ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ - Deneme Sınavı - 13

E şıkkı

E şıkkı

C şıkkı

B şıkkı

Cevap: Hibrit sistemler fosil ve yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanan sistemlerin karışımından oluşur. Doğru cevap A’dır.

Cevap: Hibrit sistemlerinin kullanımı hem yerel hem de çevresel faydalar elde edilebilmektedir. Özellikle tekil uygulamalarda kullanılan dizel jeneratörler daha az sıklıkta ve daha kısa süreler için çalıştıklarından dolayı ekonomik ve çevresel fayda sağlanmaktadır. Böylece hem yerel olarak yakıt taşımacılığı ile ilişkili riskler hem de üretilen hava kirliliği ve gürültü de azalmaktadır. Doğru cevap A’dır.

CEVAP: Hibrit sistemlerinin kullanımı hem yerel hem de çevresel faydalar elde edilebilmektedir. Özellikle tekil uygulamalarda kullanılan dizel jeneratörler daha az sıklıkta ve daha kısa süreler için çalıştıklarından dolayı ekonomik ve çevresel fayda sağlanmaktadır. Böylece hem yerel olarak yakıt taşımacılığı ile ilişkili riskler hem de üretilen hava kirliliği ve gürültü de azalmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Cevap: Rüzgar türbinin temel bileşenleri Şekil 8.3 de Temel, kule, elektrik sistemi, sapma sistemi, aktarma, jeneratör, kontrol, göbek ve rotor olarak verilmektedir. Doğru cevap A’dır.

CEVAP: Hidroelektrik santrali içeren hibrit sistemler göreceli olarak az sayıdadır. Bu sistemler, kaynakların genellikle yıllara göre değiştiği ve yeterli suyun bulunmadığı yerlerdedir. Yağışın yetersiz olduğu sezonlarda hidroelektrik jeneratörler yerine dizel jeneratörler kullanılmaktadır. Doğru Cevap A’dır.

CEVAP: Yakıt hücrelerinde esas tepkime hidrojen ile oksijen arasındadır. Tepkime, elektrolit ve elektrotların değişik bileşenlerinin ayrılmasını sağlayan diyafram yakınlarında gerçekleşir. Elektrotlar yakıt hücresi terminalleridir ve akımı harici devrelere taşırlar. Piller gibi, yakıt hücreleri de doğaları gereği DC cihazlardır. Doğru cevap A’dır.

CEVAP: Yakıt hücreleri yakıt olarak doğal gaz veya çöp gazı kullanılması durumlarında, önce hidrojen üretimi için kullanılmak zorundadırlar. Çok sayıda değişik yakıt hücre tasarımı bulunmaktadır. Proton değişimli membran, solid oksit ve molten karbonat içerirler. Şekil 8.5’te hidrojen-oksijen yakıt hücresinin çalışma prensibi verilmiştir. Yakıt hücrelerinin fonksiyonları, yanma olmadan bir hücrede elektrokimyasal olarak yakıt ile oksijeni birleştirerek kendi elektriğini üretmesi ve atık ısı vermesi hariç pillere benzer. Bir yakıt hücresi katı oksit, fosforik asit veya erimiş karbonat gibi bir elektrolit ile birbirinden ayrılmış iki elektrottan meydana gelir. Bu yüzden, yakıt hücreleri genellikle pratik uygulamalarda üst üste istiflenir. Bu, modülerlik uygulamada yakıt hücrelerine önemli ölçüde esneklik verir. Aynı tasarım uzaktan açılıp kapanan bir istasyon için az miktarda güç üretmek için veya tüm bir kasabanın elektriğini sağlayacak çok büyük miktarda güç üretmek için de kullanılabilir. Bu nedenle, yakıt hücrelerine enerji endüstrisinin mikroçipi de denir. Doğru Cevap A’dır.

CEVAP: İnverterler doğru akımımı (DC) alternatif akıma (AC) çeviren düzeneklerdir. Şekil 8.10’da görülen çeviricilerin birincil bileşenleri ya silikon kontrollü düzenleyicilerdir ya da güç transistörleridir. Bir köprü devresinde ayarlanırlar ve salınımlı dalgaboyu durumunda açılırlar ve transistör olması durumunda kapanırlar. Bazı çeviriciler diğer cihazlarla birlikte çalışarak sistem frekansını ayarlarlar. Doğru Cevap A’dır.

