ELEŞTİRİ KURAMLARI - Deneme Sınavı - 8

Aşağıdakilerden hangisi, bir söylem zinciri içinde kesintisizlik etkisi yaratan anlamı oluşturan içerik ögelerinin yinelenmesine verilen addır?

Aşağıdakilerden hangisi, bir öyküde ya da masalda oyuncuların kişiliklerindeki dönüşümü ve olayların eklemlenişini anlatan ögeye verilen addır?

Aşağıdakilerden hangisi, yapısının düzenliliğiyle hemen saptanabilen, ancak betiselleşmenin verdiği olanaklarla biçimsel değişkenlik gösterebilen, az çok kalıplaşmış, göreceli olarak kendi üzerine kapalı, kısmen özerk dilsel yapılara verilen addır?

Aşağıdakilerden hangisi yazınsal bir anlatıda Paris Gösterge Okulu'nun sunduğu eyleyenler arasında yer almaz?

Anlatıda olayların nasıl eklemlendiğini, eyleyenlerin hangi işlevlerle olaylara katıldığını, olayların değişik aşamalarının nasıl sunulduğunu anlatan birinci anlatı şemasında kullanılan sıralama hangi seçenekte doğru sırayla verilmiştir?

Aşağıdakilerden hangisi, söylemi oluşturan dilsel ya da dilsel olmayan sözdizimsel ve göstergebilimsel düzenlemeleri ortaya koyan yapıya verilen addır?

Aşağıdakilerden hangisi, belli bir çevrede bir öznenin önceden kabul ettiği ve taşıdığı, tasarlanmış yapıya verilen addır?

Aşağıdakilerden hangisi kalıplaşmış deyimlere bir örnek değildir?

I. Göstergebilimi kullanan araştırmacı, yazınsal metni (ya da söylemi) bir araştırma nesnesi olarak ele aldıktan sonra, bu nesnenin anlam üretme koşullarını ve bunun nasıl üretildiğini ortaya çıkarmaya çalışır.

II. Göstergebilimin geleneksel “metin açıklama” ve “yazınsal eleştiri” için işlevsel bir yöntembilim olarak kullanılması, araştırmacılara yeni bakış açıları kazandırmıştır.

III. Yazınsal göstergebilim, genel bir eleştiri kuramı özelliği taşımaktadır.

IV. Yazınsal göstergebilim anlatısal yapılar, betisel yapılar (figüratif yapılar), kültürel çeşitlilik, mimesis sorunları, tutku (duygu, heyecan...); yazın tarihinin yazınbilim açısından tasarlanması, duyularla algılanamayan anlatım biçimlerinin çağdaş araştırmalardaki yeri gibi yazınsal pek çok sorunu ele almıştır.

Yazınsal göstergebilim ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?

Bir metin ya da söylemde anlamı oluşturan düzeyler ve bileşkeler arasında kolaydan zora, yalından karmaşığa giden ilişkileri düzenleyen kuramsal süreci açıklayan göstergebilimsel araca ... denir.

Yukarıdaki boşluğu doldurması gereken uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?

Bir metin dikkatle okunduğunda bir tümceden diğerine, bir sözceden diğerine geçilirken anlamsal bir süreklilik oluşturularak ortak bir yerdeşliğe (anlam izi) ulaşılır. Yerdeşlik, bir metin boyunca yinelenen her betiyle anlam taşıyan bir ulam (kategori) oluşturarak anlam bütünlüğünü sağlar. Buna göre:

/yükseklik/= “yıldız”, “yüce”, “gökyüzü”, “güneş”, “kelebek" şeklinde sıralanmış bir yerdeşlik dizilimini bozan örnek aşağıdakilerden hangisidir?

Bir edebi metinde bir tek oyuncu gibi davranan, düşünen kahramanlar topluluğuna ne ad verilir?

Bir yazınsal anlatıda, az çok kalıplaşmış, göreceli olarak kendi üzerine kapalı, kısmen özerk, yapısının düzenliliği ile hemen saptanabilen, ancak betiselleşmenin verdiği olanaklarla biçimsel değişkenlik gösterebilen dilsel yapılar motif olarak tanımlanır. Betisel düzeyin anlam bileşkesinde, somut bir süreç olan izlekselleşme ve motifler belirmeye başlar. Bu izleklerin söyleme (anlatıya) dökülmesi için betiler aracılığıyla motifler oluşur ya da oluşturulur. Buna göre, bir yazınsal anlatıda aşağıdaki sözcüklerden hangisinin geçmesi /yalnızlık/ motifini tespit etmemize olanak tanımaz?

I. Eyleyen, bir duruma, bir eyleme etken ya da edilgen olarak katılan diğer eyleyenlerle olan ilişkileriyle tanımlanan dilsel birimdir.

II. Paris Göstergebilim Okulu en fazla üç eyleyen sunar.

III. Eyleyenler benimsenen bakış açısına göre, birbirleriyle ilişkileri içinde, işlevlerine göre değerlendirilirler.

IV. Özne ile Nesne, bir anlatının olmazsa olmaz eyleyenleridir. 

"Eyleyen" ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri doğrudur?

Okuyucuya, anlatıda olayların nasıl eklemlendiği, eyleyenlerin hangi işlevlerle olaylara katıldığı, olayların değişik aşamalarının nasıl sunulduğu konularında bilgiler veren şemaya, ..... şeması denir.

Yukarıdaki boşluk, aşağıdaki seçeneklerden hangisi ile doldurulmalıdır?

"Anlatısal yapıların ayrılmaz bileşkesi olan, eyleyenlerin nesnelere,
oyunculara, uzama ve eylemlere verdiği olumlu, olumsuz değerlerin nasıl gerçekleştiğini ele alan, böylece küçük anlam evrenleri yaratarak söylemsel anlamları ortaya çıkarmak" olarak tanımlanan terim aşağıdakilerden hangisidir?

I. Temel anlam, temel sözdizimin ve anlatısal anlamın tamamlayıcısı ve oluşturucusu olup üretici sürecin en soyut yapısıdır.

II. Anlamın oluşturucu temel öğelerini birleştirir ve ulamlar biçiminde sıralanmasını sağlar.

III. Bu öğeler göstergebilimsel kare üzerinde eklemlenirler.

IV. Temel anlam insanı ilgilendiren iki temel karşıtlıktan yola çıkılabileceğini öne sürer: doğa / kültür ve yaşam / ölüm

Temel anlam ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangiler doğrudur?

I. Göstergebilim 1980’li yıllara dek, metni yazarından bağımsız bir biçimde, yukarıda aşamaları gösterilen üretici süreç içinde, nesnel ve yansız olarak incelemek için yöntemler ve araçlar geliştirmiştir.

II. 2000’li yıllardan sonra, bir nesne olarak metnin yazarıyla ilişkisi, kahramanlar arasındaki duygu ve tutku ilişkileri, yazarın öznelliği nasıl yarattığı, bunu dilin hangi öğeleriyle gerçekleştirdiği, metinde yaratılan estetik öğeler ve bunların açıklanması gibi pek çok sorun artık göstergebilimin alanına girmiştir.

III.  Yazar ve yazarın yapıtı içinde yarattığı anlatıcı kavramı ve tiplerinin açıklanması, göstergebilimin araçlarıyla yapılabilmektedir.

Göstergebilim ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri doğrudur?

İki ya da daha çok metin arasında bir alışveriş, bir tür konuşma ya da söyleşim biçimine ne ad verilir?

Aşağıdakilerden hangisi bir metin ile başka bir metin arasındaki her tür alışveriş işlemi için kullanılan ifadelerden biri değildir?