EKONOMİK COĞRAFYA

Küreselleşme sürecinde karar mekanizmalarına Çok Uluslu Şirketler kadar etki etmeseler de birçok ülke üzerin­de bağlayıcı kararlar alabilen kuruluşlar bulunmaktadır. Bu kuruluşlara Uluslararası Para Fonu, Dünya Bankası, Dünya Ticaret Örgütü, Birleşmiş Milletler, Uluslararası Çalışma Örgütü, Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü örnek gösterilebilir.

Çok Uluslu Şirketler (Ç.U.Ş.) son derece esnek bir yapıya sahiptir. Sermayelerini, istih­damlarını, üretim yapılarını, satışlarını hızla yeni koşullara göre ayarlayabilme yeteneği­ne sahiptir. Dünya ekonomisinin küresel piyasa güçlerinin denetimi altına girmesi, Çok Uluslu Şirketler aracılığı ile olmaktadır.

Küreselleşme süreci ile birlikte temel kararların kamusal alandan özel alana aktarıl­ması sonucunda bugün, dünyanın en büyük 200 ekonomisinin yarıdan fazlasını ülkeler değil, şirketler oluşturmaktadır.

Üretimdeki küreselleşmenin en önemli ayağını ise çok uluslu şirketler oluş­turmaktadır. Aynı anda birden fazla ülkede üretim yapan şirketlerin dünya üretimindeki payı oldukça yüksektir. Çok uluslu şirketler, küreselleşmenin hız kazanması ile birlikte etkinliklerini daha da artırmıştır.

Şirketler tarafından denizaşırı ülkelerde üretim amacıyla; sıfırdan kurmak, satın almak dahil olmak üzere yapılan yabancı doğrudan yatırımlar küresel ölçekte 1945 yılından bu güne kadar, mal ticaretinin artmasına eşlik eder biçimde artış göstermektedir.