ELEKTROMEKANİK KUMANDA SİSTEMLERİ

Statör kutupları arasında bobinlerden oluşan rotor DC kaynağa bağlandığında üzerinden geçen akım ile Lorentz yasası gereği manyetik alana dik bir kuvvet (sağ el kuralı) oluşacağından sürüklenme halinde dönmeye başlar.

Adım motorları isminden de anlaşılacağı gibi hassas konum kontrolü sunan, adım adım hareket eden, fırçasız DC motorlardır.

Üç fazlı asenkron motorlarda statör sargılarına aralarında 120o derecelik faz farkı olan (R-S-T) fazları uygulanarak dönen manyetik alan oluşturulur.

Üç fazlı asenkron motorlarda statör sargılarına aralarında 120o derecelik faz farkı olan (R-S-T) fazları uygulanarak dönen manyetik alan oluşturulur.

Mekaniksel Kilitleme

Elektriksel Kilitleme Yön değiştirme esnasında motorun diğer yönde çalışmasını sağlayacak devrenin de aynı anda çalışması, bir kontaktörün diğer kontaktörun normalde kapalı kontağına seri olarak bağlaması ile engellendiği kumanda devresidir.

Doğru akım elektrik enerjisini, mekanik enerjiye çeviren elektrik makinesine DC motor denir. DC motorlar sabit (Statör-endüktor) ve dönen (Rotor-endüvi) olmak üzere iki ana parçadan oluşur.

Senkron motorlarda ise stator deki dönen manyetik alanın hızı ile doğru akım uygulanan rotor hızı aynıdır.

Statör kutupları arasında bobinlerden oluşan rotor DC kaynağa bağlandığında üzerinden geçen akım ile Lorentz yasası gereği manyetik alana dik bir kuvvet (sağ el kuralı) oluşacağından sürüklenme halinde dönmeye başlar.

Dönen bir manyetik alan oluşturmak için alternatif akımla beslenen bobinlere sahip bir dış statör ve ikinci bir dönen manyetik alan üreten iç rotor gerekir. Asenkron (İndüksiyon) ve senkron olmak üzere iki çeşittirler.

DC gerilim fırçalar ve kollektör aracılığıyla rotor bobinlerine aktarılır. Bu tip motorlara fırçalı DC motorlar ismi verilir. Bu motorlarda dönüş yönü rotor bobininden geçen akım yönünün değiştirilmesi ile değiştirilir.

Adım motorları isminden de anlaşılacağı gibi hassas konum kontrolü sunan, adım adım hareket eden, fırçasız DC motorlardır.

Senkron motorlarda ise stator deki dönen manyetik alanın hızı ile doğru akım uygulanan rotor hızı aynıdır.

Motor bir yönde çalışırken diğer yönde çalışmasını sağlayacak devrenin de aynı anda çalışması faz çakışması sebebiyle kısa devreye neden olur, kumanda devresi ve motorun zarar görmesi ile sonuçlanır. Bu istenmeyen durumu önlemek için elektriksel, butonsal ve mekaniksel kilitleme yöntemleri kullanılmaktadır.

Butonsal Kilitleme: Yön değiştirme esnasında motorun diğer yönde çalışmasını sağlayacak devrenin de aynı anda çalışması, iki kontağının birer ucunun ortak olduğu çift yollu butonlar kullanılarak engellenmesi ile yapılan kumanda devresidir.

Yön değiştirme esnasında motorun diğer yönde çalışmasını sağlayacak devrenin de aynı anda çalışmasının mekanik olarak engellendiği kumanda devresidir.

Üç Fazlı Asenkron Motoru İki Ayrı Yerden Kumanda Etmek Endüstride motorların birden fazla yerden kumanda edilmesi yaygın bir uygulamadır. Böyle durumlarda durdurma butonları birbirine seri, başlat butonları paralel bağlanır.

Üç Fazlı Asenkron Motorun Sınır Anahtarları ile İleri/Geri Sürekli Çalıştırılması uygulamasında asenkron motor sürekli olarak ileri/geri yönde çalışmaktadır ve yön değişimi SA1 ve SA2 sınır anahtarları ile sağlanmaktadır.

İleri Yönde Çalışan Üç Fazlı Asenkron Motorun Sınır Anahtarı ile Durdurulması: Sınır anahtarları endüstride durdurma, yön değiştirme uygulamalarinda yaygın kullanılan, mekanik etkiye maruz kaldığında kontakları konum değiştiren anahtar vardır. Aşağıdaki uygulamada bir yönde hareket eden motor normalde kapalı konumdaki sınır anahtarına ulaştığında (sınır anahtarı aktif edildiğinde) sınır anahtarının kontağı açılır ve motor durur.

Üç Fazlı Asenkron Motorun Zaman Rölesi ile İleri/Geri Sürekli Çalıştırılması: BAŞLA butonu ile birlikte motor 10 s ileri yönde, 10 s geri yönde olacak şekilde sürekli yön değiştirerek dönecektir. Bu işlem DUR butonuna basana kadar sürekli olarak tekrar etmektedir.