ELEŞTİRİ KURAMLARI

Sözbilimin aşamaları buluş, düzenleyiş, anlatma biçimi, bellek ve harekettir. Cevap C'dir.

Söylemin izleği (teması) ile ilgili her türlü ikna yolunun araştırıldığı aşama buluş aşamasıdır.

Bu soruların hepsi buluş aşamasında sorulur. Cevap D'dir.

Sunulacak bildirinin yapısını, tutarlılığını ve düzenlenişini inceleyen sözbilim aşaması, düzenleyiştir.

Alıcıyı eğlendirmek ve sonuçtan önce onu oyalamaya uzatı denir.

Söylemin sesletimi (telaffuzu), tonu, sesin yüksekliği ya da alçaklığı ile hareket aşaması ilgilenir.

Aristoteles yargılayıcı/savunmacı söylem, tartışma söylemi ve övgü-yergi söyleminden bahseder.

Taşlama yergi söylemine örnektir.

Karar almaya yönelik bir söylemin edimi öğüt vermek ya da vermemektir.

Onuncu Yıl Nutku heyecanlandırmayı amaçlayan soylu biçeme örnektir.

Sözbilimin kaynağı çok eskilere dayanır. Özerk bir bilimsel disiplin olarak doğması M. Ö. 465 yılında Sicilya’da, yönetimi ele geçiren Gelon ve Hiéron adındaki iki zorba, halkın elindeki toprakları askerlere dağıtmak üzere almış ve toprak sahiplerinin bir kısmını da adadan sürmüşlerdir. Halk tekrar eski topraklarına ve eski olanaklarına sahip çıkmak isterler. Bu isteğin savunulması büyük bir halk kitlesi önünde yapılır. Halk kendi topraklarına ve özgürlüklerine sahip olabilmek için çok iyi bir savunma yapmak zorundadırlar. Sözbilim bu savunmayla ortaya çıkmıştır.

Aristoteles’e göre, sözbilim, konuşan bir kişinin söylemidir ve dinleyiciyi ikna etmeyi ya da heyecanlandırmayı amaçlar. Bu yaklaşım her dönemde geçerlidir.

Metin ya da söylem oluşturan kişiye verici denir.

Buluş, söylemin izleği (teması) ile ilgili her türlü ikna yolunun araştırıldığı aşamayı belirtir.

Yargılayıcı/savunmacı öncelikle adalet görevlilerine ait bir söylemdir.

Heyecanlandırmayı amaçlayan soylu biçemde amaç, alıcı üzerinde bir etkileyim yaratarak onu heyecanlandırmaktır.

Anlam betileri sözcüksel bir katkı sağlar; dile yeni sözcükler katarak değil de, sözcüklere yeni anlamlar katarak bu zenginliği sağlar.

Özsunum, alıcı üzerinde güven sağlamak için konuşanın almak zorunda olduğu ve göz önünde bulundurduğu tüm özellikleri belirtir.