ELEKTRİK MAKİNALARI - Deneme Sınavı - 8

MCT, SIT ve SITH güç elemanlarıdır.

Çıkık kutuplu senkron makinalar rotor sargılı makinalardandır.

Enterkonnekte sistem için tek bir generatör ile besleme yapılsa idi, bu generatörün sürekli olarak
tam yükte çalışması sözkonusu olurdu. Birden fazla generatörün ortak yükü paylaşmaları,
bunların sürekli olarak tam yükte çalışma şartını ortadan kaldıracağından verimleri daha yüksek
olacaktır.

Termik santrallerde kullanılan generatörler
yuvarlak rotorlu yapıdadırlar ve yatay olarak
çalışırlar. Hidrolik santrallerde kullanılanlar ise çıkık
kutupludurlar ve dikey olarak çalışırlar.

Yük değişimi sonucunda etkilenen uç gerilimin tekrar eski değerine getirmek için uyarma akımı uygun şekilde ayarlanmalıdır.

2p kutuplu, stator sargılarına f frekanslı gerilimler uygulanmış bir statorda elde edilen senkron hız (döner alan hızı) şu şekilde hesaplanır:

Senkron hız = f * 60 / p

Buna göre senkron hız = 50 * 60 / 3 = 1000

Büyük makinalarda Xs>>Rs olduğundan, boşta çalışma ve kısa devre karakteristiklerini kullanarak, stator reaktansı yaklaşık olarak aşağıdaki gibi hesaplanır.

Xs = Ef / Is

Burada Ef = endüklenen gerilim

Is = kısa devre akımı

Kapasitif yüklü generatörlerde endüklenen gerilim değeri uç geriliminden
küçüktür. Bunu sağlayabilmek için uyarma akımı normal uyaram değerinden küçük olmalıdır. Bu durumda generatör zayıf uyaramada çalışıyor denir.

Pe = Sp(f0 - fs)

Burada Pe = aktif güç

Sp = frekans-aktif güç doğrusunun eğimi

f0 = boşta çalışmadaki frekans

fs = Sistem frekansı 

Buna göre Pe = 1.5(51-50) = 1500

 Şekildeki yapı güç elektroniği devre elemanlarından tristöre aittir.

Tristörde  ters yönde kutuplanma durumunda diyotla aynı davranışı sergiler.

Farkı, p-n ekleminin zener yıkılmasına veya bozulmasına imkan verecek şekilde çok dar tutulmuş olmasıdır.

Bir tristörü iletime geçirmek için kapı akımının çok hızlı yükselme zamanına sahip olması gerekir. Bu; anot akımının kilitleme seviyesine ulaşabileceği uzunlukta hızlı yükselme zamanına sahip darbe
üretebilen tetikleme devreleriyle elde edilir. Darbe kullanılmasının nedeni kapıda daha az güç harcanmasına ve tetiklenme anının daha iyi belirlenmesine imkan vermesindendir.

“6-darbeli devre”nin çıkış dalgalanması giriş frekansının 6 katı frekansa sahiptir. Giriş 50 Hz ise, DC dalgalanma 300 Hz’dir.

Kontrolsüz Doğrultucu Devreleri : Sadece diyot içerirler, AC besleme gerilimiyle orantılı sabit DC
gerilim sağlarlar.

Şekilde 6 tristörden oluşan 3-fazlı, tam-dalga bir doğrultucu görülmektedir.

Tek fazlı, köprü diyotlu doğrultucunun sürekli akım modundaki ortalama çıkış gerilimi

DC motor sürücüleri, üç kablo girişli ve dört kablo çıkışlı sistemlerdir.