EKONOMİK ANALİZ

Yabancı ülke paralarına veya para yerine geçen her türlü ödeme araçlarına döviz denmektedir. Bu bağlamda yabancı
ülkenin parasına döviz, döviz arz ve talebinin karşılaştığı piyasaya döviz piyasası ve bir ülke parasının
diğer ülke parası cinsinden fiyatına döviz kuru denir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Döviz piyasasında gerçekleştirilen işlemlerin bir bölümü de swap şeklinde yapılır. Swap bir yabancı
paranın, belirli miktarının teslim tarihleri (valör) farklı olmak üzere, aynı anda alınması ve satılması
biçiminde yapılan işlemlere verilen isimdir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Döviz piyasasında alıcı ve satıcılar arasında doğrudan bir ilişki yoktur. Satıcılar dövizi bir aracı
kuruma satarak alıcılarda aracı kurumlardan satın alırlar. Bu aracı kurumların başında bankalar
gelir.
• Döviz piyasalarında aracılık görevi yapan bir de brokerler vardır. Bunlar kendi adlarına alım
satım yapmazlar. Özellikle belli bir yabancı para cinsinden döviz pozisyonu fazlası bulunan
bankalarla aynı para cinsinden döviz pozisyonu eksiği veren bankalar arasında aracılık görevi
yaparlar.
• Satın alınan dövizler döviz talebini oluşturur. Ellerinde döviz bulunduran kimseler ulusal para
karşılığında bu dövizleri bankalara satmak isteyebilirler. Döviz arzı da bunları kapsar.
• Döviz işlemi yapan bankalar dünyanın farklı yöreleri ile sürekli bir iletişim içindedirler. Döviz
piyasası 24 saat boyunca faaliyet sürdürmektedir.
• Döviz piyasasının sürekli açık olmasının önemi; bir merkezde çalışma saatleri sona erdikten
sonra/ örneğin Londra) dünyanın başka bir yöresinde açık bulunan piyasalarda ( Örneğin New
York) kurları etkileyebilecek bazı gelişmeler olabilmesidir.
• Döviz piyasaları tan rekabet piyasasına en yakın piyasalardır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Konvertibilitenin koşulları ise,
• Dış ticaret dengesi sağlanması,
• Yeterli döviz rezervlerine ulaşmak ve bunları korumak,
• Serbest döviz piyasası oluşturmak,
• Gerçekçi ve reel döviz kuru politikası izlemek,
• Para ve sermaye piyasalarını mümkün olduğunca uluslararası piyasalarla bütünleştirmek, olarak
sıralanır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Herhangi bir döviz, menkul değer, mal veya üretim faktörünün belli fiyat farklılıklarından yararlanmak
üzere, farklı piyasalarda eşanlı olarak alınıp satılması şeklinde yapılan işlemlere arbitraj adı verilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Döviz kurlarında görülen günlük dalgalanmaları yabancı menkul değerlerin arz ve talebine göre açıklamaya çalışır. Portfolyö teorisinin temel görüşüne göre belirli bir sermaye fonuna sahip olan yatırımcı, bu fonlarını çeşitli menkul değerler arasında o şekilde dağıtacaktı ki, kabul edilebilecek bir risk düzeyinde portfolyösünden elde etmeyi beklediği gelir oranı maksimum yapsın. Belirli bir anda Portfolyö dengesi sağlamış iken, eğer tahsis faktörlerinden birisinde değişme olursa yatırımcı yeni dengeye ulaşmak
için portfolyösünde stok düzenlemelerine girişir. Tahsis değişkenleri menkullerin beklenen getiri ve risk oranlarını etkileyen faktörlerin tümüdür. Doğru cevap B seçeneğidir.

Döviz kurları paranın arz ve talebine göre belirlenir. Arz edilen para miktarı, talep edilen miktarı
aşarsa o para döviz piyasasında değer kaybeder.
• Para talebi sabit iken, Para arzı ↑ ise, Para stoku ↑ Harcamalar ↑ Döviz talep ↑ Döviz fiyatı
↑ ve ulusal para değer kaybedecektir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kaygan aralık sisteminde, bir önceki sistemden farklı olarak, aralığın ortalama değeri(merkez kur) sabitlenmiştir. Bu ortalama değer belli olmayan sürelerle ayarlanmaktadır. Genelde yüksek enflasyon gözlenen ekonomilerde uygulama alanı bulan bir sistemdir. Ayarlanabilir merkez kur sayesinde kurun aşırı değerlenmesi engellenmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Ayarlanabilir Sabit Kur Sistemi
BrettonWoods sistemi olarak da bilinen bu sistemde, kur sabit olmakla birlikte parasal otorite süresiz bir şekilde bu kuru sürdürmek zorunda değildir. Belirlenen kur uygulanan ekonomik politikalarla tutarsızca arzu edilen yönde değiştirilebilmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Döviz piyasası bir ülkeye ya da bir yere ilişkin değildir. Yabancı paralar cinsinden kaydî ödemeler döviz olarak adlandırılır. Nakdi ödemeler ise efektif olarak adlandırılır. Döviz işlemlerinin çoğu kaydî olarak gerçekleştirilir. Dolayısıyla,  yalnız I. açıklama doğrudur. Cevap A seçeneğidir.

