EKONOMİK COĞRAFYA - Deneme Sınavı - 13

Küreselleşme (globalleşme) kavramı 1980’li yılların sonlarına doğru yaygın olarak kullanılmaya başlanmışsa da küreselleşmeden kast edilen süreci, bazı yaklaşımlar milattan önce (M.Ö) toplumlar arasındaki ticari ilişkilerin başladığı dönemlere kadar uzatabilmektedir. Doğru Cevap D'dir

Coğrafi keşifler, Sanayi Devrimi, iktisadi liberalizm ilk küreselleşme dalgasına zemin hazırlamıştır.Doğru cevap E'dir.

Ekonomik küreselleşme de malların, sermayenin, kişilerin (iş gücünün) ve hizmetlerin serbest dolaşımının sağlandığı durumu ifade etmektedir. Doğru cevap B’dir.

Küreselleşme süreci her ne kadar Sanayi Devrimi ile başlatılsa da Sanayi Devrimi öncesindeki gelişmeler de küreselleşme süreci ve dış ticaret açısından önemlidir. Coğrafi keşifler ve sömürgecilik faaliyetleri, Sanayi Devrimi’ni hazırlayan ve küreselleşmeye önemli katkı sağlayan gelişmelerdedir. Doğru cevap A’dır

Sanayi Devrimi öncesindeki gelişmeler de küreselleşme süreci ve dış ticaret açısından önemlidir. Coğrafi keşifler ve sömürgecilik faaliyetleri, Sanayi Devrimi’ni hazırlayan ve küreselleşmeye önemli katkı sağlayan gelişmelerdedir. Coğrafi keşifler öncesinde İpek Yolu, Baharat Yolu ve Kral Yolu ile gerçekleşen doğu batı ticareti, dolaylı ve sınırlı da olsa küreselleşmeye katkı sağlamıştır. Doğru cevap C’dir.

14 ve 15.yy’da ticaretin gelişmesine dolaylı katkı yapan gelişmeler; gemileri ve malları korsanlara ve deniz kazalarına karşı güvence altına alan sigortacılığın gelişmesi, Akdeniz’deki liman şehirlerinde borsanın kuruluşu, dış ticarette takasın yerine para kullanılması ve buna bağlı olarak altın ve gümüşe olan talebin artması sayılabilir. Bunun sonucunda para ticaretinin başlaması ve madenciliğin gelişmesi şeklinde sıralayabiliriz. Doğru cevap D’dir.

Coğrafi keşifler ve yeni ticaret yollarının bulunmasını takip eden üç yüzyılda dünyada uzak mesafeli ticarette ciddi bir patlama yaşanmış, söz konusu dönemde uluslararası ticaret dünya gelir oranı iki kat artmıştır. Doğru cevap B'dir.

İngiltere 1651’de çıkardığı Seyrüsefer Kararnamesi ile Hollanda’nın ticari etkinliğine son vermiştir. Doğru cevap B'dir.

2002’de Euro’nun tedavüle girmesi ile ekonomik ve parasal birlik alanında en önemli adımlardan biri atılmıştır. Tek paranın yürürlüğe girmesi ile ülkeler Avrupa Birliği’ne üye ülkeler arasındaki kurdan kaynaklanan dış ticaret maliyetlerini ortadan kaldırmıştır. Doğru cevap D'dir.

1990’lı yılların ortasından başlayan Çin etkisi 2001 yılından sonra daha fazla hissedilir olmuştur. Son yıllardaki Çin etkisi Asya kıtasının payını artırmıştır. Doğru cevap C’dir.

Kümelenme kavramı genel itibariyle firmalar ve işletmelerin üretim süreçlerinde gerçekleştirdikleri bir takım etkileşimler ve bu etkileşimlerin gerçekleştiği alan
içerisindeki destekleyici çevreyi tanımlamaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kümelenme yaklaşımının temelleri Alfred Marshall’ın 19. yüzyıl başlarında ortaya koyduğu Endüstriyel Bölgeler yaklaşımına dayanmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kümelenme faaliyetlerinin ortaya çıkardığı bölgesel avantajlardan en önemlisi rekabetçilikle ilgilidir. Belirli bir bölgeye özgü üretim şekilleri veya uzmanlaşmanın
yarattığı katma değer ve refahın yanı sıra, üretimle ilgili alanlarda birbiriyle sürekli etkileşim içerisindeki firmalar ve kurumların oluşturduğu bölgesel iş birliği ağları küresel piyasalarda rekabet gücünün elde edilmesi ve sürdürülebilmesinde önemli bir araç olarak görülmektedir. Doğru cevap  D seçeneğidir.

90’lı yılların başından 2000’li yıllara kadarki süreçte kümelenmeyle ilgili çalışmaların
gelişiminde kurumlar ve sistemler üzerinden ele alınmıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Genel olarak küme kavramıyla ifade edilen ağ yapıları bölgesel, teknolojik ve üretimle alakalı farklılıklardan dolayı farklı gruplar altında toplanabilir. Kümeler
işletmeler arası ilişkiler, farklı koşullara vurgu yapan dört temel küme türünden bahsedilebilir. A seçeneğinde verilen bu türlerden birisi değildir.

Yatay Kümelenme: Birbirleriyle tamamlayıcılık ya da ikame ilişkileri yönüyle benzer ekonomik faaliyetlerin bölgesel olarak yoğunlaşması şeklinde görülür. Bu tür
kümelerde sahip oldukları ağlar bakımından birbirine yakın sektörler veya tek bir sektör içerisindeki işletmeler faaliyet göstermektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bir bölgede kümelenme oluşumunun
gerçekleşebilmesinde ve küme faaliyetlerinin
sürdürülebilmesi için aşağıdaki unsurlara gerek
duyulmaktadır.
• Firmaların varlığı
• İlgili endüstriye ilişkin üretim faktörleri,
• Bölgedeki talep yapısı,
• Rekabet koşulları,
• Firma stratejileri
• Küme faaliyetlerini destekleyici bazı kurum ve
kuruluşları

Doğru cevap E seçeneğidir.

Michael Porter uluslararası rekabet avantajının temel kaynağı olarak gördüğü endüstriyel kümeleri oluşturan unsurları ve etkileşimleri Elmas Modeli adını verdiği
yaklaşımla açıklamıştır. Porter’a göre bir kümenin rekabet gücü birbiriyle etkileşim halinde olan dört ana faktöre bağlıdır. C seçeneğinde verilen doğru bir faktör değildir.

Bu kapsamda İstanbul (moda ve tekstil, turizm, kuyumculuk), Ankara (savunma sanayi, medikal sanayi, iş ve inşaat, makine), İzmir (organik gıda, lojistik, metal
döküm, endüstriyel havalandırma ve iklimlendirme), Bursa (mobilya, havacılık ve uzay), Eskişehir, Bilecik, Kütahya (seramik, havacılık ve raylı sistemler), Konya
(otomotiv yan sanayi, döküm, ayakkabı), Mersin (yaş meyve sebze), Samsun (medikal sanayi), Şanlıurfa (organik tarım), Uşak (geri dönüşüm) ve Adıyaman
(tekstil ve hazır giyim) çeşitli kümelenmelere sahip bazı şehirlerdir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Birinci tip küme politikaları, genel olarak üniversite, sanayi ve kamunun içerisinde olduğu üçlü sarmal ilişkilere odaklanmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.