EKONOMİK ANALİZ

Ekonomik sistem de, ulusal ekonomideki ihtiyaçlarla üretim arasındaki dengeyi en etkin şekilde, çok farklı yapılarla sağlamaya çalışan bütünleşik bir mekanizmadır. Bu mekanizmada belirleyici faktör olan insan davranışlarının önemi, ekonomiyi sosyal bir bilim dalı yapmaktadır. Bu yüzden ekonomi, sınırlı
kaynakların nasıl kullanılacağını incelerken insan davranışlarını da dikkate almak zorundadır.

Mübadele (değişim) ekonomisi sistemlerinin ilk uygulamalarında yani paranın olmadığı dönemlerde (takas ekonomisi); her birey kendi ihtiyacından fazlasını üretir ve fazla olan kısmı, kendisinin üretemediği diğer mallarla değiştirirdi. Bu ilk iş bölüşümü ve uzmanlaşma örnekleri sayesinde üretim artışı da ortaya
çıkmıştır. İş bölümü ve uzmanlaşma kadar ekonomik sistemin işleyişinin gelişiminde önemli bir unsur da değişim araçlarının kullanımı olmuştur.

Sübvansiyon: Kamunun üreticileri korumak ve üretimi artırmak
amacıyla girişimcilere karşılıksız olarak para veya parasal değere sahip şeylerle yapılan yardımdır.

İktisadi Devlet Teşekkülü, sermayesinin tamamı devlete ait, iktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulan kamu iktisadi teşebbüsüdür.

Mikro ekonomi, hane halkının ve girişimcilerin ekonomik konulardaki seçimlerini ve bu seçimlerin birbirleri ile etkileşimini, devletin de bu tercihlere etkisini araştırır.

Genel denge analizi, ekonominin bir biriminin veya bir bölümünün değil; onların karşılıklı etki ve bağlılıklarının tüm ekonomi üzerindeki etkilerini inceler

Menkul kıymet piyasalarını en az kullanan ülkeler Almanya ve Japonya’dır. Bu ülkelerde finansal aracılardan sağlanan kaynaklar menkul kıymet piyasalarından sağlanan kaynaklardan yaklaşık on kat fazladır. Ancak Japon piyasalarında son yıllarda yaşanan serbestleştirme önlemleri sonucunda işletmelerin finansman ihtiyacının karşılanmasında; finansal aracıların payı, menkul kıymet piyasalarına göre düşme eğilimi göstermektedir.

Elde ettiği gelirde artma olmadan yani aynı gelir düzeyinde iken, hane
halklarının daha fazla tasarruf etmek istemelerinden dolayı, toplam tüketim azalmasının sonraki dönem gelirlerini eksiltmesiyle, toplam tasarrufların azalması olayına tasarruf paradoksu denir.

Makroekonomi, ulusal ekonomide devletin, firmaların ve bireylerin tercihlerinin,
davranışlarının toplam etkisiyle ilgilenir. İstihdam oranı, büyüme hızı, kamu dengesi, faiz oranı, enflasyon, dış ticaret, ödemeler dengesi gibi konu başlıkları makro ekonominin alanına girmektedir

Serbest piyasanın kendi halinde işleyişini ifade eden görünmeyen el mekanizması kavramı, iktisadın kurucusu Adam Smith tarafından ortaya atılmıştır. Görünmeyen el (fiyat mekanizması) mekanizması; iktisadi hayatın temel sorunları olan hangi malların, nasıl, kimler için, ne miktarda üretileceği gibi temel ekonomik sorunları çözümler. Bu yüzden hükümetler ekonomik hayata müdahale etmemelidir. Çünkü bu mekanizma sayesinde ekonomide arz veya talep fazlalığı oluşmaz.

Piyasa, gerek üretim faktörlerinin, gerekse üretilen mal ve hizmetlerin alıcı ve satıcılarının karşı karşıya gelmesini ve ekonomik kararların verilmesini sağlayan ortamlardır. Bu ortamların kesinlikle belirli bir mekân olması şart değildir.

