EKONOMİK ANALİZ

Burada doğru cevap, A şıkkıdır. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktır.

Burada doğru cevap, E şıkkıdır. Türkiye, açık enflasyon hedeflemesi olarak da bilinen “enflasyon hedeflemesi rejimine” 2006 yılında geçmiştir.

Burada doğru cevap, C şıkkıdır. Para arzının azalması enflasyona neden olmaz. Aksine enflasyonun düşmesine neden olur.

Burada doğru cevap, B şıkkıdır. Ülkedeki enflasyon oranı yıllık %10 iken, devlet ülkede uygulanan asgari ücrete %50 oranında zam yaparsa, bu politika değişikliği maliyet enflasyonuna neden olur. Talep enflasyonu da yaratabilir ama seçenekler arasında bu yok.

Burada doğru cevap, D şıkkıdır. Enflasyon oranının iki haneli rakamlara ulaşmadığı yılda %1 - %10 arasında kalan, ancak halkın açıkça etkilerini hissettiği ve enflasyonist beklentilerin oluştuğu enflasyon türüne ılımlı enflasyon denir.

Burada doğru cevap, B şıkkıdır. Dışsal etkilere (enerji fiyatlarında artış, mevsimsel koşullar, maliye politikası vb.) daha açık olan ve geçici nitelikler taşıyabilen mal ve hizmetlerin Tüketici Fiyat Endeksi sepetinden çıkarılmasıyla hesaplanan enflasyona çekirdek enflasyon denir.

Burada doğru cevap, C şıkkıdır. Turizm, Tüketici Fiyatları Endeksi hesaplamasında ele alınan ana harcama guruplarından biri değildir.

Burada doğru cevap, E şıkkıdır. Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla Deflatörü, bir ekonomide üretilen tüm malları ve hizmetleri içeren bir fiyat endeksidir.

Burada doğru cevap, D şıkkıdır Üretici Fiyat Endeksi’nin hesaplanmasında inşaat sektörü kapsanmamaktadır.

Enflasyonun sözlükteki anlamı, fiyatlar genel düzeyinin sürekli ve önemli bir oranda artması ve aynı zamanda da paranın satın alma gücünün azalmasıdır. Enflasyon, günlük hayatta sıkça kullandığımız mal ve hizmetlerin fiyatlarının artmasıdır. Ancak mal ve hizmetlerin fiyatları zaman içinde artabilir veya azalabilir. Enflasyon sadece belli bir malın veya hizmetin fiyatının tek başına artması değil, fiyatlar genel düzeyinin sürekli bir artış göstermesidir. Fiyatlar genel düzeyi, ekonomideki tüm fiyatların ağırlıklı ortalamasıdır. TCMB’nın yapmış olduğu tanıma göre fiyat istikrarı ise, insanların tüketim, yatırım ve tasarruf kararlarında dikkate almaya gerek duymayacakları ölçüde düşük düzeyde sürdürülen bir enflasyon oranını ifade eder.

Enflasyon ile mücadele edebilmek için de enflasyonun nedenlerinin bilinmesi önemlidir. Enflasyonun nedenleri ülkelerin ekonomik yapısına göre farklılık gösterebilir. Bununla birlikte genel olarak enflasyonun nedenleri şunlardır;

Ekonomideki toplam arzın toplam talebi karşılayamaması sonucu fiyatlar yükselir. Talep enflasyonu genellikle para arzının artmasının tüketimi artırması sonucu ortaya çıkar. Üretilen mal ve hizmetler, tüketici talebini karşılayamadığı zaman talep artışından dolayı fiyatlar artar.

Maliyet enflasyonu, bir ekonomide, üretim faktörleri piyasasında rekabetin bozulması sonucu girdi fiyatlarının yükselmesinin, maliyetlerin artmasının ve dolayısıyla toplam arzın azalmasının neden olduğu enflasyon türüdür. Maliyetlerin artmasına sebep olan her etmen ya da maliyet unsurlarının fiyatlarının artması maliyet enflasyonuna sebep olmaktadır. Bu durumda maliyet enflasyonu, üretim faktörlerinin hepsinin veya bir ya da bir kaçının fiyatlarındaki artışların ürünlerin fiyatlarına yansıtılmasından kaynaklanmaktadır. Maliyet enflasyonu, enflasyonun arz yönünden kaynaklanan türüdür.

Enflasyon, hem ekonomik boyutu hem de sosyal boyutu olan parasal bir olgudur ve ekonomik açıdan bünyesinde birçok maliyetleri barındırırken sosyal yapı üzerinde de oldukça önemli etkilere sahiptir. Enflasyonun maliyet etkilerini ortadan kaldırabilmek için, bir ekonomide fiyat istikrarının sağlanması gerekmektedir. Fiyat istikrarının sağlanamadığı enflasyonun yüksek olduğu durumlarda:

Bireyler tasarruflarının değerini korumak için yabancı ülke paraları, altın ve konut gibi üretken olmayan alanlara, firmalar ise borsa, faiz ve repo gibi üretim dışı alanlara yönelebilir. Yüksek enflasyon, etkin olmayan kaynak dağılımına ve sabit gelirli bireylerin gelirlerinin reel değerinin düşmesine neden olur.

Hızına Göre Enflasyon Çeşitleri, sürünen, ılımlı, yüksek ve hiper enflasyon olmak üzere dört guruba ayrılabilir. Bu tür enflasyon ayrımında sınır değerleri ile ilgili kesin ve değişmez bir ayrım yapmak mümkün değildir.

Sürünen enflasyon, fiyat artışlarının oldukça düşük olduğu enflasyon beklentisinin oluşmadığı enflasyon süreci olarak tanımlanır. Sürünen enflasyon için kesin bir oran belirlenemese de, zamana ve mekâna göre değişiklik gösterse de, bu türden bir enflasyonun zararlı bir etkisi yoktur. Aynı zamanda bu tür bir enflasyonda olumlu sonuçlardan bile söz edilebilir.

Çekirdek enflasyon, enflasyonun geleceğine yönelik tahmin veren, enflasyonun eğilimini belirleyen ve para politikasının oluşturulmasına yardımcı olan bir göstergedir. Diğer bir deyişle fiyatlarda gözlemlenen tüm geçici etkilerin arındırılması sonucunda fiyatlar genel düzeyindeki artışı ifade eder. Geçici etkilerden arındırabilmek için bazı mal grupları ile fiyat değişmelerine yol açan bir takım unsurların enflasyon endeksinden çıkarılması sonucu oluşan özel kapsamlı fiyat endeksleri ile hesaplanmaktadır. Buradaki amaç fiyatlar genel seviyesindeki değişimi sürekli kılan unsurları tespit etmek ve bunlara yönelik gerçekçi politika kararları alabilmektir.

Üretici Fiyatları Endeksi hesaplamasında ele alınan ana guruplar;