Dijitalleşme Çağında Ekonomi

Tam rekabet şartlarının geçerli olduğu bir ekonomide ölçeğe göre sabit getiri söz konusudur.

Offshoring: Bir işletmedeki operasyon, imalat, muhasebe, destekleyici süreçler gibi iş süreçlerinin bir ülkeden bir başka ülkeye taşınmasıdır.

Dijitalleşmenin yaygınlaşması sonucunda bunun emeğin çıktıdan alacağı payı ne derece değiştireceği, bir diğer üretim faktörü olan sermayenin fiyatı arasındaki nispi ilişkiye bağlıdır.

Teknolojik gelişmelerin becerili işgücü lehine nasıl çalıştığını görmek için bu iki işgücü arasındaki transformasyon derecesini gösteren marjinal transformasyon oranıdır.

Leontief Paradoksu: Ülkelerin ellerinde daha kıt olan üretim faktörünün yoğun olduğu malları (örneğin ABD’nin emek yoğun mallar ihraç etmesi) ihraç ettiğini iddia eden hipotezdir.

Stolper-Samuelson teoremi, her ülkenin en bol miktarda sahip olduğu üretim faktörlerinden yararlanarak ürettiği malda uzmanlaşacağını ve bu rekabetçi üstünlüğe göre belirlenen uzmanlaşma ve dış ticaret sonucu faktör fiyatları farklılıklarının giderileceğini ortaya atan Heckscher-Ohlin ticaret teorisinin temel teoremidir.

Beceri yanlı teknolojik değişim: Becerili olan işgücünün daha az becerili işgücüne oranla daha verimli olduğundan bu tür emeğe olan talebi artırarak becerili işgücü lehine gelişim gösteren teknolojidir.

Marjinal transformasyon oranı: Ortaya koyulan emek miktarı sabitken, becerili ve düşük becerili iki tür emek olmak üzere, bu ikisinden birinin miktarını artırmak için diğerinden ne kadar vazgeçmemiz gerektiğini gösteren orandır.

Meslek kutuplaşması: Orta düzey nitelikli işlerin robotlaşarak kaybolması sonucu ekonomideki işgücünün düşük ve yüksek nitelikli işgücü arasında dağılmasıdır.

Somut bilgi ve iletişim teknolojisi sermayesi bilgisayar, telefon dijital ölçüm cihazları gibi elle tutulabilir varlıklardır. Soyut bilgi ve iletişim teknolojisi ise fiziksel olarak varlığı olmayan, yazılım, veritabanları, patentler ve ticari markalar gibi ürünlerdir.

Evden çalışabilirlik: Bir işin o işe dair üretilen mal ve hizmetlerin üretiminin olmadığı yerde icra edilmesi durumudur.

İnovasyon kapasitesinin iki özelliği vardır. Bunlardan ilki yeni ve daha kompak ürünlerin ortaya çıkmasını sağlar. Öte yandan da üretim faktörlerinin de verimliliklerini artırmaktadır.

Verimlilik paradoksu: Bilgi teknolojisi gelişirken toplam verimliliğin azalması veya aynı ölçüde artmamasıdır

Yanlış ölçümün J eğrisi: Dijital teknolojilerin gelişmesiyle beraber verimliliğin önce olması gerekenden düşük, ancak bunların yaygınlaşmasından sonra olması gerekenden daha yüksek elde edilmesi durumudur.

Hizmet platformlarını burada iki gruba ayırmak mümkündür. Bunlardan ilki sektörlerinde hâlihazırda var olan firmaların ürünlerine ilişkin bilgileri toplayıp bu platformlarda sunan koleksiyonerlerdir. Booking, TripAdvisor gibi gibi platformlar bunlara örnek gösterilebilir. İkinci gruptaki platformlar ise bu sektördeki firmalarla rekabet olan alternatif ürünleri platformlarında sunan AirBnB, Uber gibi bozguncu platformlardır. Yürütülen ampirik çalışmada koleksiyonerler firmaların verimlilik, kâr ve istihdamlarını pozitif etkilemekteyken, bozguncuların verimliliğe herhangi bir etkisi bulunmamakta ancak rekabet şokundan dolayı ücretleri, istihdamı ve markup oranlarını olumsuz etkilemektedir.

Soyut ICT’nin esneklik katsayısı: Soyut ICT’deki yüzde birlik bir değişimin, kişi başı verimlilikte veya toplam faktör verimliliğinde meydana getirdiği yüzdelik değişime karşılık gelen bir katsayıdır.

Dijital metalaşma: Dijital medya ürünlerine olan erişimin ve kullanımın belirli bir olgunluğa gelmesi sonucunda artık bir rekabetçi üstünlük sağlamadığı aşamadır.

Dijitalleşmenin paranın ve kredinin geleneksel formlarını ve bunun sonucunda para politikasının teorisini ve pratiğini değiştireceği dört alan şu şekilde özetlenebilir: i. Nakit paranın elektronik para ile ikamesi ii. Geleneksel banka mevduatlarının ve banknotların kripto paralar ile ikamesi iii. Banka mevduatlarının, herkesi içeren merkez bankası mevduatları (evrensel rezervler) ile ikamesi iv. Banka borçlarının dijital platformlara dayanan uçtan uca borçlanma ile ikame edilmesi

Kripto para: Ademi-merkeziyetçiliğe ve açıklığa dayanan elektronik ödeme sistemleridir.

Diğer ödeme sistemlerinin aksine Bitcoin önden belirlenmiş kuralların olduğu iki taraflı bir platformdur. Bu tarafları hesaplarını tutan ve elektronik işlemler yapan kullanıcılar ile sistemin altyapısını sürdüren madenciler oluşturmaktadır. Sistem şu şekilde işlemektedir: Kripto para sahipleri yapmak istedikleri ödemeleri yayınladıkları mesajlar yayınlarlar. Her bir işlem kriptografiklenmiş bir şekilde yayınlanmış bir mesajdır. İşte madenciler bu yeni alınan işlemleri dikkatli bir şekilde inceleyerek yeni işlem blokları içinde organize ederler. Her madenci, işlemlerin bloklarda düzenlendiği tüm geçmiş işlemleri bir çeşit büyük defterde (ledger) kayıt altına alır. Yaklaşık olarak her on dakikada bir Bitcoin sistemi bu büyük deftere blokları işlemek üzere bir blok eklemek için madenci seçer.