EKONOMİK ANALİZ

Reeskontun kelime anlamı ikinci kez iskontodur. Reeskont ticari bankaların iskonto ettikleri bir senedi, likidite sağlamak amacıyla merkez bankasında yeniden iskonto ettirmeleridir. Bu işlemler için merkez bankası tarafından uygulanan iskonta oranına ise reeskont oranı denilmektedir.

“Keynesyen” iktisatçılar, paraya önem vermekle birlikte, maliye politikası gibi diğer etkenlerin ekonomideki istikrarsızlıklara karşı daha etkili çözümler getirdiğini öne sürmektedirler.

Monetarist görüş, para talebinin ve dolayısıyla paranın dolaşım hızının istikrarlı bir yapı gösterdiğini savunmaktadır.Bundan dolayı, toplam harcamalar belirlenirken para arzının değiştirilmesinin etkili olabileceğini ileri sürmektediler.

Para arzı dört farklı yaklaşıma sahiptir: klasik yaklaşım, monetarist yaklaşım, Gurley-Shaw yaklaşımı ve merkez bankası yaklaşımıdır.

Monetarist yaklaşıma göre para arzı tanımına, fiilen tedavüldeki para ve vadesiz mevduatlar yanında ticari bankalardaki vadeli mevduat da girmektedir.

İktisatçıların çoğu para arzını dışsal (egzojen) olarak kabul etmiştir.Günümüzde ise para arzının belirlenmesinde, ülkedeki yetkili parasal otorite olarak, merkez bankasının rolü önemli olmakla birlikte, bu yetkinin sadece merkez bankasında toplanmadığı konusunda geniş bir görüş birliği vardır. Yani merkez bankasının yanı sıra halkın ve ekonomik sistem içinde yer alan ticari bankaların da önemli bir unsur olduğu kabul edilmektedir.Bu yüzden para arzı tamamen egzojen bir değişken olmayıp, merkez bankası, ticari bankalar ve genel olarak halkın tercih ve kararları altında belirlendiği için, kısmen egzojen (dışsal) kısmende endojen (içsel) bir değişken olarak kabul
edilmektedir.

Burada doğru cevap, E şıkkıdır. Hakimiyet aracı olma, paranın modern fonksiyonudur. Geleneksel fonksiyonu değil.

Burada doğru cevap, C şıkkıdır. Para arzını “halkın alternatif likit olarak kabul edebileceği tüm mali değerler” olarak tanımlayan yaklaşım “Gurley Shaw Yaklaşımı”dır.

Burada doğru cevap, D şıkkıdır. Geniş tanımlı para arzı (M2)= Nakit + Vadesiz Mevduatlar + Vadeli mevduatlar’dır.

Burada doğru cevap, C şıkkıdır. Bankacılık kesiminin merkez bankasında tuttuğu kanuni karşılıklar ile halkın ve bankaların elindeki nakit paranın toplamı baz para olarak tanımlanmaktadır.

Burada doğru cevap, A şıkkıdır. Merkez bankası ekonominin durgunluk veya genişleme dönemlerinde zorunlu kar- şılık oranlarında meydana getireceği değişikliklerle ekonomik hayata müdahalelerde bu- lunabilmektedir. Eğer ekonomi enflasyonist bir sürece girmiş ise, bu durumda zorunlu karşılık oranlarındaki bir artış harcamaların kısılmasına yani toplam talebin daralması- na katkı yaratacaktır. Eğer ekonomi durgunluk içinde ise, bu durumda zorunlu karşılık oranlarındaki bir azalış harcamalarda yeni toplam talepte bir artış yaratıp, ekonominin durgunluktan çıkışına katkı yapacaktır. Dolayıyla doğru seçenek A şıkkıdır.

Burada doğru cevap, D şıkkıdır. Para çarpanı (m)=(1+c)/(r+c)’dir. Değerleri. Yerine koyarsak; m=(1+0,08)/(0,04+0,08)=9 olur.

Burada doğru cevap, B şıkkıdır. Bankalar para arzını belirleyen bir faktör değildir.

Burada doğru cevap, D şıkkıdır. Türkiye’de para politikasını oluşturan ve yürüten kurum Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’dır.

Burada doğru cevap, B şıkkıdır. Rekabetin artırılması para politikasının amaçlarından biri değildir.

Burada doğru cevap, C şıkkıdır. Merkez bankası mevduat toplamaz. Bu bankaların işidir.

Mübadele (değişm) aracı olarak kullanılacak paranın bazı özellikleri taşıması gerekir. Bu özellikler aşağıdaki gibi açıklanabilir:

Monetarist olarak bilinen iktisatçıların bazılarına göre, ekonomik faaliyet düzenini belirlemede tek ve en önemli faktör para arzındaki sürekli dalgalanmalardır. Farklı düşüncelere sahip olanlardan Keynesyen iktisatçılar, paraya önem vermekle birlikte, maliye politikası gibi diğer etkenlerin ekonomideki istikrarsızlıklara karşı daha etkili çözümler getirdiğini öne sürmektedirler.

Monetarist iktisatçılar, para talebinin dolayısıyla paranın dolaşım hızının oldukça istikrarlı bir yapı gösterdiğini ileri sürmektedir. Bu nedenle toplam harcamaların belirlenmesinde ve ekonomik faaliyetlerin yönlendirilmesinde, para arzının arzulanan miktarda değiştirilebileceğini savunmaktadırlar.

Keynesyen görüşü savunan iktisatçılar ise, paranın dolaşım hızının para arzındaki değişmelere göre ters yönde değiştiğini ve bu nedenle, para arzının toplam harcamaları etkilemediğini savunmaktadırlar. Keynesyen iktisatçılara göre para arzının ekonomiyi etkilemesi, sadece faiz oranlarını değiştirmesi yani sermaye maliyetindeki değişmeler yoluyla olmaktadır. Oysa monetarist iktisatçılara göre, para arzı değişmeleri hem faiz oranları ve hem de diğer aktiflerin fiyatlarını ve dolayısıyla getirilerini yönlendirerek, ekonomiyi etkileyebilmektedir.

Para arzı kapsamı ile ilgili olarak dört farklı yaklaşım mevcuttur. Bunlar, klasik yaklaşım, monetarist yaklaşım, Gurley-Shaw yaklaşımı ve Merkez Bankası yaklaşımıdır.

Klasik Yaklaşım, en eski ve en çok kabul görmüş yaklaşımdır. Ülkedeki para arzı, ödeme aracı olarak genel kabul gören şeylerin toplamıdır. Buna göre para arzı; fiilen dolaşımdaki madeni ve kağıt paraların toplamı ile çekle ödemelerin yaygınlaştığı ülkelerde çeke tabi mevduatın toplamından ibarettir. Çek kullanımının yaygınlaşmadığı ülkelerde ise para arzı, fiilen dolaşımdaki paraya eşittir.