EKONOMİK ANALİZ - Deneme Sınavı - 22

Mallar özelliklerine göre çeşitli sınıflara ayrılabilirler. Bu sınıflandırmayı gruplar halinde aşağıdaki gibi ortaya koyabiliriz:

• Ekonomik mal - Serbest mal

• Tüketim malları - Üretim malları:

• Dayanıklı mallar - Dayanıksız mallar:

• Özel mallar – Kamusal mallar

• İkame (rakip) mallar – Tamamlayıcı mallar

• Bölünür mallar – Bölünmez mallar

• Çoğaltılabilen mallar – Çoğaltılamayan mallar

Doğru cevap D seçeneğidir.

Bir televizyon özel sahiplik gerektiren, dayanıklı, parçalara ayrılarak kullanılamaz (bölünemez) ve serbest olmayan ekonomik bir maldır. Televizyon üretim artırılarak çoaltılabilen bir maldır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Burada doğru cevap, A şıkkıdır. Teknoloji geleneksel anlamada bir üretim faktörü değildir. Üretim faktörlerinin nasıl bir araya getirildiğini gösteren, üretimin verimliliğini belirleyen bir faktördür.

Ekonomik sistem de, ulusal ekonomideki ihtiyaçlarla üretim arasındaki dengeyi en etkin şekilde, çok farklı yapılarla sağlamaya çalışan bütünleşik bir mekanizmadır. Bu mekanizmada belirleyici faktör olan insan davranışlarının önemi, ekonomiyi sosyal bir bilim dalı yapmaktadır. Bu yüzden ekonomi, sınırlı
kaynakların nasıl kullanılacağını incelerken insan davranışlarını da dikkate almak zorundadır.

Kitlesel Tüketim Dönemi: Bu son aşama, katma değeri yüksek malların üretim ve tüketiminin kitlesel hale geldiği ve refahın arttığı dönemdir. Bu aşamanın sürekliliği, küresel pazarlara sahip olma ve üretim seviyesinde devamlılığı sağlama sayesinde mümkündür.

Çünkü hükümetlerin başarılı olabilmesi aynı zamanda vatandaşlarının ekonomik refahının artırılabilmesi için aşağıdaki ekonomik sorunları çözmeleri gerekir. Bunlar:
• Gelir ve istihdam düzeyinin artırılması,
• Fiyatlar düzeyinde istikrarın sağlanması,
• Ekonomik büyümede sürekliliğin gerçekleştirilmesi,
• Bütçe açıklarının kontrolü ve finansmanının sağlanması,
• Dış açıkların yönetilebilmesini sağlamak, olarak sıralanmaktadır.

Kumanda ekonomileri yani merkezi planlamanın geçerli olduğu (sosyalist) ekonomilerde piyasa mekanizmasının temel aracı olan fiyat sisteminin yerini merkezi otoritenin kararları almaktadır. Kumanda ekonomisinin işleyişinde; ne, nasıl ve kimler için üretilecek sorularının cevapları merkezi otoritenin planları aracılığıyla oluşturulmaya çalışılır. Bu sistemde üretim araçlarının sahipliği özel mülkiyete değil, kamu adına devlete aittir. Bu durum ekonomide özel girişimci sınıf olmadığını göstermektedir. Ülkede hem yönetenler hem de yönetilenler emekçi olduğuna göre, tek sınıflı bir toplum görünümü vardır. Ancak tüm iktisadi işlemleri planlayacak, düzenleyecek ve denetleyecek bir bürokrat ekibi emekçilerin önünde yer alacaktır.

Burada doğru cevap, C şıkkıdır. Walt Whitman Rostow’a göre “Üretimde verimlilik artışının gerçekleştiği, sermaye birikiminin hızlandığı ve uluslararası ekonomik ilişkilerin genişlemeye başladığı” dönem Kalkış dönemi’dir.

Hangi yöntemle hesaplanmış olursa olsun GSYİH, bir ülkenin üretim gücünün iyi bir göstergesi olmasına rağmen, her zaman en doğru göstergesi değildir. Örneğin, dış ülkelerden çokça borç bulunduğu dönemlerde GSYİH büyümesi yüksek çıkarken, dış kaynak girmediği anda GSYİH birden çok gerileyebilir. Bu göstergeye göre ekonomik ve politik karar almak sorun yaratabilir.

Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla Deflatörü, bir ekonomide üretilen tüm malları ve hizmetleri içeren, oldukça geniş kapsamlı bir fiyat endeksidir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Bir ekonomide, üretim faktörleri piyasasında rekabetin bozulması sonucu girdi fiyatlarının yükselmesinin, maliyetlerin artmasının ve dolayısıyla toplam arzın azalmasının neden olduğu enflasyon türü Maliyet enflasyonudur. Maliyetlerin artmasına sebep olan her etmen ya da maliyet unsurlarının fiyatlarının artması maliyet enflasyonuna sebep olmaktadır. Bu durumda maliyet enflasyonu, üretim faktörlerinin hepsinin veya bir ya da bir kaçının fiyatlarındaki artışların ürünlerin fiyatlarına yansıtılmasından kaynaklanmaktadır. Maliyet enflasyonu, enflasyonun arz yönünden kaynaklanan türüdür.

Sürünen enflasyon, fiyat artışlarının oldukça düşük olduğu enflasyon beklentisinin oluşmadığı enflasyon süreci olarak tanımlanır. Sürünen enflasyon için kesin bir oran belirlenemese de, zamana ve mekâna göre değişiklik gösterse de, bu türden bir enflasyonun zararlı bir etkisi yoktur. Aynı zamanda bu tür bir enflasyonda olumlu sonuçlardan bile söz edilebilir.

Paranın fonksiyonları geleneksel ve modern fonksiyonlar olarak ikiye ayrılmaktadır. Geleneksel fonksiyonlar paranın daha az kullanıldığı eski dönemlerdeki fonksiyonlardır. Bunlar; hesap birimi, mübadele aracı ve tasarruf aracı olma fonksiyonlarıdır. Günümüzde para ekonomisinin boyutlarının genişlemesi paraya yeni fonksiyonlar yüklemiştir. Bu fonksiyonlar; paranın ekonomik faaliyetleri desteklemesi veya kösteklemesi, geliri yeniden dağıtma ve egemenlik fonksiyonlarıdır. Bunlar paranın modern fonksiyonları arasında yer almaktadır.

Bir toplumda para olarak kullanılan şeyin değeri çok sık ve büyük oranda değişiyorsa, halk onu değer ölçüsü olarak kullanmaktan vaz geçer ve yerine kısmen veya tamamen başka bir şeyi para olarak kullanabilir. Yüksek enflasyonun hüküm sürdüğü bir ülkede, hesap birimi olarak yabancı bir ülkenin parası (Dolar, Euro) kullanılabilir. Bu durum aynı zamanda “para ikamesi” olarak da bilinir.

Merkez bankası yaklaşımı para arzı ile kredi arzını özdeş olarak kabul etmekte ve bu suretle en geniş sayılabilecek para arzı tanımını kabul etmektedir.

Türkiye’de kullanılan en geniş tanımlı para arzı, M3, M2’yi oluşturan büyüklükler yanında resmi kuruluşlar mevduatı ve TCMB’deki diğer mevduatları kapsamaktadır. Bu durumda; M3 aşağıdaki gibi oluşur. M3 = M2+Resmi kuruluşlar Mevduatı + TCMB’daki Diğer Mevduat

Çoğu ülkede dar anlamda para arzı M1 ile ifade edilmektedir. M1 dolaşımdaki nakit miktarı ile bankacılık sistemindeki vadesiz mevduatların toplamıdır.

Para çarpanı;

 olur.

Para politikasının amaçları; fiyat istikrarı, tam istihdam, iktisadi büyüme, mali piyasalarda istikrar ve son olarak da faiz oranları ile döviz kurlarında istikrarın sağlanmasıdır. Bu amaçlar arasında fiyat istikrarı amacı merkez bankası tarafından yürütülen para politikasının birincil amacı olurken, diğerleri ikincil amaçlar olarak düşünülür. Fiyat istikrarının sağlanması amacından kastedilen; fiyatlar genel seviyesinde sürekli olarak meydana gelen değişmelerin önüne geçmektir. Bu değişmeler ister yukarı yönde, isterse aşağı yönde olsun, olumlu yorumlanacak olaylar değildir.