ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ - Deneme Sınavı - 15

Endüstri ilişkilerinin bir sistem olduğu görüşü ilk kez John Dunlop tarafından ortaya atılmıştır. Bu yaklaşım, Dunlop’un 1958 yılında ABD’de yayınladığı Endüstri İlişkileri Sistemleri adlı kitabında geliştirilmiştir.

Endüstri ilişkileri sisteminin aktörler, çevre ve ideolojiden oluşan üç bağımsız değişkeni vardır. Sistemin aktörleri sahip oldukları ideolojiye ve içinde bulundukları çevreye bağlı olarak toplu pazarlık, uzlaştırma gibi çeşitli mekanizmaları kullanarak sistemin işleyişini düzenleyen kurallar yapmaktadırlar.

Endüstri İlişkileri Sisteminde aktörler;

Klasik Teori’ye göre, sendikalar amaçlarını iki yöntemle gerçekleştirebilirler: toplu pazarlık ve yasal düzenlemeler.

İngiliz sendikacılığının yenilikçi (reformist) niteliği üzerinde büyük etkisi olan Webb’ler ilk çalışmalarında toplu pazarlığa ağırlıklı bir rol vermiş olmalarına karşılık; 1897 yılında yayınladıkları “Industrial Democracy” (Endüstriyel Demokrasi) adlı kitapta sendikaların siyasi faaliyetleri ile yasal düzenlemelerin endüstriyel demokrasi üzerindeki etkisine değinmişlerdir

Marksist Kurama göre, toplumsal değişimin kaynağı olan sınıf çatışmasının ve eşitsizliğin temelini sermaye sahibi ve emek sahibi olanlar arasındaki farklılık
oluşturmaktadır.

Çoğulcu Teori’ye göre, endüstri ilişkilerinin en temel özelliği, işyerinde işçi ve işveren ile yönetenler ve yönetilenler arasında meydana gelen potansiyel çatışmadır.

Sendikalar siyasi ve toplumsal roller oynamak ve üyelerine pazarlık örgütü olmaktan başka hizmetler sunmakla birlikte, sendikalara üyeleri nazarında değer kazandıran unsur toplu pazarlık örgütü olmalarıdır. Toplu pazarlık aracılığı ile sendikalar işverenlerin otoritesini ve gücünü sınırlamaktadırlar. Çoğulculara göre toplu pazarlık olmasaydı sendikalar, küçük, zayıf ve etkisiz örgütler olarak kalacaklardı.

Tekilci yaklaşıma göre, çatışma endüstri ilişkilerinin yapısal özelliği olarak kabul edilmemekte, uyum ve işbirliği temel alınmaktadır.  Yönetimin ve işçilerin çıkarlarının aynı olduğunu ve yönetimin örgütün tümünün çıkarları için çalıştığını ileri sürerek yöneticilerin otoritesini meşrulaştıran bu yaklaşıma yönetim ideolojisi de denilmektedir

Sosyolojik teoriye göre bireylerin davranışlarını etkileyen faktörler aşağıdaki gibidir.

Toplumsal korporatizmde örgütlerin kontrolü aşağıdan gelir ve devlet müdahalesi azdır.

Endüstri ilişkileri: Çalışmadan doğan ilişkilerin düzenlenmesini, aktörlerini ve bunlar arasındaki çatışmacı ve barışçı etkileşim ve eylem biçimlerinin incelenmesini konu alan bir bilim dalıdır. Endüstri ilişkileri yerine çalışma ilişkileri, iş ilişkileri, mesleki ilişkiler, sendikal ilişkiler, işçi-işveren ilişkileri, emek-sermaye ilişkileri, toplu ilişkiler, işçi-yönetim ilişkileri, personel ilişkileri, insan ilişkileri gibi kavramlar kullanılmaktadır.

Endüstri ilişkilerinin ilgi alanını oluşturan konular işçi-işveren ilişkilerini çevreleyen sosyoekonomik düzen, sendikaların özellikleri, sendikaların taktik ve stratejileri, toplu pazarlığın yapısı ve devletin çalışma hayatına etkisidir. Endüstri ilişkileri kapsamında örgütlenmeler ve örgütler aracılığıyla oluşturulan kurumsallaşmış ilişkilerle ilgili araştırmalar yanında, çalışma yaşamında bireysel ilişkileri ve bireysel davranışları inceleyen çalışmalar da yapılmaya başlanmıştır. İşyeri düzeyinde ortaya çıkan ve çalışma yaşamından kaynaklanan sorunlar, sendikaların ve işyeri yönetimlerinin giderek daha fazla duyarlılık göstermesi nedeniyle artık endüstri ilişkilerinin inceleme ve araştırma alanına girmektedir

Endüstri ilişkilerinin üç temel aktörü vardır: İşçiler ve örgütleri, işverenler ve örgütleri ve devlet.

Endüstri ilişkileri aktörü olarak işveren çalışma koşullarının oluşmasında işçi sendikalarıyla pazarlık yapan, çalışma hayatına yönelik yasal düzenlemelerin hazırlanmasında devlete baskı yaparak kendi çıkarını gerçekleştirmeye çalışan kişidir. Bir başka ifadeyle, endüstri ilişkileri sisteminde işverenler işçi sendikalarıyla ve devletle çeşitli kurumsal mekanizmalar içinde hem bir işbirliği hem de bir mücadele içinde bulunmaktadır.

Makro veya ulusal düzeyde işveren faaliyetleri içerisinde insan kaynaklarının stratejik rolü, sendikal politikalar, yeni teknolojiler, yatırımlar bulunmaktadır.

Endüstri ilişkilerinin bulgularından yararlandığı bilim dalları arasında ekonomi, hukuk, tarih, siyaset bilimi, çalışma ekonomisi, sosyal politika, psikoloji, sosyoloji, işletme ve insan kaynakları yönetimi bulunmaktadır.

Çalışma ekonomisi, üretimin temelinde bulunan kaynaklardan birisi olan ‘işgücü’ faktörünü konu almaktadır. İşgücü arzı ve talebinin yapısı, ücretler ve enflasyon arasındaki ilişkiler, işgücünün diğer üretim faktörleriyle olan ilişkileri çalışma ekonomisinin konuları arasındadır.

İnsan kaynakları yönetimi, örgütte rekabetçi üstünlükler sağlamak amacıyla gerekli insan kaynağının sağlanması, istihdam ve istihdamın geliştirilmesi ile ilgili politikalar oluşturma, planlama, örgütleme, yönlendirme ve denetleme faaliyetlerini içeren bir bilim dalıdır.

Bütünleşmiş endüstri ilişkilerinin  özellikleri: uyuma yönelik toplum, eşitler arası pazarlık yapısı, karar verme süreci toplantı odasında, seyrek grev,bürokratik örgğtler, evrimci eğilim, yüksek örgütlenme derecesi, güçlü finansal durum ve bütünleşmiş birlik yapısıdır.

Sendikal yoğunluk 66,8 ile en yüksek İsveç’tedir.