ELEKTRONİK TİCARET - Deneme Sınavı - 24

Elektronik ticaret; Fiziki olarak karşı karşıya gelmeksizin, elektronik ortamda gerçekleştirilen çevrim içi iktisadi ve ticari her türlü faaliyeti

Ticari iletişim; Alan adları ve elektronik posta adresi dışında, mesleki veya ticari faaliyet kapsamında kazanç sağlamaya yönelik olarak elektronik ticarete ilişkin her türlü iletişimi,

Ticari elektronik ileti; Telefon, çağrı merkezleri, faks, otomatik arama ma- kineleri, akıllı ses kaydedici sistemler, elektronik posta, kısa mesaj hizmeti gibi vasıtalar kullanılarak elektronik ortamda gerçekleştirilen ve ticari amaçlarla gön- derilen veri, ses ve görüntü içerikli iletileri,

Hizmet sağlayıcı; Elektronik ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ya da tüzel kişileri,

Aracı hizmet sağlayıcı; Başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına elektronik ticaret ortamını sağlayan gerçek ve tüzel kişileri, ifade ettiğini görmekteyiz.

Tarafsızlık

Bu prensibe göre elektronik ticaret üzerine konulacak vergiler, elektronik ticaret ile elektronik olmayan ticaret yapanlar arasındaki rekabet eşitliğini devam ettir- melidir. Başka bir ifade ile elektronik ortamda mal ve hizmet sunanlar gelenek- sel bir şekilde mal ve hizmet sunanlardan farksız bir şekilde vergilendirilmelidir. Vergileme elektronik ticareti saptırmamalıdır ve engellememelidir. Vergi siste- mi, ticaret tipleri arasında ayırım yapmamalıdır. Vergi sistemi, işlemlerin yerini veya doğasını değiştirecek teşvikler oluşturmamalıdır. Teslim şekline bakılmadan elektronik ticaret geleneksel ticaretten daha yüksek veya daha düşük vergi oran- larına veya daha büyük uyum yüklerine konu olmamalıdır. Ayrıca, elektronik ticaret ithalatları, ülke içi elektronik ticaretten daha yüksek oranlarda vergilen- dirilmemelidir. Vergileme geleneksel ve elektronik ticaret arasında tarafsız ve adil olmalıdır. Aynı işlemleri gerçekleştiren vergi mükellefleri aynı vergilere konu ol- malıdır. Böylece, en özel vergiler veya elektronik ticaretin vergisiz olması önerileri iki aşırı durum ifade eder ve her ikisi de uygun değildir. Elektronik ticaretin tama- men vergisiz olması tarafsızlık ilkesini ihlal eder. Elektronik ticareti vergilemek için önerilen ve elektronik ortamda transfer edilen bilgiyi esas alan “bit” vergisi ise etkin ve adil değildir; çünkü 100 bit veriden oluşan bir elektronik mesaj 100 birim vergiye tabi olurken büyük karlar getiren 100 bit mesaj da 100 birim vergiye tabi olmaktadır. Daha da kötüsü, eğer mesaj kişisel bir mektupsa vergi yine 100 birim olacaktır. “Bit” vergileri vergi politikası ilkeleri ile tutarlı değildir ve vergi idareci- leri, vergi politikasını belirleyenler ve mükellefler tarafından kabul görmemekte- dir. Bu konuda en basit ve doğru yaklaşım tarafsızlıktır. Bu ise, elektronik ticaretin geleneksel ticaret gibi aynı mevcut vergilere konu olmasını ifade etmektedir.

Sadelik ve Basitlik

Elektronik ticaretin vergileme rejimi sade ve şeffaf olmalıdır. Vergilemenin mü- kelleflere ve vergi idaresine getireceği külfet en az düzeyde tutulmalı ve yapılan işlemin vergisel sonuçları önceden bilinebilmelidir.

