ELEKTRİK ENERJİSİ İLETİMİ VE DAĞITIMI - Deneme Sınavı - 7

Çalışabilmeleri ve beklenen özelliklerini yerine getirebilmeleri için enerjiye ihtiyaç duyan
devre elemanları aktif devre elemanları olarak adlandırılır. Doğru cevap E'dir.

Elektrik yüklerini kısa süreli depolamaya yarayan elemanlara kondansatör adı verilir. Doğru cevap B'dir.

İndüktörler, elektrik devrelerinde E şıkkında bulunan sembol ile gösterilir.

Kondansatörler elektrik devrelerinde C şıkkında bulunan sembol ile gösterilir. 

IV. şıktaki bilgi indiktör değil  kondansatörlere ait bir bilgidir. kondansatörlere ac gerilim uygulandığında, gerilim artarken akım azalır veya gerilim maksimum olunca akım sıfıra düşer. Doğru cevap D'dir.

Diyotlar, transistörler, tristörler ve entegre devreler aktif devre elemanlarıdır. Direnç, indüktör ve kondansatörler pasif devre elemanlarıdır. Doğru cevap A'dır.

Direnç, indüktör ve kondansatörler pasif devre elemanlarıdır. Transistörler aktif devre elemanıdır. Doğru cevap C'dir.

Bakır İletkenler: Havai hat iletkenlerinde aranan başlıca özellik, iletkenliğinin iyi ve çekme dayanımının büyük olmasıdır. Bu özelliklere en uygun malzeme, çekme dayanımı soğuk çekilerek artırılmış olan yarı sert bakırdır. Soğuk çekme işlemi sırasında bakır iletkenin çekme dayanımı önemli ölçüde artmasına rağmen, iletkenliğinde çok az azalma meydana gelmektedir.

Alüminyum İletkenler (AAC): Alüminyum iletkenler, bakıra göre daha ucuz ve hafif olduklarından dolayı enerji dağıtımında en yaygın kullanılan iletkenlerdir. Alüminyumun yoğunluğu, yaklaşık olarak bakırın % 30’u olduğundan daha hafif bir iletken malzemedir. Ağır iletkenler ağır direk yapılarının kullanılmasını gerektirdiğinden, iletkenlerin hafif olması havai hatlarda bir zorunluluktur. Buna ilave olarak, alüminyum iletkenlerin taşınması, işlenmesi ve montajı, ağır bakır iletkenlere göre daha kolaydır. AAC olarak da tanımlanan bu tür iletkenler, %99,7 elektrolitik olarak arıtılmış alüminyum külçelerden üretilmektedir.

Temel devre elemanları akıma karşı sırasıyla omik, indüktif ve kapasitif olmak üzere üç farklı direnç gösterirler. Doğru cevap E'dir.

Sehim
Yüksek gerilim enerji nakil hatlarında, iki direk arasında gerili bulunan iletkenin, kendi ağırlığı, üzerinde biriken kar veya buz yükleri sebebiyle sarkmasına sehim denir.

B-kablolar, hareketli tesislerde kullanılan, ağır işletme koşullarına uygun olan kablolardır. Bu tür
kablolar, yalıtkan malzemeye göre lastik yalıtkanlı veya termoplastik yalıtkanlı olarak imal edilirler. Bu kablolar, yer altına döşenmemelidir. Çok ince tellidir. Bakır tellerin üzeri kalayla kaplanır. B-kablolar, asansör veya ray üzerinde yürüyen vinç vb. taşınabilir elektrik cihazlarında kullanılan, serbest olarak salınan bükülgen kablo veya kordonlardır.

İç Kılıf: Zırhlı kablolarda ortak kılıftan ayrı olarak, zırhın altında yer alan ve zırha yastıklık yapan
koruyucu kılıftır.

Çelik Zırh: Kabloyu mekanik etkilerden koruyan, ortak kılıf üzerine ve genellikle dış kılıfın altına
uygulanan, şerit, yuvarlak veya yassı çelik tellerden sarmal sargıdır. Zırh, sarmal bakır iletkenin veya metal siperin üzerine uygulanmışsa, zırhın altında iç kılıf bulunur.

Alpek kablolar, askı telli, demet biçimli, plastik yalıtkanlı alüminyum kablolardır. Bu kablolar, güvenli, emniyetli ve tesis maliyetlerinde sağladığı ekonomi nedeni ile 1960 yılından beri, tüm dünyada alçak ve orta gerilimde, çıplak alüminyum iletkenli hava hatları yerine hızla artan bir şekilde kullanılmaktadır.

Alpek kabloların yapısal özelliklerinin sağladığı bazı avantajları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Kısa devre arızları daha az olur.
• Delinme gerilimleri çok yüksek olduğundan yalıtım arızası yok denecek kadar azdır.
• Çevre dostu olup, ağaç kesilmelerini en alt düzeye indirir, doğa ile uyum sağlar.
• Faz iletkenlerinin yalıtılmış olması, elektrik hakkında yeterli bilgi sahibi olmayan kişilerin
dikkatsizce iletkenlere dokunması sonucu oluşabilecek ölümcül kazaları önler.
• Yapısı nedeni ile yıldırım gibi atmosferik olayların oluşturduğu aşırı gerilimlerin tahrip edici
etkisi sonucu meydana gelen kısa devreler ve maddi kayıplar daha azdır.

Kablo Sabiteleri
Enerji iletim ve dağıtım hatlarında akım, gerilim, güç ve güç kat sayıları gibi büyülükler arasındaki ilişkileri hesaplamaya yarayan ve kabloların özelliklerine göre değişen direnç ( R ), endüktans ( L ) ve kapasitans (C ) değerlerine kablo sabiteleri denir.

Metal Siper: Her damarın veya ortak kılıfın üzerine gelen bakır tel veya şeritten yapılmış bir sargıdır. Anma gerilimi 3,5/6 kV ve daha büyük olan kablolarda metal siper bulunur. Anma gerilimi 3,5/6 kV olan ve yarı iletken siper bulunmayan kablolarda bakır siper, kablo bir damarlı ise yalıtkan kılıfın, çok damarlı ise ortak kılıfın üzerinde bulunur. Anma gerilimi 5,8/10 kV ve daha büyük kablolarda, bakır siper, her bir damarın ve doğrudan yarı iletken siperin üzerinde bulunur.

Açık ve kapalı şebeke sistemlerinde elektrik enerjisi iletimi ve dağıtımı dallı şebeke, halka şebeke, ağ gözlü şebeke ve enterkonnekte şebeke ile gerçekleştirilir. Doğru cevap E'dir.

Üretim santrallerin bir iletim tesisine, buradan da diğer tesislere bağlandığı şebekeye de enterkonnekte şebeke denir. Diğer bir ifadeyle bu şebeke, bir bölgenin veya bir ülkenin elektrik enerjisi talebini kesintisiz bir şekilde karşılamak üzere o ülkenin bütün elektrik santralleri, trafo merkezleri ve tüketicileri arasında kurulmuş olan  bir sistemdir. Doğru cevap D'dir.