EKONOMİK COĞRAFYA

Geleneksel veya ana-akım iktisadın ilgilendiği konular; parasal büyüklükler, verimlilik, kısıtlı üretim kaynaklarının en düşük maliyetle tahsisi ve kaynakların optimal dağılımıdır. Doğru cevap E’dir.

Kurumsal iktisat yirminci yüzyılın başlarında Amerika Birleşik Devletlerinde ortaya çıkmış bir akımdır. Kurucusu olarak akla ilk olarak Thorstein B. Veblen hemen ardından da John R. Commons gelmektedir. Doğru cevap A’dır.

Günümüze kadar farklı patika bağımlılık modelleri geliştirilmiştir. Bunlardan biri ve de en çok bilineni Schumpeter’in yaratıcı yıkım süreci modelidir. Model toplumdaki inovasyon sürecini anlatmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Ekonomik büyümeyi genelde kişi başı gelirin artışı belirler. Doğru cevap B’dir.

Ekonomik kalkınma gelir artışının yanı sıra insan mutluluğu gibi nicel olarak ifadesi zor olan ögeleri de içinde barındırmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Çok sayıda kalkınma teorisi olmasına karşın burada popülerlik ve ele alınan konu bağlamında dört teori ele alınacaktır. Bunlar modernizasyon teorisi, yapısalcılık ve bağımlılık teorisi, neoliberalizm ve taban yaklaşımı olarak sıralanabilir. Doğru cevap E’dir.

Coğrafya kalkınmayı etkileyen ekonomik faktörler arasında belli bir süre içinde en statik olanıdır. Doğru cevap A’dır.

Evrimsel iktisat 1970’lerde Kurumsal İktisattan kopmuş bir ekoldür. Kurumsal İktisat gibi Neoklasik okulun tam bilgi ve rasyonellik varsayımlarını eleştirmiştir. Doğru cevap C’dir.

Erken dönem Kurumsal İktisadın diğer önemli isimleri Commons, Mitchell ve Ayres’dir. Commons çalışma ekonomisi çalışmıştır. Doğru cevap D’dir.

Kurumsal iktisat yirminci yüzyılın başlarında Amerika Birleşik Devletlerinde ortaya çıkmış bir akımdır. Kurucusu olarak akla ilk olarak Thorstein B. Veblen gelmektedir. Doğru cevap A’dır.

Kurumsal iktisat akımını geleneksel Neoklasik akımdan ayıran en önemli özellik kurumlara bakış açısıdır. Kurumsal iktisat akımı, kurumları her hangi bir ekonomik karar biriminden (firma, hane halkları, kamu sektörü vs.) daha fazlası olarak görmüşlerdir. Kurumlar; John R. Commans tarafından “bireysel eylemin genişletilmesi, serbestleşmesi ve denetiminde ortaya çıkan toplu eylem” olarak tanımlanmıştır. Bir başka tanım; kurumların, bireylerin diğer bireylerle olan ilişkilerinde makul olarak beklentiler oluşturmalarında yardımcı olduğunu ve böylece bireylerin aralarında eş güdüm kurmasını sağlayan bir yapı olma özelliğini ön plana çıkarmıştır. Bu tanım ise Kurumsal iktisadın günümüzde önde gelen isimlerinden Vernon W. Ruttan ve Yujiro Hayami tarafından yapılmıştır.

Kurumsal iktisat yirminci yüzyılın başlarında Amerika Birleşik Devletlerinde ortaya çıkmış bir akımdır. Kurucusu olarak akla ilk olarak Thorstein B. Veblen hemen ardından da John R. Commons gelmektedir.

Veblen özellikle eleştirel çalışmalarıyla tanınmaktadır; sosyal bilimleri özellikle diğer iktisat ekollerini ve içinde bulunduğu toplumu hicivsel tarzıyla eleştirmekte hiç bir çekince görmemiştir. Klasik iktisatçıları, tek bir denge noktasına giden kıvrımlı eğrilerle oyalanmakla eleştirmiştir. Marksist iktisatçıları ise klasiklerin hazcı yaklaşımından kopamamış olmakla eleştirmiştir. İçinde bulunduğu Amerikan toplumu da bu eleştirilerden payını almıştır. Toplumda saygı gören kesimin “Aylak Sınıf ” olduğunu ve verimlilik veya üretimden ziyade gösterişçi davranışların toplumun beğenisini kazandığını belirtmiştir.

Veblen’e göre bu etkileşimdeki temel araçlar içgüdülerdir. Veblen bireylerin hayatında en fazla etkili olan içgüdüleri;

• Ustalık içgüdüsü,
• Aylak merak içgüdüsü,

• Ebeveynlik eğilimi

şeklinde sınıflamaktadır.

Ustalık içgüdüsü bireyin bir şeyler ortaya koyma ve bunu yapabildiği en iyi şekilde yapma ihtiyacını,

Aylak merak içgüdüsü bilinmeyene duyulan merakı,

Ebeveynlik eğilimi ailenin veya topluluğun diğer üyelerine duyulan sempati, onların refahı için duyulan endişe ve onlarla ilgilenme dürtüsünü ifade etmektedir.

• Yeni bir ürün ya da yeni kalite düzeyinde ürün yaratmak,

• Yeni bir üretim metodu yaratmak,
• Yeni bir piyasa açmak,
• Yeni bir tedarik kaynağı ele geçirmek,

• Yeni bir endüstri organizasyonu.

Evrimsel iktisat 1970’lerde Kurumsal İktisattan kopmuş bir ekoldür. Kurumsal İktisat gibi Neoklasik okulun tam bilgi ve rasyonellik varsayımlarını eleştirmiştir.

Hem kurumsal iktisadın hem de evrimsel iktisadın önemli ve ortak bir karakteristiği patika bağımlılığıdır. Patika bağımlılığı kurumsal yapıdaki süreklilik ve değişimlerin bireyden bireye ve nesilden nesile aktarımını modellemektedir. Ayrıca bu kurumsal yapıdan ayrılmalar da patika bağımlılığın bir parçası olarak modellenmektedir.

Özgürlük; temelde özgürlük tercih edebilme yeteneğini ifade etmektedir. Özgürlük toplum ve üyeleri için fiziki ve ekonomik kısıtların azaltılarak alternatif seçeneklerin genişletilmesini ifade etmektedir. Kalkınma imkânsızlık olarak adlandırılabile- cek ekonomik ve fiziki kısıtların azaltılmasında önemli rol oynamaktadır.

Neoliberalizm serbest piyasa teorilerini temel almaktadır; ekonomiye devlet müdahalesinin azaltılmasını, özel girişimin teşvikini ve rekabet politikalarını savunmaktadır. 1990’ların başından beri etkin olan Washington Uzlaşısı Neoliberal prensiplerin politika önerilerinin bir özeti olarak ele alınabilir. Uzlaşıda vurgulanan politikalar enflasyonun düşürülmesi, ticaret engellerinin kaldırılması, doğrudan yabancı yatırımlara açıklık, finansal sektörün serbestleşmesi ve devlet teşebbüslerinin özelleştirilmesi şeklindedir.