ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ - Deneme Sınavı - 7

Sendikalar geleneksel rekabet politikalarını genellikle maliyetleri minimize etmek ve üyelik aidatlarını düşük tutmak için tercih etmektedir. Çünkü geleneksel rekabet politikalarında, işçi-işveren ilişkileriyle doğrudan ilgili olmayan ve yüksek maliyetli faaliyetlere yer verilmemektedir. (Uçkan, 2002, ss.21-23).

Ancak son yıllarda çalışma hayatında ve iş piyasasında yaşanan hızlı değişim ve dönüşüm, sendika-üye ilişkisini de değiştirmiş; geleneksel politikaların yetersiz kalması üzerine sendikalar yeni politika arayışı içine girmiştir. Sendikaların geliştirdikleri yenilikçi politikaları şu şekilde sıralamak mümkündür (Uçkan, 2002, ss.23-34; Urhan, 2012, ss. 16-30):

Bireysel çıkarlara yönelik politikalar: Günümüzde bireyselleşme eğiliminin artması ve insan kaynakları yönetiminin önem kazanmasıyla birlikte sendikalar kollektif temsilden ziyade bireysel temsil rolüne ağırlık vermeye başlamıştır. Dolayısıyla sendika-üye ilişkisi kollektif çıkar ortaklığından bireysel çıkarlar, özellikle tüketici çıkarları ortaklığına doğru dönüşmeye başlamıştır. Kadın ve genç işgücüne yönelik politikalar: Günümüzde kadın ve genç işgücü toplam işgücü içinde önemli bir paya sahip olmaya başlamıştır. Dolayısıyla sendikaların gelecekte işçi hareketini temsil etme gücüne sahip olabilmeleri, büyük ölçüde kadın ve genç işgücünü örgütleyebilme başarılarına bağlı duruma gelmiştir. Bu nedenle sendikalar kendilerine kadın ve genç işçileri çekmek amacıyla çeşitli politikalar uygulamaya başlamıştır. Kamuoyu ve üyelerle ilişkileri geliştirici politikalar: Sendikalar üyeleriyle ilişkilerini canlı tutabilmek ve kamuoyunda kimi zaman oluşan olumsuz imajlarını düzeltebilmek için çeşitli politikalar uygulamaktadır. Sendikalar üyeleriyle ilişkilerini geliştirebilmek amacıyla yeni üye olan işçilere yönelik oryantasyon programları uygulayarak yeni üyelere sendikayı yakından tanıtmakta ve sendikal işleyişler konusunda bilgi vermekte, sendika üyelerine yönelik piknik, yemek, futbol turnuvası gibi çeşitli sosyal organizasyonlar düzenlemekte, sendika gazetesi ve/veya dergisi yayınlamakta, ucuz ve kapsamlı bilgi kaynağı olan internet yoluyla üyeler arasında e-posta grupları oluşturarak iletişimi sağlamakta, kimi zaman toplu görüşmeler sırasında üyelerin taleplerini öğrenmek amacıyla internet ortamında forumlar oluşturmakta ve sendika hakkında her türlü bilgiyi üyelerine sunabilmektedir. Eğitim ve araştırmaya yönelik politikalar: Sendikalar değişen sosyoekonomik ve siyasal koşulları, buna bağlı olarak işçilerin sendikalardan talep ve beklentilerini yakından takip edebilmek amacıyla piyasa araştırmaları ve anketler düzenlemekte; bunların sonucuna göre ise yeni politika ve stratejiler geliştirmektedir. Bir başka deyişle sendikalar çeşitli bilgi, veri, araştırma ve uzman görüşlerine başvurarak olası gelişmeler karşısında savunma araçlarını ve alternatif politikalarını belirlemektedir.

Teori: Bilgi edinme sürecinin herhangi bir aşamasında ortaya atılan geçerlik
ve güvenilirliği bilimsel yöntemlerle saptanmış iç tutarlılığı olan bir genel bilgi ve açıklama düzenidir.