Mübadele ekonomilerinde kullanılan üretim araçlarının sahipliği bakımından, bugüne kadar uygulanabilmiş veya uygulaması süren başlıca iki ekonomik sistem: Kapitalizm (liberalizm, piyasa ekonomisi) ve Sosyalizmdir (kumanda ekonomileri). İlkinde makine ve teçhizatın mülkiyeti sermaye sınıfında yani kapitalist denilen kesime ait, ikincisinde ise mülkiyet işçi-kamu adına devlete aittir. Ekonomilerin işleyişiyle ilgili bu iki sistem uç uygulamaları içerir. Yani bir uçta piyasa ekonomileri, diğer uçta kumanda ekonomileri yer almaktadır. Bu iki uç sistem dışında her iki sistemin bir kısım yönlerini kabul eden uygulamalar, karma ekonomik sistem olarak adlandırılmakta ve her ülkede farklı şekilde uygulanmaktadır.

Ekonomideki atıl kaynakların, atıl fonların ekonomiye kazandırılmasını sağlayan finans piyasalarını temsil eder. Doğal kaynaklar, emek ve sermaye gibi faktör sahibi hane halkları, girişimcilere sattığı üretim faktörlerinden elde ettiği tüm gelirlerini tüketmeye bilirler. Yani elde edilen gelirin tüketilmeyen, tasarruf edilen kısmının tekrar
ekonomiye kazandırılabilmesi için bunların, banka gibi finans kuruluşlarına mevduat olarak ödünç verilmesi gerekmektedir.

Transfer Ödemesi: Kamunun karşılığında herhangi bir mal, hizmet veya faktör alımı olmaksızın hane halkına ekonomik ve sosyal amaçlarla yapılan ödemeleri ifade eder.
Örneğin emeklilere yapılan maaş ödemeleri, öğrenci bursları, fakirlere yapılan kömür yardımları vb.

Piyasa ekonomi sisteminde, üretim araçlarının (sermayenin) sahipliği özel mülkiyete aittir. Diğer şıklar kamu ekonomik sisteminin işleyişle ilgili temel özelliklerdir.

Mikroekonomi, ismindeki mikro ön eki Yunanca mikros kelimesinden gelir ve küçük anlamındadır. Dolayısıyla mikroekonomi, ekonominin küçük üniteleri olan bireylerin-tüketicilerin ve girişimcilerinfirmaların ekonomik davranışlarını inceler. Aynı zamanda mikroekonomi rasyonel ve çıkarları peşinde koşan bireylerin etkileşimlerinin yarattığı sosyal sonuçları inceler.

İthalat, bir ulusal ekonominin mal ve hizmet piyasalarına, başka ulusal ekonomilerden (dış ülkelerden) mal ve hizmet girişidir. Ülkede yerleşik hane halklarının, dışarıdan mal ve hizmet ithal etmeleri bu ülkenin döngüsündeki gelir akımında sızıntıya yol açacaktır.

Kitlesel Tüketim Dönemi: Bu son aşama, katma değeri yüksek malların üretim ve tüketiminin kitlesel hale geldiği ve refahın arttığı dönemdir. Bu aşamanın sürekliliği, küresel pazarlara sahip olma ve üretim seviyesinde devamlılığı sağlama sayesinde mümkündür.

Elde ettiği gelirde artma olmadan yani aynı gelir düzeyinde iken, hane halklarının daha fazla tasarruf etmek istemelerinden dolayı, toplam tüketim azalmasının sonraki dönem gelirlerini eksiltmesiyle, toplam tasarrufların azalması olayına tasarruf paradoksu denir.

Genel olarak finansal sistemin işleyişinde sistemde sistemde en önemli fon arz edenler hane halklarıdır. En önemli fon talep edenler ise firmalar ve hükümettir. Sistemde doğrudan finansmanda, fon talep edenler kendilerine ait değerli kâğıtları (hisse senedi, tahvil, bono vb.), finansal piyasalarda fon arz edenlere satarak fon temin ederler.
Bu durumda borçlu olan ekonomik birimler, borçlarını gelecekte elde edecekleri gelirden ödemeyi taahhüt etmektedirler. Dolaylı yoldan finansmanda ise fon talep edenler, ihtiyacı
olan fonu, finansal aracılardan temin ederler.