ELEKTRİK MAKİNALARI

Elektrik enerjisini uzak bölgelere enerji iletim ve dağıtım hatlarıyla iletilebilmesi için gerilimin yükseltilmesi gerekir. Yüksek gerilimle iletilen elektrik enerjisinin kullanım yerlerinde ihtiyaç duyulan gerilim seviyesine tekrar düşürülmesi gerekir. İşte santrallerde düşük gerilimle üretilen elektrik enerjinin iletilmesi için yüksek gerilime dönüştürülmesi, kullanım yerlerinde de istenilen gerilim seviyesine tekrar düşürülmesi için transformatörler kullanılır

Santrallerde düşük gerilimle üretilen elektrik enerjisinin iletilmesi için yüksek gerilime dönüştürülmesi, kullanım yerlerinde de istenilen gerilim seviyesine tekrar düşürülmesi için transformatörler kullanılır.

Basit bir transformatörlerde iki adet sargı bulunur: Primer ve Sekonder sargılar. Transformatörlerde sargıların üzerine sarıldığı kapalı manyetik gövdeye nüve denir. Nüvenin sargılarının üzerine sarıldığı kısma bacak alt ve üst kısımlarına da boyunduruk denir.

Rotor ise motor ve generatör gibi elektrik makinalarının dönen kısmıdır.

Çekirdek tipi nüvede sargılar manyetik nüveyi kavrayacak şekilde yan bacaklara sarılırlar. Nüvenin kesiti her yerde aynıdır. Bu tip nüvelerde yalıtım için daha fazla yer bulunduğundan büyük güçlü ve yüksek gerilimde çalışacak transformatörlerde çekirdek tipi nüve tercih kullanılır.

Lenz kanununa göre bir iletkende bir gerilim endüklenmesi için iletkenin değişken bir manyetik alan içinde bulunması veya sabit bir manyetik alan içinde hareket etmesi gerekir.

V1 = 100, V2 = 200 V, N1 = 200, olarak verilmektedir

V1/V2 = N1/N2 N2 = 400

Boş çalışma deneyi transformatörün demir kayıplarını hesaplamak ve eşdeğer devrede demir kayıplarını
temsil eden Rc direnci ile mıknatıslama reaktansı Xm parametreleri hesaplamak için yapılır.

Primer sargı kaçak akısı (Φ11) X1 reaktansı ile ifade edilir. Sekonder sargı kaçak akısı (Φ12) ise X2
reaktansı ile ifade edilir.

Bakır kayıpları transformatörün sargı dirençlerinden (I2R) dolayı meydana gelen ısıl kayıplardır.

Üçgen-Üçgen bağlantı türünün en büyük avantajı transformatörün faz sargılarından birinin arızalanması durumunda sistemin iki faz ile çalışmasına devam edebilmesidir. Bu bağlantıya açık-üçgen veya V bağlantısı denir.