Vergi sistemi önceden belirlenen gelirleri tahsil edebilecek yeterlilikte olmalı- dır, ayrıca uygulaması da basit olmalıdır. Bütün taraflar için maliyet ve külfet mi- nimum olmalıdır. Elektronik ticaret vergilendirilecekse bu ticarete uygulanacak vergiler açık ve istikrarlı olmalıdır. Böylece vergi mükellefleri kurallara uyabilir ve bunları kararlarında dikkate alabilir. Elektronik ticarete konulan vergiler uy- gulanabilir olmalıdır. Bir verginin anlaşılması zor, uyum yükü aşırı ise ve vergi yönetim maliyetleri kabul edilebilir değilse, bu vergi etkin bir biçimde gelir artı- rıcı olmayacak ve vergilemenin mali amacına hizmet etmede başarısız olacaktır.

Uygulanmakta olan vergi sistemleri oldukça karışıktır. Bu sistemler elektro- nik ticaretten önce oluşturulmuştur ve elektronik ticarete tümüyle uygun değildir. Elektronik ticaret yapan firmalar geleneksel ticaret yapanlara göre daha avantaj- lıdır. Firmalar, elektronik ticaret yapanların rekabet avantajına sahip olacakları bir vergi sisteminin devamını savunmazlar. Çünkü bilgisayar ortamında ticaret yapanların müşterileri elektronik alım satımlar üzerindeki vergiden illegal bir şe- kilde kaçınabilmektedirler.

Etkinlik

Vergileme rejimi etkin olmalıdır. Bu özelliğin sağlanması için de değişikliklere açık, esnek ve dinamik bir yapı tercih edilmelidir. Elektronik ticaretin temel alt- yapısını oluşturan bilişim teknolojisindeki değişim hızı dikkate alındığında, du- rağan bir yapı ile sorunun çözümlenemeyeceği ortadadır. Elektronik ticaret de vergileme uygun zamanda uygun vergi miktarı sağlamalıdır. Vergi kaçırma ve vergiden kaçınma potansiyeli minimize edilmeli ve karşı tedbirler risklerle oran- tılı olmalıdır. Elektronik ticaretin vergilenmesinde ülkelerin bu faaliyetlerden adil bir pay almaları temin edilmelidir.

Esneklik

Bu prensibe göre vergi sistemi, teknolojik ve ticari alandaki gelişmeleri kavraya- bilecek; bu sayede ortaya çıkabilecek yeni gelir unsurlarını vergilendirebilecek, pozitif bir esnekliğe sahip olmalıdır. Geleneksel ticaretin bu yeni şeklinin vergi gelirlerinde bir aşınmaya sebep olmaması için, vergi sisteminin esnekliği yüksek vergilerden oluşturulması gerekmektedir. Bu amacın gerçekleştirilmesi, vergi sis- temini oluşturan mevcut vergilerin konularının elektronik ticaretten elde edilen gelirleri da kapsayacak şekilde gelişmesi ile sağlanacaktır.

Çifte Vergilendirmenin Önüne Geçilmesi

Elektronik ticaretin vergilendirmesinde çifte vergilendirmeme ilkesine uymak önem taşımaktadır. Çifte vergilemeden kaçınma, tüketim vergilemesini düzenle- yen genel ilke olup elektronik ticaretin gelişmesi ile doğrudan ilgilidir.

Bir harcama vergisi olan damga vergisi, üretim aşamasından tüketim aşaması- na kadar el değiştiren; mal, servet ve hizmet unsurlarına hukukilik kazandırmak için düzenlenen her türlü kâğıtlar ve belgeler üzerinden alınır. Bir başka ifadeyle verginin konusunu mal teslimine ve hizmet ifasına hukukilik kazandırmak için düzenlenen kâğıtlar ve belgeler oluşturur. Damga Vergisi Kanunu kapsamındaki kâğıtlar, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elekt- ronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder.

