ELEKTRİK TESİSAT PLANLARI - Deneme Sınavı - 7

Elektrik tesisatında seçilen iletken kesitinin taşıdığı akım bakımından yeterli olup olmadığına ısınma kontrolü açısından da bakılır. 1 fazlı elektrik tesisatı için ısınma kontrolü yapılırken  eşitliğine göre akım bulunarak, bu akımın tablodan kontrolü yapılır.

Topraklama kavrvramındaki çeşitli parametreler şunlardır:

Koruma topraklaması

Potansiyel dengeleme barası

Topraklama iletkeni

Koruma iletkeni

A.G.kabloları

Nötr (N) veya PEN

İşletme topraklaması (Topraklamaların birleşmesi şartlarının geçerli olması halinde)

Potansiyel düzenleyici topraklayıcılar

Temel topraklama

Derin topraklayıcı

Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Aşağıdaki görselde bir projeye ait aydınlatma tablosu verilmiştir.

Orta gerilim şebekeleri toprak kısa devresi akımları 1000 A’i aşmayacak şekilde sınırlandırılmaktadır.

Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Küçük gerilim; iki sargılı bir transformatör aracılığı ile elde edilebilir.

Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Teknik şartname, Elektrik İç Tesisat Yönetmeliğine uygun olarak, elektrik tesisat projesinin uygulama esaslarını belirler. Tabloda ifade edilen maddeleri içerir.

İnsanları tehlikeli temas gerilimlerine karşı korumak için tüketicilerin işletme akım devresine ait olmayan ve bir izolasyon hatası sonucunda gerilim altında kalabilen iletken kısımların, örneğin madeni muhafazaların nötr hattı ile iletken olarak bağlanmasına sıfırlama denir.

Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Emniyetli ayırma, bir akım devresine ilişkin olan gerilimin, bir başka akım devresine sirayet etmesinin yeterli güvenlikle önlendiği ayırmadır.

Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Dengeli yüklenmiş bir tesiste nötr hattından bir akım geçmez.

Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Elektrik tesisleri yönetmeliği esas itibariyle, frekansı 100 Hz’in altındaki alternatif akım (a.a.) ve doğru akım (d.a.) elektrik tesislerine ilişkin topraklama tesislerinin kurulması, işletilmesi, denetlenmesi, can ve mal güvenliği bakımından güvenlikle yapılmasına ilişkin hükümleri kapsar.

Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Vücuttan geçen akım kaslarda kasılmalara yol açar. Kalp adalesinin çalışma ritmini bozar. Bu olaya ventriküler fibrilasyon denir. Kalbin bozuk ritmi beynin kanla beslenmesini önlediği için beyin ölümü meydana gelir.

Yüksek gerilim tesislerinde dolaylı dokunmaya karşı tek koruma yöntemi topraklamadır.

Orta gerilim şebekeleri toprak kısa devresi akımları 1000 A’i aşmayacak şekilde sınırlandırılmaktadır. Yurdumuzda 34,5 kV’luk orta gerilim şebekelerinin 20 ohm’luk bir ohmik direnç ile topraklandığı bilinmektedir.

Koruma ayırması sisteminde Ayırma transformatörünün sekonder gerilimi bir fazlı tüketicilerde en çok 220 Volt ve üç fazlı tüketicilerde en çok 380 Volt olabilir.

Y Kabloları (TS): Sabit tesislerde kullanılan ağır işletme şartlarına dayanıklı kablolardır. 0.6/1 kV dan küçük kablolarda dış kılıf rengi SİYAH’dır. 3.5/6 kV dan büyük kabloların ise ış kılıf rengi KIRMIZI’dır. 16 mm2 ye kadar tek daha büyük kesitlerde kalın çok telli olarak imal edilirler. İletken olarak Bakır veya Alüminyum kullanılır. Enerji, aydınlatma, kumanda kablosu olarak toprak altı haricinde, kablo kanallarında, toprak altında ve özel olarak imal edildiği takdirde tatlı ve tuzlu suda kullanılabilir

Koruma hattı sisteminin kullanıldığı tesislerde yerine getirilmesi gerekli şartlar genel olarak şunlardır:

Tesisin yıldız noktası topraklanmaz.

Bütün cihazların madeni gövdeleri, binanın temas edebilen madeni kısımları (Kalorifer tesisatı, su tesisatı, doğalgaz tesisatı vb.), ve topraklayıcılar koruma hattı sistemine itinalı bir şekilde bağlanır.

Tesisin izolasyon durumunu kontrol için bir izolasyon cihazı bağlanır.

Tesisin izolasyon durumunu kontrol için bir izolasyon cihazı bağlanır. Tesiste bir izolasyon

hatası olduğunda bağlanan bir cihaz ile sesli ve ışıklı olarak sinyal verir.

Koruma hattının kesiti, faz hattına bağlı olarak seçilir.

Koruma hattı sisteminin toplam topraklama direnci 20 Ω’un üstüne çıkmamalıdır.

İletken çeşitleri:

Ana iletken (Faz iletkeni) (L1, L2, L3): Elektrik enerji kaynaklarını tüketicilere bağlayan, fakat

orta noktadan ya da yıldız noktasından çıkmayan iletkenlerdir.

Nötr iletkeni (N): Şebekenin orta noktasına veya yıldız noktasına bağlanan, elektrik enerjisinin iletilmesine katkıda bulunan bir iletkendir (d.a. sistemlerinde kaynağın orta noktasına bağlanan iletkene de orta iletken denir).

Koruma iletkeni (PE): Elektriksel olarak tehlikeli gövde akımlarına karşı alınacak güvenlik önlemleri için işletme elemanlarının açıktaki iletken bölümlerini:

Potansiyel dengeleme barasına,

Topraklayıcılara,

Elektrik enerji kaynağının topraklanmış noktasına, bağlayan iletkendir.

Koruma iletkeni + nötr iletkeni (PEN): Koruma iletkeni ile nötr iletkeninin işlevlerini bir iletkende birleştiren topraklanmış iletkendir.

Fonksiyon topraklama iletkeni (FE): Yalnızca fonksiyon topraklaması için kullanılan bir topraklama iletkenidir.

Referans toprağı (nötr toprak): Topraklayıcıdan yeterince uzak bulunan ve topraklama tesisinin etki alanı dışında kalan yeryüzü bölümüdür. Bu bölümdeki herhangi iki nokta arasında, topraklama akımının neden olduğu gerilim ihmal edilecek kadar küçüktür.

Düşük gürültülü topraklama: Dış kaynaklardan iletilen (bozucu büyüklüklerle olan) girişimin seviyesi, bağlandığı bilgi işlem veya benzeri donanımda bilgi kayıplarına neden olan kabul edilmeyecek etkiler üretmeyen bir topraklama bağlantısıdır.

Doğal topraklayıcı: Temel amacı topraklama olmayan, fakat topraklayıcı olarak etkili olan, toprakla veya suyla doğrudan doğruya veya beton üzerinden temasta bulunan yapıların çelik bölümleri, boru tesisatları, temel kazıkları gibi metal parçalardır.