EKONOMİNİN GÜNCEL SORUNLARI

Bir ülkede, belirli bir dönemde elde edilen milli gelirin bireyler, toplumsal gruplar, bölgeler veya üretim öğeleri arasında dağılımına gelir dağılımı denilmektedir.

Gelir dağılımı türleri bireysel, fonksiyonel, bölgesel, bölgesel gelir dağılımıdır. Medyan gelir dağılımı değildir. Doğru cevap A

TÜİK’e göre gelir eşitsizliğini ölçmekte kullanılan dört temel yaklaşım ise şunlardır;
Yüzde paylar analizi,
Gini katsayısı,
Lorenz
eğrisi ve
P80/P20 oranı.

Uluslararası Yoksulluk
Sınırı olan 1,90 ABD doları dünya genelinde
mutlak yoksulluk oranlarını ölçmek için kullanılsa
da ülkelerin gelir seviyelerine göre uygulanan
yoksulluk sınırları da değişmektedir. Örneğin
alt Orta Gelir Sınıfı Yoksulluk Sınırının
değeri 3,20 ABD dolarıdır. Üst Orta Gelir Sınıfı
Yoksulluk Sınırı 5,50 ABD dolarıdır. Doğru cevap A.

Yoksulluk ile ilgili çalışmalarda yoksulluğu tanımlarken
çok boyutlu olma özelliği dikkate alınmalı
ve farklı boyutlar göz önünde bulundurulmalıdır.
Bu boyutlar ise;maddi mahrumiyet, izolasyon , güçsüzlük, fiziki zafiyet, katılımın yetersiz olması olup cinsiyet eşitliği değildir. Doru cevap A.

Yoksulluk ölçümünde yoksulluk çizgisinin belirlenmesinden bir sonraki aşama, uygun bir endeksin
seçilmesidir. Yoksulluk ölçümünde en yaygın kullanılan endeks, yoksulluk çizgisinin altındaki kişilerin
toplam nüfusa oranını gösteren “kafa sayısı endeksi”dir. Bu endeks göreli yoksulluk yaklaşımından türetilmiştir. q yoksulluk sınırı altındaki toplam nüfusu, n ise toplam nüfusu gösterdiğinde kafa sayısı endeksi H, q/n şeklinde hesaplanmaktadır. Doğru cevap A

gelir dağılımında eşitsizliğe yol açan faktörler, Asgari ücret uygulaması, Mülkiyet yapısı ve dağılımı, Emeğin dağılımı, servetin dağılımı olup A seçeneği doru cevap değildir.

Ülkeler Dünya Bankası tarafından gelir düzeylerine
göre dört alt kategoriye ayrılmıştır. Bu kategoriler
düşük gelir grubu, alt orta gelir grubu,
üst orta gelir grubu ve yüksek gelir grubudur. Bu
sınıflandırma yapılırken her ülkenin kişi başına
düşen yıllık dolar cinsinden geliri Dünya Bankası
tarafından “Atlas Methodu” adında özel bir hesaplama
yöntemi doğrultusunda hesaplanmıştır. Bu
bağlamda ülkenin kişi başına düşen yıllık geliri
1.035 $ ve altındaysa düşük gelir grubu, 1.036 $
ile 4.045 $ arasında ise alt-orta gelir grubu, 4.046
$ ile 12.535 $ arasındaysa üst-orta gelir grubu ve
12.536 $ ve üzerinde ise üst gelir grubu ülkeleri
olarak isimlendirilir. Doğru cevap A

Dolaysız Yaklaşım; yoksullukla mücadeleyi
radikal reformlar, kamu harcamaları ve yoksullukla
mücadele programları çerçevesinde inceler. Doru cevap A

Göreli yoksulluk sınırı, toplam nüfusun belirli bir yüzdesinin yer aldığı gelir ya da harcama düzeyinde
olanların veya medyan gelirin yarısından daha az gelir ya da harcama seviyesine sahip olan kesimlerin
yoksul olarak kabul edilmesi ile belirlenir. Doğru cevap A.

Kuznets hipotezine göre ekonomik büyümenin ilk aşamalarında eşitsizlik artacaktır, ancak kişi başına düşen gelir belli bir seviyeyi aştığında eşitsizlik azalmaya başlayacaktır.

2019 yılı verilerine göre; en düşük eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip %20’ lik grubun toplam gelirden aldığı pay %6,2’dir.

Türkiye zengin ile yoksul arasındaki gelir farkının en yüksek olduğu ülkelerdir. 2018 yılı itibariyle en zengin %20’lik kesim, en yoksul %20’lik kesimden 7,7 kat daha fazla gelire sahiptir.

Zengin ve yoksul arasındaki gelir farkının en düşük olduğu ülkeler Belçika, Çekya, Hollanda, Slovenya, Finlandiya, İsveç, İzlanda ve Norveç’tir. Bu ülkelerde katsayı değeri 3 ila 4 arasında değişmektedir. Bu demektir ki bu ülkelerde en yoksul ile en zengin arasındaki gelir farkı 4 katı geçmemektedir.

Lorenz eğrisinin yatay ekseninde sıralanmış birey veya hane halklarının nüfusunun birikimli yüzde payları, dikey ekseninde ise bu birey veya hane halklarının elde ettikleri gelirin birikimli yüzde payları yer almaktadır. Yatay eksende görülen en zengin %20’lik dilim birikimli nüfus yüzdesinin 80-100 arasında kalan kısmıdır. Bunların milli gelirden aldığı pay dikey eksende 55-100 aralığındadır. 100-55=45 en zengin %20’lik dilimi milli gelirden yüzde kaç payı temsil etmektedir.

Lorenz eğrisinin yatay ekseninde sıralanmış birey veya hane halklarının nüfusunun birikimli yüzde payları, dikey ekseninde ise bu birey veya hane halklarının elde ettikleri gelirin birikimli yüzde payları yer almaktadır. Yatay eksende görülen en yoksul %20’lik dilim, birikimli nüfus yüzdesinin 0-20 arasında kalan kısmıdır. Bunların milli gelirden aldığı pay dikey eksende 6’dır . Buna göre %6 en yoksul  %20’lik dilimi milli gelirden yüzde kaç payı temsil etmektedir.

Literatürde Gini katsayısı 40 ve üzerinde olan ülkelerde gelir adaletsizliğinin baş gösterdiği ifade edilir.

2100 kcal Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenmiş olup bir yetişkinin metabolik ve fiziksel aktivitelerini gerçekleştirebilmesi için günlük alması gereken kalori miktarıdır.

Göreli yoksulluk sınırı genellikle medyan gelirin (veya tüketimin) bir fonksiyonu olarak tanımlanır. Medyan gelir toplumda yaşayan bireylerin kişi başına elde ettikleri gelirler en yüksekten en düşüğe sıralandığında dizinin ortasında yer alan gelirdir. Genellikle gelir veya tüketim harcamaları medyan değerinin %50’ si sınır değer olarak kullanılmaktadır. Şayet medyan değerin %40 veya %60’ ı kullanılmışsa bu durum hesaplamalarda belirtilmektedir. Ancak AB ülkelerinde yoksulluk hesaplamalarında medyan gelirin %60’ı esas alınmaktadır.

Yoksulluk ölçümünde en yaygın kullanılan endeks, yoksulluk çizgisinin altındaki kişilerin toplam nüfusa oranını gösteren “kafa sayısı endeksi”dir. Kafa sayısı endeksi bir orandır.