ELEKTRONİK TİCARET - Deneme Sınavı - 21

Ülkemizde internet 1990 yıllarından bu yana gelişim göstermiş ve göstermeye de devam etmektedir. İnternetin yaygın olarak kullanımı ise son yıllara dayanmaktadır. Türk hukukunda internet ve internetle ilgili konulardaki düzenlemelere mevzuatta yer verilmeye başlanmıştır. Örgütsel ve bireysel düzeyde tüm ticari eylemlerle ilgili işlemleri içeren elektronik ticaret alanındaki en önemli hukuksal konular, fikri mülkiyet hakları ve bu haklarla ilgili konular, haksız rekabet, elektronik imza, elektronik sözleşmeler ve tüketicilerin korunmasıdır.

Bir alan adının tescilli bir marka ile aynı olması veya aşırı benzerlik (iltibas) oluşturması da olasıdır. Belirli bir adın, alan adı olarak kullanılması çeşitli hak ihlallerine neden olabilir. Örneğin haksız rekabete yol açabilir, birinin adına saldırı oluşturabilir, marka haklarının ihlaline yol açabilir.

FİKRİ MÜLKİYETE KONU FİKRİ ÜRÜNLER
• Markalar
• Eserler
• Buluşlar
• Endüstriyel Tasarımlar
• Coğrafi İşaretler
• Entegre Devre Topografyaları
• Ticaret Unvanları
• İşletme Adları

MARKANIN FONKSİYONLARI
• Mal ve hizmetin kaynağını gösterme
• Ayırt etme
• Ürünün kalitesini garanti etme
• Reklam

Kural olarak, belli bir ülkedeki pazara katılan bir kişi bu ülkenin hukuk kurallarına uymak zorundadır. Bu ilkenin uygulanması, hukuki anlaşmazlığın tarafları aynı ülkede bulunuyor ise sorun yaratmaz. Ancak bu ilkenin, internet ortamında dünyanın her yerinde icra edilen faaliyetlere de uygulanıp uygulanamayacağı sorun yaratır. Elektronik haksız rekabet alanında, ticari iletişim kuralları olarak isimlendirilen, haksız rekabet alanındaki bazı kuralları uyumlaştırmayı amaçlayan Avrupa Topluluğu E-Ticaret Yönergesi oldukça önemli bir düzenlemelere yer vermekte ve ülkeler açısından model oluşturmaktadır.

Elektronik ticaret kullanıcıları açısından sonsuz ticari olanaklar sunmakla birlikte güvenlik, elektronik ticaretin en önemli konularından biridir. Kapalı ve açık ağlarda karşılaşılan temel güvenlik sorunları şu şekilde sıralanabilir:
• Ağ kaynaklarına yetkisiz erişim
• Ağ kaynaklarına zarar verilmesi
• Bilginin değiştirilmesi
• Bilginin ve ağ kaynaklarının çalınması
• Gönderilen ve alınan bilgiye ilişkin doğru olmayan iddialar, itirazlar ve inkârlar

Bu ve benzeri sorunlar nedeniyle bilginin, bilgisayar ağları üzerinden iletilmesi sırasında, güvenli bir şekilde alıcıya gönderilmesi ve bilgi bütünlüğünün sağlanması çok önemlidir. Bunun için, çeşitli kriptografi yöntemleri ve araçları geliştirilmiştir. Elektronik imza da bu araçlardan biridir.

Elektronik İmzanın Kamusal Alandaki Uygulamaları
• Her türlü başvurular
• Kurumlar arası iletişim
• Sağlık uygulamaları
• Sosyal güvenlik uygulamaları
• Gümrük işlemleri
• Vergi ödemeleri
• Elektronik oy verme işlemleri

Elektronik İmzanın Ticari Alandaki Uygulamaları
• İnternet bankacılığı
• Sigortacılık işlemleri
• Kâğıtsız ofisler
• E-Sözleşmeler
• E-Siparişler

Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunun 11. maddesine göre, tüketiciye
satın aldığı malın ayıplı çıkması halinde bir takım haklar tanınmıştır. Tüketici,
ayıplı mal nedeniyle şu hakları kullanabilir:

• Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme
• Ayıp oranında bedel indirimi isteme
• Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde satılanın ücretsiz onarılmasını isteme
• Olanak varsa malın ayıpsız yenisiyle değiştirilmesini isteme

TKHK m. 13’de ayıplı hizmete ilişkin olarak beş durum ortaya konulmuştur:
• Sözleşmede belirlenen süre içinde başlamaması
• Taraflarca kararlaştırılmış olan özellikleri taşımaması
• Objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması
• Bildirimlere Aykırılık
Hizmetin belli niteliklere sahip olduğunu ifade eden bu bildirimler, internet portalında veya reklam ve ilanlarında yer alan genele yapılmış bildirimler olabilir. Ayrıca, mal veya hizmetin nitelikleri bizzat satıcı tarafından belirli bir tüketiciye vaat edilmiş de olabilir.
• Hizmette Bulunması Gerekli Nitelik Eksiklikleri
Bir hizmette zorunlu olarak sahip olması gereken niteliklerin bulunup bulunmadığını saptarken, hizmetten yararlanma amacı veya tüketicinin hizmetten makul olarak beklediği faydaları dikkate alınacaktır. Burada ölçü, ortalama bilgi ve tecrübe düzeyine sahip bir tüketicinin hizmetten beklediği faydadır.

