

Endüstri ilişkilerinin bulgularından büyük ölçüde yararlandığı bilim dallarından biri olan çalışma ekonomisi, üretimin temelinde bulunan kaynaklardan birisi olan ‘işgücü’ faktörünü konu almaktadır ve ekonominin bir alt dalını oluşturmaktadır. Çalışma ekonomisi ve endüstri ilişkileri toplu pazarlık, ücret, işgücü arzı ve talebi gibi ortak konulara sahiptir. İşgücü arzı ve talebinin yapısı, ücretler ve enflasyon arasındaki ilişkiler, işgücünün diğer üretim faktörleriyle olan ilişkileri çalışma ekonomisinin konuları arasındadır. Endüstri ilişkileri ile çakışan nokta ise sendikaların ve toplu pazarlık sisteminin ücretler ve istihdam düzeyi gibi ekonomik faktörlere olan etkisidir. Çalışma ekonomisi, sendika ve toplu pazarlık konularına ekonomik açıdan yaklaşırken endüstri ilişkileri için kural koyma ve uyuşmazlıkların çözümünde kullanılan en temel kurumlardır.

Genel olarak endüstri ilişkileri ise sanayileşmenin bir ürünü olan, işçi ve işveren arasındaki bireysel ilişkilerden örgütlü gruplar arasındaki ilişkilere geçişle ortaya çıkan, devletin az veya çok müdahale ettiği, merkezinde bölüşümün ve çalışma koşullarının yer aldığı toplu pazarlıklara dayalı olan emek ile sermaye örgütleri arasındaki kurumsallaşmış ilişkileri ifade etmektedir. Bu tanımda endüstri ilişkileri kavramını açıklamayı kolaylaştıracak beş unsur bulunmaktadır (Çetik ve Akkaya, 1999, ss.13-15):

Çalışanlar ile işverenler arasında çalışmadan kaynaklanan bir ilişkinin varolması,

Taraflar arasındaki ilişkinin üretim sonucu elde edilen artığın ücret ve kârolarak paylaşımını içermesi,

Çalışma koşulları ve kurallarının karşılıklı belirlenmesini kapsaması,

Bütün bu ilişkilerin kurumsallaşmış olması,

Çözüm yollarının çatışmacı ve barışçı süreçleri içermesi.

Kurumsallaşmış ilişkiler çerçevesinde ele alındığında, endüstri ilişkilerinin ilgi alanını aşağıdaki konuların oluşturduğu görülmektedir (Çetik ve Akkaya, 1999, s.16):

İşçi-işveren ilişkilerini çevreleyen sosyo-ekonomik düzen: Ülkenin sanayi yapısı, işgücünün özellikleri, işletme yöneticilerinin personel politikaları, emek piyasasının durumu, siyasi sistemdeki güç dengesi.

Dar anlamda endüstri ilişkileri yalnızca endüstri sektöründe çalışanların çalışma koşullarını incelemektedir.

Geniş anlamda endüstri ilişkileri tüm ücretli çalışanların çalışma koşullarını inceleme alanına almaktadır.

İşçiler endüstri ilişkilerinin en temel aktörleridir.

Endüstri ilişkileri kolektif ilişkiler temeline dayandığı için sistemde işçiler ağırlıklı olarak sendikalar tarafından temsil edilmektedir.

Endüstri ilişkilerinin üç temel aktörü vardır: İşçiler ve örgütleri, işverenler ve örgütleri ve devlet

Çalışma ekonomisi,

üretimin temel kaynaklarından biri olan işgücü unsurunu ekonomi kuramı ve kuralları çerçevesinde inceleyen bir bilim dalıdır.