ELEŞTİRİ TARİHİ - Deneme Sınavı - 15

Belli bir meslekte şöhret bulan kişilerin biyografilerini anlatan eserlere tezkire, bunlardan şairlerin hayatlarını anlatan, eserlerinden örnekler verenlere de şair tezkiresi denilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Hamit’e göre; “Halkın rağbet ettiği, millî ahlâk ve âdetlerimizi gösteren millî tiyatro eserleri, herkesin bildiğini tekrarlamaktan başka bir şey yapmayan birer ahlâk risalesidir. Asıl millî tiyatro eserleri ise; seyircilere herkesin iyi bildiği kendi hayatlarını değil, tanımadıkları cemiyetlerin veya azınlıkların hayatlarını, islâm veya Osmanlı tarihinin muhteşem olaylarını anlatan eserlerdir. Doğru cevap A'dır.

Sanatçılar, harf sırasıyla, şu isimlerden oluşmaktadır: Abdülhalim Memduh, A. Nazım, Abdülkerim Hadi, Abdülkerim Sabit, Adanalı Ziya, Ahmet Rasim, Alaybeyzâde Naci, Ali Ferruh, Ali Feyzi, Ali Kemal, Ali Nizamî, Ali Nusret, Ali Ulvi, Andelip Fâik Esat, Beşir Fuad, Fatma Aliye Hanım, Fazlı Necip, Halil Edip, Hasan
Asaf, Hayret Efendi, Hüseyin Daniş, İsmail Safa, Makbule Leman, Manastırlı Rıfat, Mehmet Celâl, Mehmet Ziver, Menemenlizâde Mehmet Tahir, Muallim Feyzi, Muhyiddin, Mustafa Reflit, Müstecabizade İsmet, Nâbizâde Nâzım, Nigar Binti Osman, Recep Vahyî, Selânikli Tevfik, Tepedelenlizâde Kâmil. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Ara Nesil sanatçılarının döneminde dergiler ön plana çıkmıştır. Bundan dolayı sanatçılar eserlerini dergilerde yayımlamışlardır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Ara Nesil sanatçıları edebiyata milletin kalkınmasını sağlayacak bir araç olarak bakmışlar ve böylece edebiyata tam olarak ne olduğu belirli olmayan yeni bir fonksiyon yüklemişlerdir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Tevfik Fikret’in Rubâb-ı Şikeste isimli şiir kitabının başında yer alan “Sühâ ile Pervin” başlıklı şiirindeki Sühâ karakteri ile Halit Ziya’nın Mâi ve Siyah başlıklı romanındaki başkahraman olan Ahmet Cemil karakteri, Mehmet Celâl’in tasvir ettiği şair tipiyle büyük ölçüde örtüşmektedir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Servet-i Fünûn dergisi 27 Mart 1891’de D. Nikolaidi’nin sahibi olduğu Servet gazetesinin eki olarak çıkmaya başlamış bir yayın organıdır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Servet-i Fünûn edebiyatının şiirde en güçlü isimlerinden birisi olan Cenap Şahabettin edebiyatta sosyal fayda arayanlara da karşı çıkar ve edebiyatın gayesinin sadece güzellik olduğunu vurgular. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Tanzimat devri yazarları klasik ve romantik sanatçıların etkisindeydiler. Serveti Fünûn dönemi sanatçıları ise daha çok realizm, natüralizm, parnassizm, sembolizm akımlarına yöneldiler. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Servet-i Fünuncular eleştirinin yeni ve bağımsız bir tür olduğunu, eleştirilerin değişmez, mutlak kurallara bağlanmasının doğru olmadığını, eleştirinin kişisel duygu ve zevkleri ortaya koymak için yapılması gerektiğini savunmuşlardır. Onlara göre ayrıca Batıda eleştirinin gelişim çizgisinin bilinmesi de gereklidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Halit Ziya, hikâyecinin bir fenci kadar önemli olduğunu, hikaye türünün edebiyatımızda ihmal edildiğini, hikayenin insanları başka insanlara tanıttığını, toplulukların en önemli ha1leerini dile getirdiğini ve ruh tahlillerinin olaylardan daha önde geldiğini söyler. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Servet-i Fünûnda sanatçıların hemen hepsi Recaizade Ekrem’i üstad olarak kabul etmektedirler. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Bizde Batıl anlamda edebiyat eleştiriciliği Tanzimat’la birlikte başlamıştır. Tanzimat’tan önce de özellikle divanların ön sözlerinde ve şiir mecmualarında yer alan ve edebiyat eleştirisi sayılabilecek nitelikte bazı değerlendirmeler vardır. Fakat bunlar modern anlamda edebiyat eleştiriciliği sayılmazlar.

Şinasi, Namık Kemâl, Ziya Paşa ve Recaizade Mahmut Ekrem gibi isimler edebiyatın ne olduğu, edebî türlerin nitelikleri ve yaşadıkları dönemlerde yayımlanan edebî eserlere dair görüşlerini müstakil olarak veya çeşitli eserlere yazdıkları ön sözlerde ifade etmişlerdir.