EMLAK YÖNETİMİ VE PAZARLAMASI

Risk kavramı en sade biçimiyle “gerçekleşmesi halinde zarara ve kayba neden olabilecek potansiyel tehlikeler” şeklinde tanımlanmaktadır.

Riziko, sigortacılık dilinde bir kimsenin para ile ölçülebilir çıkarını tehdit eden, gerçekleşme olanağı bulunan ancak kesin olmayan tehlikedir.

Gerçek rizikolarda, rizikoyla karşı karşıya olan bir kişinin herhangi bir kazanç beklentisi olamaz. Kişi rizikonun gerçekleşmesi halinde bir kayba uğrayacak, gerçekleşmemesi halinde ise ancak durumunu koruyacaktır. Başka bir deyişle, ne kazancın ne de kaybın söz konusu olduğu bir durumdur. Yangın, sel, hırsızlık, trafik kazası gibi olayları bu tür rizikolara örnek olarak gösterebiliriz. Bir binayı sel basması, binanın depremden yıkılması ya da bir binaya hırsız girmesi emlakla ilgili gerçek riziko örnekleridir.

Spekülatif rizikolar hem kazanma, hem de kaybetme olasılığı bulunan rizikolardır. Kar ve zarar olasılığı farklı oranlarda olabilir ancak, sonuçta kar ya da zarardan birisi mutlaka gerçekleşecektir. Kumar, at yarışları, spor loto oyunları gibi durumlarda karşılaşılan rizikolar spekülatif rizikolardır. Ekonomik hayatta, ekonomik faaliyetlerle ilgili alınan kararlar da, spekülatif rizikolar içinde yer alırlar. Söz gelişi yapılan bir yatırım kar ya da zarar getirebilir. Yatırım amaçlı alınan bir gayrimenkul, tekrar satılmak istendiğinde alış fiyatının üzerinde alacak bir kişi bulunamadığında zarar getirecektir. Oysa düşük fiyata alınan bir emlak, iki katı fiyatına başka birine satılabilirse kar getirecektir. Ancak kar getirme ya da zarar etme olasılığı bulunduğu için emlağa yatırım kararı spekülatif risk barındırır.

Temel rizikolar, bireysel olmaktan çok doğal afetler, savaş, enflasyon gibi fiziksel ya da toplumsal bir olaydan ileri gelirler. Bireylerin ötesinde geniş kitleleri etkilerler. Bu rizikolar, sonuçları itibariyle bütün toplumu etkiler.

Özel rizikolar sınırlı sayıda bireyi etkileyecek münferit olaylar biçiminde ortaya çıkarlar. Trafik kazası, hırsızlık, yangın gibi rizikolar bu riziko grubunun örnekleridir. Deprem tüm emlaklar için temel bir riziko oluştururken, bir evde çeşmenin açık kalması nedeniyle evi su basması özel riziko oluşturur.

Risk yönetimi, herhangi bir hasar sonrası operasyonel verimliliği korumak amacı ile mevcut kaynaklar ve gerekli kaynaklar arasında denge kurmaya yönelik, hasar öncesinde en etkin durumun planlanması olarak tanımlanmaktadır.

Sigorta bir riskin belirli bir parasal değer karşılığında bir başkasına devredilmesidir. Sigortanın amacı, öngörülmeyen olayların zararlı sonuçlarını önceden alınacak önlemlerle olabildiğince azaltmak ya da ortadan kaldırmak ve böylece belirsizliğe karşı kişilere, kurum ve kuruluşlara bir güvence sağlamaktır. Daha önce bahsettiğimiz rizikolara karşı, insanların birleşmeleri ve böylece tek başına üstlenmek zorunda kalacakları zararları aralarında bölüşmeleri, sigorta sisteminin esasını oluşturur.

Bir rizikonun sigorta edilebilir olabilmesi için bazı özellikler taşıması gerekir:
• Rizikonun gerçekleşmesi sonucu uğranılacak zararın finansal (para ile ölçülebilir) bir değeri olmalıdır. Sigortanın amacı, rizikonun gerçekleşmesinin önüne geçmekten çok bu durumun yarattığı maddi zararın karşılanmasıdır. Dolayısıyla riskin para ile ölçülebilir bir niteliği bulunmalıdır.
• Rizikonun gerçekleşmesi rastlantıya bağlı olmalıdır. Bir başka deyişle, gerçekleşmesi kesin olan bir olayın sigorta edilmesi olanak dahilinde değildir.
• Büyük sayılar kanununun işlerlik kazanabilmesi için, belirli bir tehlikeyle karşı karşıya olan çok sayıda aynı özelliklere sahip riziko birimine gereksinim vardır.
• Riziko meşru bir nitelik taşımalı ve kamu düzenine aykırı olmamalıdır.
• Rizikonun sıklık derecesi ne çok düşük ne de çok yüksek olmalıdır. Eğer rizikonun sıklık derecesi çok düşük ise sigorta teminatına gereksinim olmayacaktır. Sıklık derecesi çok yüksek ise sigortacının teminat vermesi olanaksızlaşacak veya primi o kadar yüksek olacak ki sigortalının sigorta yaptırmasına değmeyecektir. Örneğin; devamlı taşan bir dere kenarına yapılan müstakil evlerin riziko sıklık derecesi çok yüksektir. Dolayısıyla sigortacının bu duruma bir teminat vermesi zor olabilir.

Tazminat; rizikonun gerçekleşmesi ve hasarın oluşması nedeniyle doğan zararı gidermek için sigortacı tarafından sigortalıya ödenen miktardır. Sigortalı olan malı, hasardan hemen bir gün önceki değerine getirecek meblağın hesaplanarak ödenmesi gerekir. Mal sigortalarında yapılacak tazminat ödemesi, sigortalanan menfaatin değerini aşamayacaktır.