ARIZA VE BAKIM

Arıza, istenen bir durumun ya da fonksiyonun yerine getirilmemesi olarak tanımlanır.

Arıza türleri donanım arızaları, yazılım arızaları, sistematik arızalar ve fonksiyonel arızalardır.

Arızanın dâhili ya da harici sebepleri olabilir. 

Donanım, bir işlevi yerine getirmek üzere tasarlanmış bir ya da birden fazla elemanı barındıran fiziksel bütünleşik yapıya verilen genel isimdir.

Grafikte A periyodunda ekipmanın kurulduğu andan itibaren yüksek bir arıza oranı gösterdiğini ve bu oranın azaldığı görülmektedir. Bu imalat sırasında oluşan ve imalatçının yaptığı testlerle tespit edilip onarılan hataları ifade eder. B periyodu, sistemin en verimli çalıştığı dönemdir, arıza oranı düşük değerde ve sabit bir değerdir. C döneminde ise yapısal yaşlanmaya bağlı olarak hata oranları artar.

Yazılım arızalarının başlıca sebepleri tasarım veya kodlama sırasında yapılan hatalar ile prosedür ya da ekipmanların değişimi halinde yazılımın bu yeni prosedür ya da ekipmanı destekleyecek şekilde tasarlanmamış olmasıdır.

Alet ya da ekipmanda herhangi bir arıza olmamasına rağmen alet ya da ekipmanın istenen fonksiyonu yerine getirememesi fonksiyonel arıza olarak isimlendirilir.

Bu arızalara; yanlış tasarımlar, yanlış onarımlar, ihmaller, yanlış uygulamalar, uygun olmayan işlemler ya da kötü kullanımlar sebep olur.

Sıcaklık, nem, korozyon ve çalışma limitlerinin aşılması gibi çevresel faktörler arızalara sebep olabilir.

Sistem ya da aletlerde kimi zaman bir faktörün birden fazla arızaya neden olması ile gerçekleşen arızalara ortak sebepli arızalar denir.

Arıza durumları dışarıya yansıma durumlarına göre açık arıza, gizli arıza, direkt arıza, tahmin edilemeyen arıza ve ekipmanın kendi tespit ettiği arıza olarak sınıflandırılır.

Direkt arızalar, çoğunlukla belirli bir arızanın gerçekleşmesi ya da güç kaybı durumlarında doğrudan arıza mesajı veren arızalardır.

Belli bir alete, sisteme ya da belirli bir arızaya (probleme) uygulanmak üzere geliştirilen yaklaşımlara özel arıza giderme yaklaşımları denir.

Genel arıza giderme yaklaşımında ilk basamak "problemi tanımla" basamağıdır.

Yedi adım prosedürünün basamakları sırasıyla problemin tanımlanması, probleme ilişkin bilginin toplanması, bilginin analiz edilmesi, bilginin yeterliliğinin belirlenmesi, bir çözüm önerilmesi, önerilen çözümün test edilmesi ve tamir edilmesidir.

Bu aşamada problem ile ilgili belirtiler, arıza karakteristikleri ve değişen parametreler toplanmalı, aleti kullanan kişilerle görüşmeler yapılmalı, ilgili diğer aletler kontrol edilmeli ve ilgili kayıtlar gözden geçirilmelidir.

Bu aşamada bilgiler şu başlıklar altında sınıflandırılır:

1. Arızanın zamanı ve olay
2. Arızanın nedenleri ve etkileri
3. Gereksiz bilgiler.

“Böl ve yönet” metodu elektronik sistemlerin arıza tespit ve giderilmesinde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Sistemler birden fazla alt sisteme ayrılır. Ayrılan alt sistemler incelenerek problem kaynağı tespit edilir.

Bu bakım yönteminde kendi oluruna bırakılan sistemde oluşabilecek bir arıza, başka arızalar da yaratabilir ve onarım sırasında elektrik dağıtımını önemli ölçüde olumsuz etkileyeceğinden ekonomik değildir.

Kestirimci bakım, gelecek hakkında bugün ve geçmişten alınan ölçüm değerlerinin eğilim çözümleme yöntemi ile gelişiminin takip edilmesi prensibine dayanan bakım yöntemidir.