İnovasyon ve İnovatif Bölgeler

Schumpeter inovasyonları beş farklı grup altında tanımlamıştır. Buna göre inovasyonlar:
• Tüketicilerin daha önce karşılaşmadığı yeni bir ürünün icadı,
• İmalatçılar tarafından daha önce keşfedilmemiş ve bilimsel olarak yeni olan bir üretim yönteminin bulunması,
• İmalat dalları arasında daha önceleri var olmayan bir alanda yeni bir piyasanın oluşumu,
• Daha önce bilinmeyen yeni ham madde kaynakları ya da ara malların bir üretici tekeline geçmesi,
• Herhangi bir endüstride daha önce kullanılmayan örgütsel yöntemlerin ortaya çıkması şeklinde tanımlanabilmektedir.

Yaratıcılık ve yaratıcı fikirler genel olarak özgünlük ve farklılığı içerisinde barındırdığından, inovasyon süreçlerinin de bir parçası olabilmektedir.

Artımsal (Kademeli) İnovasyonlar: Mevcut mal, hizmet veya süreçlerin önceki durumlarını tamamen değiştirmeyen, adım adım gerçekleştirilen önemli derecedeki geliştirme ve iyileştirmeler olarak ifade edilebilir.

Bölgesel inovasyon sistemlerinin yapısına bağlı olarak inovatif bölgelere ait 5 temel bileşen bulunmaktadır:
• Kamu Kurumları
• Yenilikçi Firmalar
• Ar-Ge Kuruluşları
• Üniversiteler
• Tedarikçiler

İnovatif bölgelerin oluşumunda önemli bir başka etken de coğrafi yakınlıktır. Mekânsal uzaklıklar çoğu zaman bireyler ve firmalar arasındaki etkileşimin derecesini azaltabilmektedir. Bölgesel çevredeki yakınlıklar ortaklaşa öğrenme süreçlerinin etkinliğini artırmakta ve belirli bir endüstriye özgü kümelenme faaliyetlerinde üretime yönelik bazı avantajlar ve pozitif dışsallıklar yaratmaktadırlar.

Türkiye’de bölgesel farklılıkların azaltılmasına yönelik çabalar çeşitli destekleyici kurumlar, faaliyetler, teşvikler
veya finansman şeklinde ortaya çıkabilmektedir. Bunlar:
• Bölgesel Kalkınma Ajansları
• Teknoloji Geliştirme Bölgeleri
• Bölgesel Teşvikler
• Kümelenme Faaliyetleri
• Diğer Kamu Destekleri

Farklı boyutlarda ve buna bağlı olarak farklı yapıları kapsayıcı şekilde ortaya çıkabilen inovasyon sistemleri: 
• İçerisinde bulunan ticari kuruluşlara bilgi ve teknoloji transferi faaliyetlerinde kolaylaştırıcı rol oynayan,
• Üniversiteler ve Ar-Ge laboratuvarları gibi araştırmaya dönük yapıların yeni bilgi tabanlarına ulaşımında ara yüz işlevi gören,
• Yarattığı etkileşimler sonucu üniversiteler, kamu kuruluşları ve özel sektör arasındaki işbirliğini güçlendiren,
• Bir yandan ekonomik olarak katma değeri yüksek ve verimli sektörler ve iş kollarının oluşturulmasına ve mevcut olanların geliştirilmesine katkı sağlarken, diğer yandan finansal destek unsurlarını bu tür alanlara yönlendirerek kaynakların daha etkin kullanımına imkân veren bir ağ vazifesi de görmektedir.

Piyasa Çekişli inovasyon modeli daha çok kullanıcı odaklı olmakla beraber, yenilikçi fikirlerin ortaya çıkış yeri olarak piyasalara vurgu yapmaktadır.

OECD tarafından yayımlanmış olan Frascati Kılavuzu’na göre artımsal bir ürün inovasyonu iki farklı yolla ortaya
çıkabilmektedir. Bunlardan ilki; belirli bir ürünün daha yüksek performansa sahip bileşenler ya da materyaller
kullanılarak performans veya maliyet yönüyle iyileştirilmesi, ikincisi; birçok alt sisteme sahip karmaşık bir ürünün mevcut alt sistemlerinin bir kısmında değişikliğe gidilerek iyileştirilmesi şeklindedir.

Organizasyonel İnovasyon: Bir firma veya endüstrideki iş uygulamalarında, iş yeri veya iş sahası yönetiminde ya da
bir yöntemin gerçekleştirilmesi olarak tanımlanabilir.

Yarattıkları etkinin derecesi ve özellikleri bakımından inovasyonları 2 grupta toplayabiliriz:

1. Radikal (Yıkıcı) İnovasyonlar
2. Artımsal (Kademeli) İnovasyonlar

İnovasyonun bir süreç olarak modellenmesi ilk olarak Fordist döneme rastlamaktadır.

Etkileşimli İnovasyon Modeli: Teknoloji itişli ve piyasa çekişli modeller arasında bir bağlantı kurmakta ve inovasyonların bilim tabanı, piyasalar ve bazı kurum/kuruluşların etkileşimleri sonucu ortaya çıktıklarını savunmaktadır.

Küreselleşme, ulusal sınırları ortadan kaldıran ve ürünlerin, fikirlerin, kültürlerin ve dünya görüşlerinin serbestçe dolaşımından doğan bir bütünleşmeyi tanımlarken, bölge kavramı sınırları belirli coğrafi bir alan içerisinde ulusal veya ulus ötesi sınırlardan fiziksel veya kültürel nitelikleri bakımından ayrışan mekânı tanımlamaktadır.

Küreselleşme ve bölgeler arasındaki karşılıklı etkileşimin anlaşılması, “Glokalizasyon” kavramıyla açıklanmaktadır

Glokalizasyon kavramı genel olarak; küreselleşme süreçlerinde rol oynayan ekonomik, sosyal veya siyasal aktörlerin bu süreçlerde yerel ve bölgesel şartları dikkate alarak, farklı bölgesel nitelikler ve coğrafi koşullara göre faaliyet ve eylemlerini gerçekleştirmesi gerekliliği üzerinde durmaktadır. 

Toplumsal veya tüketici zevk ve tercihlerine bağlı ihtiyaçların karşılanmasında yeni ürün ve hizmetlerin yanı sıra yeni bilgi tabanları ve teknolojilerin gerekliliğini savunmaktadır.

Yakın tarihte öne çıkan radikal inovasyonlar bulunmaktadır (s:97 Şekil 4.1). Bunlara ek olarak ürün ve hizmet piyasalarında gerçekleşen daha pek çok sarsıcı inovasyona bulunmaktadır.
• Ürün piyasaları kapsamında; penisilin, Windows işletim sistemi, Para çekme makinesi, jet motoru,
kablosuz teknolojisi radikal inovasyonlara örnek olarak verilebilir.

Yakın tarihte öne çıkan radikal İnovasyonlar bulunmaktadır (s:97 Şekil 4.1). Bunlara ek olarak ürün ve hizmet piyasalarında gerçekleşen daha pek çok sarsıcı inovasyona bulunmaktadır.
• Hizmet piyasaları kapsamında ise; sigorta hizmetleri, çevrimiçi alışveriş, görüntülü konuşma, e-devlet vb. hizmetleri örnek verilebilir.

Pazarlama İnovasyonu: Pazara sunmak amacıyla geliştirilen ürünlerin tasarımında veya paketinde, ürün yerleştirmede, ürün promosyonunda ya da fiyatlandırmasında önemli değişiklikler içeren yeni bir yöntemin ortaya çıkmasıdır. Pazarlama inovasyonları piyasadaki çeşitli ürün ve hizmetlerde yeni veya geliştirilmiş tasarımlar, ambalajlar ve pazarlama yöntemleri şeklinde olabilir.