ELEKTRİK BAKIM, ARIZA BULMA VE GÜVENLİK

Analog ölçü aletlerinin dezavantajları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Kadran alanı sınırlı olarak taksimatlandırıldığından okuma zorluğu ortaya çıkar.

• Fiziksel olarak taksimat değeri arttırılamadığı için kadran üzerinde ibrenin iki çizgi arasında kalması durumunda ölçülen değer yaklaşık olarak belirlenir.

• Ölçüm sonucunun okunması için ibrenin konumuna göre ayrıca bir hesaplama gerekebilir.

• Elektromanyetik alanlardan etkilenir.

• Her ölçü aletinin kullanma talimatı birbirinden farklılık gösterir. Bu farklılık cihaz üzerindeki sembollerle belirtilmesine rağmen her ölçümde ve her ölçen kişi tarafından fazla dikkate alınmaz ve okuma hatası kaçınılmaz olur.

• Analog ölçü aletinde ölçüm problarının polaritesi önemlidir. Örneğin doğru akım ölçümünde; ölçü aletinin probları ölçülecek noktaya ters polaritede bağlandığında analog ölçü aletinin ibresi ters yönde sapmak ister ve fiziksel olarak eğilir ya da kırılır.

• Analog ölçü aletlerinde mekanik parçalar (ibre, komütatör, anahtar, yaylar)
bulunur, bunun sonucu olarak ölçü aletinde yıpranma, aşınma ve bozulmalar daha fazla olur.

Dijital multimetrede fonksiyonlar arası geçiş bir fonksiyon seçici anahtar ile yapılır. Örneğin dijital bir multimetre ile direnç ölçümü için cihazın fonksiyon seçici anahtarının ohmmetre konumuna alınması gerekir. Benzer şekilde dijital multimetre ile gerilim ölçmek için ölçü aletinin fonksiyon seçici anahtarı voltmetre konumuna, akım ölçmek için ampermetre konumuna alınmalıdır.

1. Multimetrenin fonksiyon seçici anahtarı, doğru akım ölçüm konumuna alınır.
Örnek olarak incelenen multimetrede doğru akım ölçüm konumu DCA simgesi ile gösterilmiştir.
2. Problar ölçü aleti üzerinde uygun ölçüm terminallerine takılır.
Ele alınan multimetrede, ölçülecek akım 400 mA’in altındaysa COM ve mA terminalleri, 400 mA’in üzerinde ise COM ve 20A terminalleri kullanılır.
3. Ölçü aleti, problar vasıtasıyla akım ölçülecek kola seri bağlanır.
4. Devreye enerji verilir.
5. Ölçü aleti ekranında ölçüm sonucu okunur.

Dijital multimetre ile bir devrede kısa devre ya da açık devre testleri ölçü aletinin “buzzer” ya da direnç ölçümü (ohmmetre) kademesinde yapılır. Ölçü aletinin fonksiyon seçici anahtarı buzzer kademesinde iken problar ölçülecek noktalara bağlandığında bu noktalardaki direnç değeri 30±20 Ω değerinin altındaysa buzzer sesli uyarı verir. Açık devre durumunda ise buzzer sesli uyarı vermez.

Her kullanım öncesi osilaskop kalibrasyonunun bozulup bozulmadığını belirlemek amacıyla osilaskop testinin yapılması gerekir. Bunun için öncelikle ölçüm probu test terminaline bağlanır ve auto düğmesine basılır. Osilaskop düzgün çalışıyorsa test sinyalinin ekranda görüntülenmesi gerekir. İncelenen cihaz için test sinyali 3Vp-p-1 kHz’lik kare dalga sinyaldir.

Dijital LCRmetre temel olarak; bir açma kapama anahtarı, LCD ekran, fonksiyon seçici anahtar, ölçüm terminalleri ve ölçüm soketinden oluşur. Aşağıda bu bölümler sırasıyla açıklanmıştır.
Açma kapama anahtarı: Cihazı açmak ve kapatmak için kullanılan anahtardır.
LCD ekran: Ölçüm sonucunun görüntülendiği ekrandır. Ölçülen değerin seçilen kademeyi aşması veya pillerin zayıflaması halinde de bu ekranda mesaj görüntülenir. Fonksiyon seçici anahtar: Direnç, kapasite veya indüktans seçiminin yapıldığı anahtardır.
Ölçüm terminalleri: Problar vasıtasıyla ölçüm yapmak için kullanılan terminallerdir.
Ölçüm soketi: Ölçülecek elemanların doğrudan bağlandığı sokettir.

Pensmetre ile 3 fazlı 3 telli devrelerde güç ölçümü işlem basamakları aşağıda verilmiştir.
1. Aşama: R fazı ile S fazı arasındaki güç ölçümü.
      1. Pensmetrenin fonksiyon seçici anahtarı 3 fazlı 3 telli devrelerde güç ölçümü için uygun konuma getirilir.
      2. Ölçü aleti çalıştırılır. Bu sırada mandal arasında herhangi bir iletken bulunmamasına dikkat edilmelidir.
      3. S fazı ölçü aletinin referans terminaline, R fazı ise ölçü aletinin diğer terminaline bağlanır.
      4. Referans terminaline bağlı olmayan iletken (ölçüm probu değil), akım ölçme mandalı arasına alınır.
      5. Ekranda güç ve güç katsayısı değerleri görüntülenir. Bu sırada ölçü aleti
ekranında değer sabitlenene kadar beklenmesi gerekir.
2. aşama: T fazı ile S fazı arasındaki güç ölçümü.
      1. Pensmetrenin fonksiyon seçici anahtar 3 fazlı 3 telli devrelerde güç ölçümü için uygun konuma getirilir.
      2. Ölçü aleti çalıştırılır. Bu sırada mandal arasında herhangi bir iletken bulunmamasına dikkat edilmelidir.
      3. T fazı ölçü aletinin referans terminaline, S fazı diğer terminale bağlanır.
      4. Referans terminaline bağlı olmayan iletken (ölçüm probu değil), akım ölçme mandalı arasına alınır.
      5. Ekranda güç ve güç katsayısı değerleri görüntülenir. Bu sırada ölçü aleti ekranında değer sabitlenene kadar beklenmesi gerekir.
3. Aşama: Pensmetre bu 2 set veriyi işleme alarak işlem yapar ve sonucu LCD
ekranda gösterir.

Pensmetre; temassız akım, temaslı gerilim, güç ve güç katsayısı (PF: Power Factor,
Cosϕ) ölçümü yapan bir ölçü aletidir.

Sinyal jeneratörleri genellikle frekans aralığı buton grubu (range), sinyal seçim butonları (function), frekans ayar düğmesi (frequency) ve genlik ayar (amplitude)
düğmeleri ile sinyal çıkış terminalleri olmak üzere beş bölümden oluşur.