EKONOMİK COĞRAFYA - Deneme Sınavı - 6

Hiper Küresel Yaklaşımı savunanlar için coğrafyanın sonuna gelinmiştir. Bir başka anlatımla, ekonomik faaliyetler, işletme için altyapı, maliyet, çevresel düzenlemeler vb. faktörler bakımından en faydalı olduğu mekânda, gerektiğinde mekân değişiklikleri yapılarak sürdürülmelidir.

Olağanüstü bir hızla ucuzlayarak ve yaygınlık kazanan bilgi teknolojileri, küreselleşme sürecinin hızlandırmaktır. 1945 yılından beri, bilgi teknolojileri; okyanus ötesi taşıma maliyetlerinin % 50, hava taşımacılığı maliyetleri % 80 ve transatlantik telefon görüşmesi maliyetleri % 99 oranında geriletmiştir.

Ekonomik küreselleşeme kavramı, mal ve sermayenin uluslararası düzeyde serbest olarak dolaşımını, ekonomik birimlerin uluslararası piyasalarda faaliyette bulunmasını engelleyecek faktörlerin ortadan kaldırılmasını ifade etmektedir. Bu kapsamda küreselleşme süreci, beş temel ekonomik gelişme ile karakterize edilmektedir. Bunlar;

Bu açıdan ele alındığında küreselleşmenin temel belirleyici faktörleri arasında ekonomik faktörlerin önemi diğerlerine kıyasla daha fazladır. Çünkü sürecin kendisi her ne kadar çok boyutlu olsa temelde ekonomik bir çevrede ele alınıp değerlendirilmektedir.

Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatının kısaltılmış yazılımı OECD şeklinde yazılır. Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı, dünyadaki ülkelerin ekonomilerine yönelik çeşitli araştırmalar yaparak yön vermektedir. OECD temel olarak küresel işbirliğinin önemine dikkat çekmektedir.

Doğrudan yabancı yatırımlar; şirketler tarafından denizaşırı ülkelerde üretim amacıyla; sıfırdan kurmak, satın almak dâhil olmak üzere yapılan yatırımlardır. Doğrudan yabancı yatırımlar küresel ölçekte 1945 yılından bu güne kadar, mal ticaretinin artmasına eşlik eder biçiminde artış göstermektedir.

Yatırım faaliyetlerini birden fazla ülkede sürdüren ve üretimle ilgili kararları bir merkezden alan ve çeşitli yollarla bağlı işletmelerin kararlarını etkileyebilen Çok Uluslu İşletmeler bir ana merkeze bağlı olarak farklı ülkelerde faaliyet gösteren işletmeler topluluğudur. Çok Uluslu Şirketlerin sahip oldukları büyüklükleri koruyabilmek için beş unsura dikkat etmesi gereklidir. Bunlar;

Çok Uluslu Şirketlerin stratejileri bu şirketlerin var olmasına temel teşkil etmektedir. Aynı zamanda var olan yapının sürdürülmesine katkı sağlamaktadır. Çok Uluslu Şirketlerin stratejileri şunlardır;

Kârlılık,

Büyüme,

Rekabetçilik,

Ahlaki bakış,

Örgütlenme,

Yüksek hareketlilik,

Tek tipleştirme.

Çok Uluslu Şirketlerin stratejileri bu kurumları anlamamızı kolaylaştırıyor.

Repo sözleşmesi, menkul kıymetlerin daha sonraki bir tarihte tekrar geri alınması kaydı ile satılmasını ifade etmektedir. Bankalar bu sistemi kullanarak portföylerinde bulunan devlet borçlanma senetlerini özellikle büyük mevduat sahiplerine satarak önemli miktarda fonu çekebilmektedir.

Portföy Yatırımları; tasarruf sahipleri tarafından uluslararası sermaye piyasalarında politik risk, döviz kuru riski, bilgi edinme riski gibi ek riskler üstlenerek sermaye kazancı elde etmek amacıyla hisse senedi, tahvil ve diğer sermaye piyasası araçlarına yapılan yatırımları tanımlanmaktadır. Portföy yatırımları, likiditesi yüksek menkul kıymetlerden oluştuklarından yatırım yapılan ülkeyi her an terk etme olasılığı taşımaktadır. Bu tür yatırımlar ülke ekonomisinde kalkınmanın finansmanına katkıda bulunmanın yanında enflasyon baskısı, ulusal paranın aşırı değerlenmesi ve cari işlemler dengesinin kötüleşmesi gibi olumsuz sonuçlara da yol açabilmektedir.

Petrol, yenilenemeyen kaynaklardan birisidir.

Orman ürünlerinin uzay çalışmalarında kullanımı, ormancılığın tüketim yoluyla bireylere ve ekonomiye katkı sağladığı alanlardan biri değildir.

Dünya orman varlığı bakımından en zengin ülke, Rusya Federasyonu’dur (809.090 bin hektar). Rusya’yı, sırasıyla, Brezilya (519.522 bin hektar), Kanada (310.134 bin hektar),
ABD (304.022 bin hektar), Çin (206.861 bin hektar) ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti (154.135 bin hektar) takip etmektedir.

Madenin üstyapısı, madenlerin işletilmesini etkileyen faktörlerden biri değildir.

Metalik olmayan madenler üçe ayrılabilir. Bunlar; madensel yakıtlar (kömür, petrol, doğalgaz), madensel gübreler (nitrat, fosfat, potas vb.) ve süs taşları (zümrüt vb).

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), 1960 yılında beş ülke (Irak, Iran, Kuveyt, S. Arabistan ve Venezüella) tarafından kurulmustur

2014 yılı itibariyle kanıtlanmış doğalgaz rezervinde en büyük pay, Ortadoğu'dadır.

Batman-Dörtyol Petrol Boru Hattı, Trans-Alaska Petrol Boru Hattı ve Minnesota Petrol Boru Hattı gibi hatlar sadece bir ülkenin sınırları
içinde yer almaktadır.

Çevre üzerinde baskıyı ölçmede kullanılan Karbon ayak izinde insan faaliyetlerinin çevreye verdiği zarar hesaplanmaktadır.

En aza indirilmek istenen maliyet unsurları: 

• Hammadde maliyetleri,
• Satın alınan malın taşıma maliyetleri,
• Fabrika yatırım maliyetleri,
• Direkt ve dolaylı üretim maliyetleri,
• Direkt ve dolaylı dağıtım merkezi maliyetleri,
• Stok bulundurma maliyetleri,
• Fabrika içi taşıma maliyetleri,
• Nihai ürünlerin müşteriye taşıma maliyetleri,

olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle "endirekt ve dolaysız üretim maliyetleri" yanlış bir ifade olmaktadır.

Emek arz eden hanehalkları ile emek talep eden firmaların bulustuğu emek piyasasında Ücret ve istihdam düzeyi belirlenir.