ELEKTRİK TESİSAT PLANLARI

Gücün değişik değerler aldığı durumda iş yapan faydalı güce alternatif akımda aktif güç denir. Kısaca aktif güç iş yapan güçtür

Manyetik alanla çalışan asenkron motor, transformatör gibi elektrik makinelerinin çektiği güce reaktif güç denir. Reaktif güç ortalama değeri sıfır olan güçtür. Bu yüzden faydalı iş görmez. Şebekeden çekilen akım ve gerilim arasındaki açının sinüs’ü ile gerilim ve akım değerlerinin çarpılmasıyla bulunur.

Reaktif güçte ortalama değer sıfırdır. 1. bölgede aldığı enerjiyi 2. bölgede geri verir böylece enerjisi değişmez ve ortalama değeri sıfır olur.

Bir devrede direnç aktif güç, bobin ve kondansatör reaktif güç çeker. Eğer bir devrede hem direnç hem de reaktanslar varsa bu devrede aktif ve reaktif güç birlikte çekilir. Bu tür devrelerde güç gerilim ile akımın çarpımına eşittir. Bu güce de görünür güç denir. Kısaca şebekeden çekilen güce görünür güç denir.

Gerilimle akım arasında kalan açının kosinüs’üne güç faktörü denir. Açı büyüdükçe güç faktörü değeri küçülür. Açı küçüldükçe de güç faktörü değeri büyür.

Reaktif güç tüketicileri şunlardır:
• Transformatörler
• Motorlar (asenkron ve senkron)
• Generatörler
• Bobinler
• Ark ocakları
• Havai hatlar
• Flüoresan lambaların balastları
• Yüksek basınçlı sodyum buharlı ve civa buharlı lamba balastları
• Endüstride kullanılan kaynak makineleri
• Neonlu lamba balastları

Reaktif güç üretiminde kondansatörlerin kullanılma nedenleri oldukça fazladır. Kayıpları çok düşüktür. Bakım masrafları da yok denilebilecek kadar azdır. İşletme emniyeti olarak kondansatörler çok güvenlidir. Bakımları kolay ve basittir. Kondansatörler istenilen her güçte reaktif güç kaynağı olarak kullanılabilir. Gerektiğinde kolaylıkla gücü değiştirilebilir ve artırılabilir.

Aşağıda bir güç kondansatörünün nasıl yapıldığı adımlar halinde verilmiştir.
1. Karma yalıtkan sarım yapılır.
2. Elde edilen yalıtkanlar arzu edilen güce göre paketlenir.
3. Paketlenen yalıtkanların sarımları düşük bir gerilim uygulanarak kısa devre kontrolünden
geçirilir.
4. Kimyasal madde kazanlarında vakum altında kurutulup korunurlar.
5. Korunmuş sarım paketleri tek tek 10’ar saniye süre ile 1720 V(DC) gerilimle kontrol edilirler.

Grup kompanzasyonun dezavantajları;
• Grup kompanzasyon çıkış kablolarının kesitinde ve kablolarda meydana gelen kayıplarda
azalma olmaz.
• Geniş aralıklı yük değişimlerinin olduğu yerlerde daima aşırı kompanzasyon ve bu duruma bağlı
olarak aşırı gerilim riski vardır.

Merkezi kompanzasyonun dezavantajları;
• Reaktif akım tüm kabloların ve iletkenlerin üzerinden akmaya devam eder.
• İletken kesitlerinde azalma olmaz ve güç kayıplarında azalma olmaz.