EKONOMİK COĞRAFYA - Deneme Sınavı - 13

Doğal kaynaklar, doğada kendiliğinden oluşmuş, bu oluşum sürecinde insanoğlunun herhangi bir katkısının olmadığı yeraltı ve yer üstü zenginlikleridir. Bu zenginliklerin oluşumunda insanoğlunun katkısı olmamasına karşılık söz konusu materyaller (zenginlikler) insanoğlu tarafından kullanılmakta veya kullanıma hazır olarak doğada bulunmaktadır.

Rüzgâr, dalga, su ve güneş enerjisi daimi yenilenebilir kaynaklar, orman, jeotermal enerji, toprak ve hava ise belirli şartlar altında kendini yenileyebilen kaynaklar arasında sayılır.

Dünya orman varlığı bakımından en zengin ülke, Rusya Federasyonu’dur. Rusya’yı, sırasıyla, Brezilya, Kanada, Çin, Demokratik Kongo Cumhuriyeti takip etmektedir.

Madenlerin işletilmesini etkileyen faktörlerin başında maden yatağının yeri (lokasyonu) gelmektedir. Tüketim bölgelerine yakınlık üretilen (çıkartılan) madenin işleneceği alanlara taşınma maliyetlerini etkilemektedir (düşürmektedir).

Fosil kaynaklı bir yakıt olan doğalgaz, metan, etan, propan gibi hafif moleküler ağırlıklı hidrokarbonlardan meydana gelir. Rusya doğalgaz üretiminde ABD’nin ardından ikinci sırada yer alsa da doğal gaz ihracatında ilk sırada yer almaktadır.

Çevre üzerinde baskıyı ölçmede kullanılan karbon ayak izinde insan faaliyetlerinin çevreye verdiği zarar hesaplanmaktadır.

Tedarik Zinciri, müşteri talebini karşılamak için, bir ürünün hammadde/yarı mamulden başlayarak, son kullanıcıya (tüketiciye) ulaşması ve geri dönüşümüm işlemlerini de kapsayan sürecin tamamında yer alan tedarikçi, üretici, distribütör, perakendeci ve lojistik hizmeti sağlayan elemanlardan oluşan bir bütündür. Tedarik zinciri mal ve hizmetlerin temin edilmesinden, üretimine ve müşteriye ulaştırılmasına kadar tüm halkaları kapsar.

Ürünün tasarımını ve tanıtımını planlamak, tedarik zinciri yönetiminin temel amaçları arasında değildir.

Uluslararası tedarikçiler sisteminde, ham madde ve parçalar (yarı mamul) ülke dışından yabancı tedarikçiler tarafından sağlanmaktadır.

Dağıtım/Ulaştırma coğrafyası; üretim coğrafyasının oluşması yanında küresel ulaştırma ve dağıtım ağlarının yapılanmasını getirmiştir. Liman ve iç terminallerin günümüzde tedarik zincirlerinde daha aktif rol aldığı gözlenmektedir.

Emek piyasası, emek arz edenler ile emek talep edenlerin bir araya geldikleri yere denir.

Emek piyasasında emeğini arz edenler hanehalklarıdır. Hanehalkları, emek piyasasında emeklerini arz ederken, yani çalışmak amacıyla emekleri sunarken (veya kiralarken), bunu ücret geliri elde etmek için sunarlar.

Emek piyasasını mal ve hizmet piyasaları gibi diğer piyasalardan ayıran temel özellikleri vardır. Bunlardan birincisi; istihdam çalışan ile işveren arasındaki kişisel bir ilişkiyi ifade etmektedir. Mal piyasasında alıcı ve satıcılar pazarlık yaptıkları eşyanın dışındadırlar. Ancak emek piyasasında emeği, onu sunan kişiden ayırmak mümkün olmadığı için, işin yapıldığı yerde emek kişiliği ile birlikte bulunur.

Ülkemizde saatlik kazancın en yüksek olduğu bölge İstanbul bölgesidir.

Günümüzde nüfusun yaklaşık yarısı ücretli istihdam hâlindedir. Örneğin, bu oran OECD verilerine göre Türkiye için % 49,55’dir.

Dünya emek gücünün yaklaşık yarısı Çin, Hindistan, ABD, Endonezya ve Brezilya’da bulunmaktadır. Bangladeş, bu ülkeler arasında değildir.

15. ve 16. yüzyıllarda insanlar ev içinde gündelik işlerini yaparken, daha çok esirler ve köleler fizyolojik ihtiyaçlarını karşılayabilmek için çalışmaktaydılar. 18 yüzyılın özellikle son dönemlerine doğru tarım sektörünün ön plana çıkması ile ücretli çalışma dönemine geçiş süreci başlamıştır. Ancak kurumsal ve resmi anlamda çalışma, Sanayi Devrimi ve sonrasında anlam kazanmıştır.

Sanayi devrimi ile tarım toplumundan sanayi toplumuna geçiş yaşanmıştır.

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin ilerlemesiyle bu alanda çalışan kalifiye iş gücünün ücret düzeyi yükselirken; hizmetler sektöründe güvenlik, temizlik, satış temsilciliği ve garsonluk gibi kariyer gelişimi için sınırlı imkânların olduğu işlerin ücret düzeyi genellikle düşüktür

Sanayisizleşme, ülke içinde özellikle tekstil, kömür madenciliği, gemi yapımı, çelik üretimi ve otomobil üretimi gibi geleneksel ve ağır sanayi alanlarını kötü etkilemektedir. İletişim teknolojisi, bu alanlar arasında değildir.