Bu prensibe göre elektronik ticaret üzerine konulacak vergiler, elektronik ticaret ile elektronik olmayan ticaret yapanlar arasındaki rekabet eşitliğini devam ettir- melidir. Başka bir ifade ile elektronik ortamda mal ve hizmet sunanlar gelenek- sel bir şekilde mal ve hizmet sunanlardan farksız bir şekilde vergilendirilmelidir. Vergileme elektronik ticareti saptırmamalıdır ve engellememelidir. Vergi siste- mi, ticaret tipleri arasında ayırım yapmamalıdır. Vergi sistemi, işlemlerin yerini veya doğasını değiştirecek teşvikler oluşturmamalıdır. Teslim şekline bakılmadan elektronik ticaret geleneksel ticaretten daha yüksek veya daha düşük vergi oran- larına veya daha büyük uyum yüklerine konu olmamalıdır. Ayrıca, elektronik ticaret ithalatları, ülke içi elektronik ticaretten daha yüksek oranlarda vergilen- dirilmemelidir. Vergileme geleneksel ve elektronik ticaret arasında tarafsız ve adil olmalıdır. Aynı işlemleri gerçekleştiren vergi mükellefleri aynı vergilere konu ol- malıdır. Böylece, en özel vergiler veya elektronik ticaretin vergisiz olması önerileri iki aşırı durum ifade eder ve her ikisi de uygun değildir. Elektronik ticaretin tama- men vergisiz olması tarafsızlık ilkesini ihlal eder. Elektronik ticareti vergilemek için önerilen ve elektronik ortamda transfer edilen bilgiyi esas alan “bit” vergisi ise etkin ve adil değildir; çünkü 100 bit veriden oluşan bir elektronik mesaj 100 birim vergiye tabi olurken büyük karlar getiren 100 bit mesaj da 100 birim vergiye tabi olmaktadır. Daha da kötüsü, eğer mesaj kişisel bir mektupsa vergi yine 100 birim olacaktır. “Bit” vergileri vergi politikası ilkeleri ile tutarlı değildir ve vergi idareci- leri, vergi politikasını belirleyenler ve mükellefler tarafından kabul görmemekte- dir. Bu konuda en basit ve doğru yaklaşım tarafsızlıktır. Bu ise, elektronik ticaretin geleneksel ticaret gibi aynı mevcut vergilere konu olmasını ifade etmektedir.

Elektronik ticaretin vergileme rejimi sade ve şeffaf olmalıdır. Vergilemenin mükelleflere ve vergi idaresine getireceği külfet en az düzeyde tutulmalı ve yapılan işlemin vergisel sonuçları önceden bilinebilmelidir.

Vergi sistemi önceden belirlenen gelirleri tahsil edebilecek yeterlilikte olmalı- dır, ayrıca uygulaması da basit olmalıdır. Bütün taraflar için maliyet ve külfet minimum olmalıdır. Elektronik ticaret vergilendirilecekse bu ticarete uygulanacak vergiler açık ve istikrarlı olmalıdır. Böylece vergi mükellefleri kurallara uyabilir ve bunları kararlarında dikkate alabilir. Elektronik ticarete konulan vergiler uygulanabilir olmalıdır. Bir verginin anlaşılması zor, uyum yükü aşırı ise ve vergi yönetim maliyetleri kabul edilebilir değilse, bu vergi etkin bir biçimde gelir artırıcı olmayacak ve vergilemenin mali amacına hizmet etmede başarısız olacaktır.

Bu prensibe göre vergi sistemi, teknolojik ve ticari alandaki gelişmeleri kavrayabilecek; bu sayede ortaya çıkabilecek yeni gelir unsurlarını vergilendirebilecek, pozitif bir esnekliğe sahip olmalıdır. Geleneksel ticaretin bu yeni şeklinin vergi gelirlerinde bir aşınmaya sebep olmaması için, vergi sisteminin esnekliği yüksek vergilerden oluşturulması gerekmektedir. Bu amacın gerçekleştirilmesi, vergi sistemini oluşturan mevcut vergilerin konularının elektronik ticaretten elde edilen gelirleri da kapsayacak şekilde gelişmesi ile sağlanacaktır.