EKONOMİK ANALİZ

Günümüzde para ekonomisinin boyutlarının genişlemesi paraya yeni fonksiyonlar yüklemiştir. Bu fonksiyonlar; paranın ekonomik faaliyetleri desteklemesi veya kösteklemesi, geliri yeniden dağıtma ve egemenlik fonksiyonlarıdır. Bunlar paranın modern fonksiyonları arasında yer almaktadır.

Mübadele (değişm) aracı olarak kullanılacak paranın bazı özellikleri taşıması gerekir. Bu özellikler aşağıdaki gibi açıklanabilir:

Tasarruf edilenin ev, arsa, daire, menkul değer, vb varlıklar olarak saklanmasının sakıncalarından dolayı, insanlar genellikle tasarruf aracı olarak parayı seçerler. Çünkü paranın taşıma zahmeti, saklama ve depolama maliyeti, çürüyüp bozulma gibi sorunları yoktur. Para istenildiği zaman kolayca kullanılabilme özelliğine sahiptir. Bundan dolayı para mevcut servetler içinde en likit olanıdır.

Para arzı kapsamı ile ilgili olarak dört farklı yaklaşım mevcuttur. Bunlar, klasik yaklaşım, monetarist yaklaşım, Gurley-Shaw yaklaşımı ve Merkez Bankası yaklaşımıdır.

Para çarpanı aşağıdaki formül ile hesaplanır.

m= para çarpanı
r = kanuni karşılıkların banka mevduatlarına oranı
c = nakit paranın banka mevduatına oranıdır.

m=(1+0,06)/(0,04+0,06)=10,6

Para politikasının amaçları; fiyat istikrarı, tam istihdam, iktisadi büyüme, mali piyasalarda istikrar ve son olarak da faiz oranları ile döviz kurlarında istikrarın sağlanmasıdır.

Merkez bankasının para politikası yürütmek için başvurabileceği araçlar üç başlık altında toplanabilir. Bunalar “açık piyasa işlemleri (APİ)”, “reeskont politikası” ve “zorunlu karşılıklar”dır.

Merkez Bankalarının Temel Görevleri

Bankacılığın temel ilkeleri olarak ifade edilen üç temel ilkenin varlığından söz edilir. Bunlar likitide, güven ve kâr olarak sıralanmaktadır.

Paranın fonksiyonları geleneksel ve modern fonksiyonlar olarak ikiye ayrılmaktadır. Geleneksel fonksiyonlar paranın daha az kullanıldığı eski dönemlerdeki fonksiyonlardır. Bunlar; hesap birimi, mübadele aracı ve tasarruf aracı olma fonksiyonlarıdır. Günümüzde para ekonomisinin boyutlarının genişlemesi paraya yeni fonksiyonlar yüklemiştir. Bu fonksiyonlar; paranın ekonomik faaliyetleri desteklemesi veya kösteklemesi, geliri yeniden dağıtma ve egemenlik fonksiyonlarıdır. Bunlar paranın modern fonksiyonları arasında yer almaktadır.

Mübadele (değişm) aracı olarak kullanılacak paranın bazı özellikleri taşıması gerekir. Bu özellikler aşağıdaki gibi açıklanabilir:

Tasarruf edilenin ev, arsa, daire, menkul değer, vb varlıklar olarak saklanmasının sakıncalarından dolayı, insanlar genellikle tasarruf aracı olarak parayı seçerler. Çünkü paranın taşıma zahmeti, saklama ve depolama maliyeti, çürüyüp bozulma gibi sorunları yoktur. Para istenildiği zaman kolayca kullanılabilme özelliğine sahiptir. Bundan dolayı para mevcut servetler içinde en likit olanıdır.

Merkez bankası yaklaşımı para arzı ile kredi arzını özdeş olarak kabul etmekte ve bu suretle en geniş sayılabilecek para arzı tanımını kabul etmektedir. Kredi, sadece ticari bankaların mevduata dayanarak açtıkları kredi olmayıp, her türlü kaynaktan açılan kredi olarak anlaşılmaktadır. Bu yaklaşım, ekonomiyi düzenlemede ana para politikası değişkeninin “toplam kredi bulunabilirliği” olduğu yolundaki merkez bankalarının tarihi görüşünü yansıtmaktadır.

Para politikasının amaçları; fiyat istikrarı, tam istihdam, iktisadi büyüme, mali piyasalarda istikrar ve son olarak da faiz oranları ile döviz kurlarında istikrarın sağlanmasıdır.

Merkez bankasının para politikası yürütmek için başvurabileceği araçlar üç başlık altında toplanabilir. Bunalar “açık piyasa işlemleri (APİ)”, “reeskont politikası” ve “zorunlu karşılıklar”dır.

Merkez Bankalarının yerine getirdiği temel görevler şunlardır:

Merkez bankasının para politikasını uygulamada kullandığı temel araçlar; açık piyasa işlemleri, reeskont politikası ve zorunlu karşılıklardır.

Güçlüklerini sıraladığımız trampada, mübadelenin gerçekleşebilmesi bazı koşulların gerçekleşmesine
bağlıdır. Bunlar;
• Karşılıklı mal mübadelesi ya da değişimi yapacak edecek “A” ve “B” gibi iki tarafın bulunması,
• A’nın sunduğu malın B’nin aradığı mal olması,
• B’nin sunduğu malı, A tarafından talep edilmesi,
• A ve B’nin her ikisinin de bu değişimden kârlı çıkacakları düşüncesinde olmasıdır.

Mübadele (değişm) aracı olarak kullanılacak paranın bazı özellikleri taşıması gerekir. Bu özellikler
aşağıdaki gibi açıklanabilir: