EKONOMİK COĞRAFYA - Deneme Sınavı - 7

Yeni ulusal işbölümü, küreselleşme sürecinde bilişim teknolojisin yarattığı etkilerden biri değildir. Aksine, Yeni uluslararası işbölümünün doğmasına sebep olmuştur.

küreselleşme sürecinin temel gelisme ile karakterize edildiği beş temel unsur: 

1. Uluslararası finansal işlemlerde hızlı gelişme,

2. Ticarette büyük artış,

3. Çok uluslu şirketler tarafından yapılan doğrudan yabancı yatırımlarda dalgalanma,

4. Küresel piyasaların ortaya çıkması,

5. Küreselleşmiş bir taşımacılık ve iletişim sisteminin hızla genişlemesi aracılığıyla fikir ve teknolojilerin yayılmasıdır.

Gümrük vergilerinin artması, bu kapsam içerisinde değildir.

1970’ler ile 2001 arasında doğrudan yabancı yatırımlar yönünü, Doğu Asya’ya ve Çin’e çevirmiştir. Bu dönemde Batı Avrupa'nın doğrudan yabancı yatırım açısından güçlü olmasına rağmen dikkat çeken bir gerilemeye tanıklık ettiği gözlenmiştir.

Tekelcilik, Çok Uluslu Şirket Stratejilerinden biri değildir.

Finansal Piyasaların Küreselleşme süreci incelenirken, 1870 ve 1914 yılları arasında ekonomiye yön veren önemli gelişmeler: Dünya coğrafyasının fiziksel olarak birbirine bağlanmasını sağlayan iletisim ve ulaşım teknolojisindeki ilerlemelerdir; sanayide ileri Avrupa toplumları ile diğer toplumlar arasındaki ticarette yasanan artıştır ve son olarak da gelişmiş Avrupa ülkelerinin sanayileşmiş ülkelere yapmıs oldukları doğrudan yatırımlardır

Ülke ekonomisinde kalkınmanın finansmanına katkıda bulunmasıdır “Portföy Yatırımları”nın olumsuz sonçlarından biri değildir. Aksine, ülkenin kalkınmasında güçlü bir destek görevi görebilmektedir.

Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayınlanan ödemeler dengesi istatistiklerine bakıldığında, her iki kurumun da uluslararası sermaye hareketlerini;  Doğrudan yabancı sermaye yatırımları; Portföy yatırımları ve diğer yatırımlar olarak üç gruba ayırdığı görülmektedir.

"Sermaye dolaşımının tarifelere takılması", Finansın Küreselleşme sürecinin iki bileşeninden ilkini oluşturan sermaye birikiminde esas olan unsurlardan biri değildir.

İnsanların serbest dolaşımı, küreselleşme sürecini ana etmenlerinden biri değildir. Bu süreç sadece ve sadece dolaylı etkilerden biri olabilir.

Kurumsal iktisat akımını geleneksel Neoklasik akımdan ayıran en önemli özellik kurumlara bakış açısıdır. Kurumsal iktisat akımı, kurumları her hangi bir ekonomik karar biriminden (firma, hane halkları, kamu sektörü vs.) daha fazlası olarak görmüşlerdir. Kurumlar; John R. Commans tarafından “bireysel eylemin genişletilmesi, serbestleşmesi ve denetiminde ortaya çıkan toplu eylem” olarak tanımlanmıştır. Bir başka tanım; kurumların, bireylerin diğer bireylerle olan ilişkilerinde makul olarak beklentiler oluşturmalarında yardımcı olduğunu ve böylece bireylerin aralarında eş güdüm kurmasını sağlayan bir yapı olma özelliğini ön plana çıkarmıştır. Bu tanım ise Kurumsal iktisadın günümüzde önde gelen isimlerinden Vernon W. Ruttan ve Yujiro Hayami tarafından yapılmıştır.

Kurumsal iktisat yirminci yüzyılın başlarında Amerika Birleşik Devletlerinde ortaya çıkmış bir akımdır. Kurucusu olarak akla ilk olarak Thorstein B. Veblen hemen ardından da John R. Commons gelmektedir.

Veblen özellikle eleştirel çalışmalarıyla tanınmaktadır; sosyal bilimleri özellikle diğer iktisat ekollerini ve içinde bulunduğu toplumu hicivsel tarzıyla eleştirmekte hiç bir çekince görmemiştir. Klasik iktisatçıları, tek bir denge noktasına giden kıvrımlı eğrilerle oyalanmakla eleştirmiştir. Marksist iktisatçıları ise klasiklerin hazcı yaklaşımından kopamamış olmakla eleştirmiştir. İçinde bulunduğu Amerikan toplumu da bu eleştirilerden payını almıştır. Toplumda saygı gören kesimin “Aylak Sınıf ” olduğunu ve verimlilik veya üretimden ziyade gösterişçi davranışların toplumun beğenisini kazandığını belirtmiştir.

Veblen’e göre bu etkileşimdeki temel araçlar içgüdülerdir. Veblen bireylerin hayatında en fazla etkili olan içgüdüleri;

• Ustalık içgüdüsü,
• Aylak merak içgüdüsü,

• Ebeveynlik eğilimi

şeklinde sınıflamaktadır.

Ustalık içgüdüsü bireyin bir şeyler ortaya koyma ve bunu yapabildiği en iyi şekilde yapma ihtiyacını,

Aylak merak içgüdüsü bilinmeyene duyulan merakı,

Ebeveynlik eğilimi ailenin veya topluluğun diğer üyelerine duyulan sempati, onların refahı için duyulan endişe ve onlarla ilgilenme dürtüsünü ifade etmektedir.

• Yeni bir ürün ya da yeni kalite düzeyinde ürün yaratmak,

• Yeni bir üretim metodu yaratmak,
• Yeni bir piyasa açmak,
• Yeni bir tedarik kaynağı ele geçirmek,

• Yeni bir endüstri organizasyonu.

Evrimsel iktisat 1970’lerde Kurumsal İktisattan kopmuş bir ekoldür. Kurumsal İktisat gibi Neoklasik okulun tam bilgi ve rasyonellik varsayımlarını eleştirmiştir.

Hem kurumsal iktisadın hem de evrimsel iktisadın önemli ve ortak bir karakteristiği patika bağımlılığıdır. Patika bağımlılığı kurumsal yapıdaki süreklilik ve değişimlerin bireyden bireye ve nesilden nesile aktarımını modellemektedir. Ayrıca bu kurumsal yapıdan ayrılmalar da patika bağımlılığın bir parçası olarak modellenmektedir.

Özgürlük; temelde özgürlük tercih edebilme yeteneğini ifade etmektedir. Özgürlük toplum ve üyeleri için fiziki ve ekonomik kısıtların azaltılarak alternatif seçeneklerin genişletilmesini ifade etmektedir. Kalkınma imkânsızlık olarak adlandırılabile- cek ekonomik ve fiziki kısıtların azaltılmasında önemli rol oynamaktadır.

Neoliberalizm serbest piyasa teorilerini temel almaktadır; ekonomiye devlet müdahalesinin azaltılmasını, özel girişimin teşvikini ve rekabet politikalarını savunmaktadır. 1990’ların başından beri etkin olan Washington Uzlaşısı Neoliberal prensiplerin politika önerilerinin bir özeti olarak ele alınabilir. Uzlaşıda vurgulanan politikalar enflasyonun düşürülmesi, ticaret engellerinin kaldırılması, doğrudan yabancı yatırımlara açıklık, finansal sektörün serbestleşmesi ve devlet teşebbüslerinin özelleştirilmesi şeklindedir.

Hiper küresel yaklaşıma göre ulus devletlerin piyasalara ilişkin düzenlemeleri ve kontrolleri Çok Uluslu Şirketler tarafından devre dışı bırakılmalıdır.