CEVAP: Yükleme eşleşmesi, yenilenebilir enerji kaynağı ile yükün çakışması anlamına gelir. Yükleme eşleşmesi, tasarımın ayrıntılarını etkiler ve etkin olarak kullanılabilecek yenilenebilir enerji kaynağı ile üretilebilecek enerjinin de miktarı arasındaki oranı ortaya koyar. Yenilenebilir enerji kaynağı yetmediğinde geleneksel yakıtlı jeneratörlere gereksinim duyulabilir. İdeal koşullar altında, enerji ihtiyacı uygun kaynakla örtüşecektir. Örneğin; Dünya’daki adaların pek çoğunda en büyük yük, turist sayısının fazla olduğu yaz aylarında oluşurken rüzgâr kaynağı kış sezonunda en fazla değerine ulaşır. Kaynak ve yük arasında bir uyumsuzluk olması durumunda sistem tüm koşullar altında düzgün işletilmek üzere tasarlanmalıdır. Bir rüzgâr-dizel sistemi tasarımında, kış aylarında rüzgâr enerjili sistemler yüksek değerde enerji üretirken, sistemin dizel ile çalışan kısmı kısmen veya tamamen kapatılır. Yaz aylarında ise dizel kısım çalışırken rüzgâr sistemi de yakıt tasarrufu amacı ile çalıştırılabilir. Doğru cevap A’dır.

Elektrikli araçlarda yakıt hücrelerinin kullanılmasının sağlayacağı temel avantajlar; • Normal ve kısmi yüklerde yüksek çalışma verimi, • Doğrudan enerji dönüşümü, • Düşük salım değerleri (CO, SO2, NOx), • Düşük bakım maliyetleri, • Düşük gürültü seviyesi, şeklinde sıralanabilir.

Katalitik konvertör, otomobilin egzoz çıkış borusuna bağlanan ve zararlı gaz salımını azaltan çelik kutu şeklindeki elemandır.

Hibrit enerji sistemleri gibi bataryaların da, • Gerilim, • Enerji depolama kapasitesi, • Şarj/deşarj oranları, • Etkinlikleri, • Batarya ömrü şeklinde sıralanabilecek beş önemli performans karakteristiği vardır.

Cevap: Hibrit araçlarda belirgin yakıt tasarrufu yanında aşağıda verilen olumlu özellikleri vardır: Hibrit araçlar yaygın olarak bulunabilen yakıtları kullanırlar. Böylece yakıt ve yeniden doldurmayı destekleyen yeni bir tasarım gerektirmezler. Kullanıcılar akaryakıt istasyonun geniş kapsamı ve kısa menzilinden yararlanırlar. Hibrit araçlarda iç ortam daha sessizdir. Hem motorun kapalı olduğu rölanti sırasında hem de hareket halinde iken elektrikli motor, araç motorunun daha düşük hızlarda çalışmasına olanak sağlar. Hibrit sistem, hem tamamen ayarlanabilir elektromekanik valfler için elektrik güç kaynağı olabilir hem de motor ile valf arasındaki zamanlamayı ayarlayabilir. Hibrit sistemli araçlarda, hidrokarbon ve NOx salımları daha az olur. Hibrit araçlar, hibrit olmayan araçlara benzer şekilde çalışır yani hibrit sistemin aracın çalışmasına etkisi çok az olur. Hibrit araçlarda fren ömrü uzar çünkü elektrik motoru genellikle frenleme sırasında açığa çıkan enerjiyi kullanır. Doğru cevap A.

Rotatif dönüştürücü, alternatif akımı (AC) doğru akıma (DC) veya tam tersi yönde dönüştüren elektromekanik bir cihazdır. Rotatif dönüştürücü, birbirine direk bağlı iki elektrikli makinadan oluşur. Bunlardan birisi DC makina, diğeri ise bir AC makinadır. Enerji akışının istenen yönüne bağlı olarak her ikisi de motor veya jeneratör olarak çalışabilirler.

Endüksiyon jeneratörü, rüzgâr türbinlerinde kullanılan jeneratörün en yaygın türüdür. Bu jeneratörler zaman zaman hidroelektrik türbinleri ya da çöp gazı yakıtlı içten yanmalı motorlar gibi diğer ana işleticiler ile de kullanılabilir. Endüksiyon makinaları reaktif güç ile çalışır ve bu durum çeşitli şekillerde sistem tasarımını etkiler ama çözülemez bir sorun oluşturmaz.

Senkron jeneratörleri çok çeşitli ana işleticiler ile de kullanılabilir. Hibrit sistem uygulamalarında kullanılan senkron jeneratörlerinin iki türü vardır: Elektromanyetik alanlılar ve kalıcı mıknatıs kullananlar. Gerilim regülatörü ile çalışan birinci tip elektrik şebekesindeki gerilimi korur ve sistemdeki diğer araçlar tarafından gerekli olan reaktif gücü sağlar.