Mesafeli satışlar, katalogdan, gazete, dergi ilanlarından ve diğer yazılı iletişim araçlarından seçme yolu ile yapılan satışlardır. Mesafeli satışlarda tüketici, mal ve ya hizmet siparişini internet üzerinden, telefonla ya da form göndermek suretiyle verir. Siparişin verilmesinden sonra tüketiciye mal gönderilmekte veya hizmet sağlanmaktadır. Burada, aldatıcı reklam ve beyanlarla tüketicinin iradesinin bozulması söz konusu olabilir. Tüketici düşünme ve karşılaştırma olanağına sahip olmakla birlikte, gönderilen mal ile tanıtılan mallar arasında farklılıklar olabilir.

İletişim kanallarının güvenliğinin güvenlik duvarı ve proxy sunucusu ile birlikte sağlanması, sistemin yavaş işlemesine ve zaman kaybına neden olmaktadır. İstemci isteğini öncelikle proxy sunucusuna göndermekte ve proxy sunucusu da bunu internet ortamındaki ilgili sunucuya iletmektedir. Bu sorunu gidermek için proxy sunucusunu “önbelleğe alma (caching)” işlemine başvurulmaktadır. Önbelleğe alma işlemi ile istemci bir Web sayfasına bağlandığında sayfaya ilişkin bilgiler proxy sunucusu tarafından kopyalanmaktadır. Böylece aynı Web sayfasına tekrar ulaşılmak istendiğinde önbellekteki kopyadan yararlanılarak zaman kaybı en aza indirilmeye çalışılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Alan adlarının tek ve üst düzey alan adlarının sınırlı olması nedeniyle, kullanılan adlar mücadelelere ve anlaşmazlıklara yol açabilir. Bunlardan belli başlıları şu şekilde sıralanabilir:

Doğru cevap A'dır.

Hikâye, roman, şiir, beste gibi güzel sanatlara ilişkin eserlere fikri eserler, fikri eserler üzerinde yaratıcısının sahip bulunduğu haklara telif hakkı denir. Doğru cevap B'dir.

Marka, benzer ürünleri ya da hizmetleri başkalarının ürün ya da hizmetlerinden ayırt etmek üzere kullanılan ya da belirli bir hizmetin sunulması sırasında kullanılan ayırt edici işarettir. İşletmelerin mal ve hizmetlerini diğer işletmelerin mal ve hizmetlerinden ayırt etmek amacıyla kullanılan sözcükler, sayılar, harfler, şekiller, ürünün şekli veya ambalajı ile bunların birlikte sunuluşları marka olarak değerlendirilir. Doğru cevap C'dir.

Türkiye’de patent haklarının korunması, Sınai Mülkiyet Kanunu hükümlerine tâbidir. Patent, bir buluş üzerinde buluş sahibine Devlet tarafından verilen haktır. Bir buluş için buluş sahibine devlet tarafından verilen bir patent, buluş sahibinin izni olmadan başkalarının buluşu üretmesini, kullanmasını veya satmasını belirli bir süre boyunca engelleme hakkı verir. Bu hakkı gösteren belgeye de patent belgesi denir. Sınaî mülkiyet haklarının içinde önemli bir yer tutan “patent hakkı”, özellikle teknoloji transferinin aracı olan maddi olmayan bir mala ilişkin haktır. Patentli bir buluş, alınıp, satılabilen, kiralanıp, kiraya verilebilen diğer mallar gibi, buluş sahibinin mülkiyeti haline gelir. Doğru cevap E'dir.

İşletmelerin, reklam için web sitelerini kullanması da olasıdır. Çevrimiçi reklâm (online advertising) veya bilgisayar ağı reklâmı (webvertising-web advertising) olarak ifade edilen bu reklâmlar, iki şekilde gerçekleşir. Bir işletme kendisine ait bir web sitesinde reklâmını yapabileceği gibi, başkalarına ait web sitelerinde de genellikle üst köşelerinde yer alan ve işletmeye ait web sitesi için bir tür tabela işlevi gören reklâm bantlarını (banner) kullanarak, reklâm verebilir. Doğru cevap E'dir.

Bilginin, bilgisayar ağları üzerinden iletilmesi sırasında, güvenli bir şekilde alıcıya gönderilmesi ve bilgi bütünlüğünün sağlanması çok önemlidir. Bunun için, çeşitli kriptografi yöntemleri ve araçları geliştirilmiştir. Elektronik imza da bu araçlardan biridir.

Kriptografi: Bilginin güvenli bir şekilde gönderilmesi, alınması ve saklanması için şifreleme ve şifre çözme yöntemlerini türeten, geliştiren ve inceleyen bilim dalıdır. Doğru cevap C' dir.

Elektronik imzanın genel olarak, üç temel amacı bulunmaktadır.

Bir sözleşmenin kurulabilmesi için gerekli unsurlar, taraflar, tarafların irade açıklamaları ve irade açıklamalarının karşılıklı olmasıdır. Doğru cevap B'dir.

Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunun 11. maddesine göre, tüketiciye satın aldığı malın ayıplı çıkması halinde bir takım haklar tanınmıştır. Tüketici, ayıplı mal nedeniyle şu hakları kullanabilir:

Doğru cevap D'dir.