Enflasyona karşı korunmak isteyen küçük tasarrufçular, döviz piyasasında düşük tutarlı işlem yaparlar ve dolayısıyla perakende döviz piyasasında işlem yapmaktadırlar. Doğru cevap E seçeneğidir.

Döviz piyasasında, döviz pozisyonu fazlası bulunan bankalarla aynı para cinsinden döviz pozisyonu eksiği veren bankalar arasında aracılık görevi yapanlara broker denmektedir.

Döviz talep eğrisi normal mallarda olduğu gibi negatif eğilimlidir. Döviz arz eğrisi ile döviz kuru arasında normal koşullar altında pozitif yönlü bir ilişki vardır. Her hangi bir paranın ulusal para cinsinden ifade edilmesine doğrudan kotasyon adı verilir. Döviz piyasasında işlemler spot,vadeli (forward) ve swap olmak üzere üç şekilde yürütülür. Dolayısıyla A,B,C ve E şıkları yanlıştır. Döviz piyasasında alıcı ve satıcılar arsında doğrudan bir ilişki yoktur. D şıkkında yer alan bu ifade doğrudur ve işaretlenmesi gereken cevaptır.

Herhangi bir döviz, menkul değer, mal veya üretim faktörünün belli fiyat farklılıklarından yararlanmak üzere, farklı piyasalarda eşanlı olarak alınıp satılması şeklinde yapılan işlemlere arbitraj adı verilir.

Tahminlere dayanarak fiyatında yükselme beklediği ekonomik varlığı satın alması, fiyatında düşme beklediklerini de satması yoluyla kâr sağlama faaliyeti spekülasyon olarak adlandırılır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Spekülatörler döviz kurlarındaki değişmelerin tahmin edilmesinde ülkenin ödemeler bilançosu durumu, faiz oranları, enflasyon oranı, ihracattaki değişmeler ve dış borç ödemeleri gibi tüm etkenleri dikkate almak durumundadır. E seçeneğindeki hisse senedi borsaları ise döviz kuru seviyeleri ile ilişkilendirilmez. İşaretlenmesi gereken cevap E seçeneğidir.

Bir ülkenin parasının döviz piyasalarında serbestçe öteki ülke paralarına dönüştürülebilme özelliğine sahip olması konvertibilite olarak ifade edilir.

Konvertibilitenin koşulları ise,
• Dış ticaret dengesi sağlanması,
• Yeterli döviz rezervlerine ulaşmak ve bunları korumak,
• Serbest döviz piyasası oluşturmak,
• Gerçekçi ve reel döviz kuru politikası izlemek,
• Para ve sermaye piyasalarını mümkün olduğunca uluslararası piyasalarla bütünleştirmek,
olarak sıralanır.

IMF'ye borç vermek ya da almak, para biriminin konvertibıl olması ile ilişkili değildir. 
İşaretlenmesi gereken cevap E seçeneğidir.

Esnek (dalgalı) kur sistemini savunanların bu sistem üstün yönlerini aşağıdaki gibi belirtmişlerdir:
• Ulusal paranın gerçek değerini yansıtır. Sabit ve resmi kurlar paranın gerçek değerini yansıtmaz.
• Dış ödemeler bilançosu dengesini sağlar. Dış denge kendiliğinden sağlanmaktadır.
• Dış rezerv ihtiyacının azalır.
• Ekonomiyi dış şoklardan koruma.
• Sadelik.
• Ani ve büyük kur değişikliklerinden korunma.
• Karşılaştırmalı üstünlükler modeline uygun ticaret.
Bunlara karşılık, esnek (dalgalı) kur sisteminin aleyhindeki görüşler de aşağıdaki gibidir:
• Ticaret ve yatırımları caydırıcı etki yaratır.
• Esnekliklerin düşüklüğü durumunda piyasada istikrar sağlanamaz.
• İstikrar bozucu spekülasyona yol açar.
• Ulusal paranın değer kaybetmesi durumunda dışarıdan ithal edilen temel gıda maddelerinin fiyatları yükselir. 
• Maliyet enflasyonu yaratır.
• Ödemeler bilançosunun disiplininin bozulmasına yol açar
• Kısa dönem kur değişmelerinde hedefi aşma durumu ortaya çıkar.

Bu açıklamalar bağlamında, ek (dalgalı) kur sistemini avantajlarından biri E seçeneğinde verilmiştir.

Bir ülkede ödemeler nakit ve kaydi para (döviz çekleri, bonolar, havaleler, ödeme emirleri, yabancı mevduat sertifikaları) ödeme araçları ile yapılarak farklılaştırıldığı gibi, uluslararası ödemelerde finansal akımlar da nakit para ve kaydi para şeklinde meydana gelmekte ve birincisi efektif ikincisi ise döviz olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap A'dır.