ELEŞTİRİ KURAMLARI - Deneme Sınavı - 9

Yazınsal göstergebilim sunduğu örnekler, örnekçeler, araçlar ve açıklamalar ile metin okumalarını aydınlatır, anlamlarını bağlam içinde oluşturur ve en önemlisi de incelenen yazınsal yapıtın, ayırıcı, belirleyici, olağanüstü özelliklerini, konumunu, onu yazınsal açıdan farklı kılan özelliklerini yansız bir biçimde gösterir, ancak iyi/kötü; okunabilir/okunamaz; yararlı/ yararsız... gibi değer yargıları sunmaz, bunu okura bırakır.

Yazınsal göstergebilim sunduğu örnekler, örnekçeler, araçlar ve açıklamalar ile
metin okumalarını aydınlatır, anlamlarını bağlam içinde oluşturur ve en önemlisi
de incelenen yazınsal yapıtın, ayırıcı, belirleyici, olağanüstü özelliklerini, konumunu, onu yazınsal açıdan farklı kılan özelliklerini yansız bir biçimde gösterir,
ancak iyi/kötü; okunabilir/okunamaz; yararlı/ yararsız... gibi değer yargıları sunmaz, bunu okura bırakır.

Sözceleme, bireysel kullanımnedimiyle dilin işleyişe geçirilmesidir.

Üretici süreç, sözceleme öznesinin sözcesini gerçekleştirmesi sırasında oluşan “anlam belleğinin” bir örnekçesidir

İzlekselleşme, betisel yerdeşliklerden yola çıkarak genel anlamı birleştirme işlemdir.

Eyleye, bir duruma, bir eyleme etken ya da edilgen olarak katılan diğer eyleyenlerle olan ilişkileriyle tanımlanan dilsel birimdir.

Anlatı şeması, insanlığın ortak belleğine yerleşmiş anlatısal ve kültürel düzenlenmenin soyut bir tablo ile görselleştirilmesidir. Bu şema “yaşamın anlamını”, sanal bir yeniden sunum ile anlaşılır biçime sokar. Bu şema okuyucuya, anlatıda olayların nasıl eklemlendiği, eyleyenlerin hangi işlevlerle olaylara katıldığı, olayların değişik aşamalarının nasıl sunulduğu konularında bilgiler verir. Günümüzde bu şema üç aşamadan oluşur: eyletim, eylem ve yaptırım.

Yaptırım, bu aşamada Gönderen ve / ya da Gönderilen, Öznenin eylemini
değerlendirerek onu ödüllendirebilir, beğenmeyerek cezalandırabilir ya da
gerçek yaşamda çok sık görüldüğü gibi kayıtsız kalabilir.

Söyleşimlilik, anlatıcı ile yazar, anlatıcı ile oyuncunun seslerinin ve anlam evrenlerinin birbirine karışması sonucu hangisinin konuştuğunun
anlaşılamamasıdır

Üretici süreç: Bir metin ya da söylemde anlamı oluşturan düzeyler ve bileşkeler arasında kolaydan zora, yalından karmaşığa giden ilişkileri düzenleyen kuramsal süreci açıklayan göstergebilimsel araç.

Yazınsal göstergebilim sunduğu örnekler, örnekçeler, araçlar ve açıklamalar ile metin okumalarını aydınlatır, anlamlarını bağlam içinde oluşturur ve en önemlisi de incelenen yazınsal yapıtın, ayırıcı, belirleyici, olağanüstü özelliklerini, konumunu, onu yazınsal açıdan farklı kılan özelliklerini yansız bir biçimde gösterir, ancak iyi/kötü; okunabilir/okunamaz; yararlı/ yararsız... gibi değer yargıları sunmaz, bunu okura bırakır.