Endüstri ilişkilerinin bir sistem olduğu görüşü ilk kez John Dunlop tarafından ortaya atılmıştır. Bu yaklaşım, Dunlop’un 1958 yılında ABD’de yayınladığı Endüstri İlişkileri Sistemleri adlı kitabında geliştirilmiştir. Kısaca Sistem Teorisi olarak adlandırılan Endüstri İlişkileri Sitemi Teorisi o tarihten günümüze hem en çok kabul gören, hem de en çok tartışılan ve eleştirilen kuram olmuştur.

Bağımsız değişken: Başka bir değişkene bağlı olarak farklı değerler almayan ve diğer değişkenleri etkileyen değişkendir.

Endüstri ilişkileri sisteminin aktörler, çevre ve ideolojiden oluşan üç bağımsız değişkeni vardır.

Endüstri ilişkilerinin kuramsal temelleri İngiliz bilim adamları Sidney ve Beatrice Webb tarafından atılmıştır.

Klasik Teori’ye göre, sendikalar amaçlarını iki yöntemle gerçekleştirebilirler:
toplu pazarlık ve yasal düzenlemeler.

Endüstriyel demokrasi:İnsanın kişiliğine saygı gösterilen ve tüm bireylerin fırsat açısından eşit olduğu, ancak sarf ettikleri çaba, teşebbüs gücü ve sahip oldukları zihinsel ve bedensel niteliklerle ödüllendirildikleri bir toplum düzenidir.

Çoğulcu Teori’ye göre, endüstri ilişkilerinin en temel özelliği, işyerinde işçi ve işveren ile yönetenler ve yönetilenler arasında meydana gelen potansiyel çatışmadır.

Marksizm: Kapitalist toplum içinde endüstri ilişkilerinin analizine yönelik uygulamaları da içeren, toplumun ve sosyal değişimin genel bir kuramıdır.

Korporatizm: İşçi ve işveren örgütlerinin kamu politikalarının oluşturulmasına ve uygulanmasına katılımının sağlanmasıdır.

Feminist Teori kadınların çalışma yaşamına katılımını ve çalışma yaşamında konumunu sorgularken cinsiyet ile toplumsal cinsiyet arasındaki ayrıma dikkat çekmektedir.

Sosyolojik yaklaşım, aktörlerin içinde bulunduğu endüstri ilişkileri sisteminin çevresel özelliklerinin aktörlerin davranışlarına olan etkisini göz ardı ettiği için eleştirilmektedir.

Endüstri ilişkilerinin bir sistem olduğu görüşü ilk kez John Dunlop tarafından ortaya atılmıştır.

Korporatizmin üç modeli olduğu ileri sürülmektedir. Bunlar toplumsal korporatizm, devlet korporatizmi ve pazarlık korporatizmidir.

Tekilci yaklaşıma göre, çatışma endüstri ilişkilerinin yapısal özelliği olarak kabul edilmemekte, uyum ve işbirliği temel alınmaktadır.

İdeoloji: Siyasi veya toplumsal bir öğreti oluşturan, bir hükümetin, bir partinin, bir grubun davranışlarına yön veren politik, hukuki, bilimsel, felsefi, dini, moral ve estetik düşünceler bütünüdür.

Endüstri ilişkileri sisteminin aktörleri sahip oldukları ideolojiye bağlı olarak yukarıda bahsedilen çevresel unsurların etkileşimi sonucunda bir kurallar ağı meydana getirmektedirler. Kurallar, endüstri ilişkileri sisteminin bağımlı değişkenidir. Dunlop, bu kuralların oluşturulmasını ve uygulanmasını endüstri ilişkilerinin temel amacı olarak görmektedir. Bu kurallar ağı üç temel unsurdan oluşmaktadır: kuralların belirlenmesi için prosedürlerin oluşturulması, kuralların kendileri ve kuralların hangi durumlara uygulanacağına karar vermek için prosedürler oluşturulması.

Klasik Teori’ye göre, sendikalar amaçlarını iki yöntemle gerçekleştirebilirler:
toplu pazarlık ve yasal düzenlemeler.

Endüstriyel demokrasi: İnsanın kişiliğine saygı gösterilen ve tüm bireylerin fırsat açısından eşit olduğu, ancak sarf ettikleri çaba, teşebbüs gücü ve sahip oldukları zihinsel ve bedensel niteliklerle ödüllendirildikleri bir toplum düzenidir.