EKONOMİK ANALİZ - Deneme Sınavı - 11

Burada doğru cevap, C şıkkıdır. Döviz piyasasında vadeli işlemlere forward işlemleri denir.

Burada doğru cevap, A şıkkıdır. Geri dönüşümlü̈ işlem de denilen, bir yabancı paranın, belirli miktarının teslim tarihleri (valör) farklı olmak üzere, aynı anda alınması ve satılması biçiminde yapılan işlemlere swap denir.

Burada doğru cevap, D şıkkıdır. Döviz piyasası tam rekabet piyasasına en yakın piyasalardır.

Burada doğru cevap, A şıkkıdır. Eğer Türkiye’deki enflasyon Amerika’daki enflasyondan daha düşükse,  reel kur nominal kurdan yüksek olur.

Burada doğru cevap, D şıkkıdır. Herhangi bir döviz farklı piyasalardaki fiyat farklılıklarından yararlanarak, farklı piyasalarda eşanlı olarak alınıp satılması şeklinde yapılan işleme arbitraj denir.

Burada doğru cevap, C şıkkıdır. Türkiye 2001 yılından beri Esnek (dalgalı) kur sistemi uygulamaktadır.

Burada doğru cevap, E şıkkıdır. İthalatın ihracattan daha fazla artması döviz talebini artıracağından ulusal paranın değer kaybetmesine neden olur.

Burada doğru cevap, C şıkkıdır. ABD ile Türkiye arasındaki enflasyon farkı %12-%2=%10’dur. 2019 yılı döviz kurunu %10 değerlendirirsek; 5,7*1.1=6,27TL olur.

Döviz piyasasında faaliyet gösteren işlemciler genelde şu grupları kapsarlar: Bankalar ve banka dışı mali kurumlar, dış ticaret ve dış yatırım işlemleriyle uğraşan bireyler ve firmalar, spekülatörler ve arbitrajcılar, merkez bankası ve hazine, döviz brokerleri ve enflasyona karşı korunmak isteyen küçük tasarrufçular.

Döviz piyasasında işlemler anında (peşin, vadesiz, spot), vadeli (forward) ve swap (takaslama) olmak üzere üç şekilde yürütülmektedir. Vadeli işlemlerde, örneğin banka ile bir ithalatçı 10 milyon dolar değerinde bir döviz alım-satım sözleşmesi imzaladıklarında, banka ithalatçının hesabına 10 milyon doları ileriki bir tarihte (Örneğin 30 ya da 180 gün sonra) transfer etmeyi, ithalatçı da bankaya on milyon dolar karşılığı Türk Lirasını, sözleşmede belirlenen kurdan ileriki bir tarihte (30 ya da 180 gün sonra) ödemeyi taahhüt eder.

Döviz piyasalarının kendine has bir takım özellikleri bulunmaktadır. Buna göre:

Dolaysız kotasyonda; döviz kuru yabancı para biriminin değiştirilebildiği ulusal para miktarı biçiminde tanımlanır.

Farklı paraların kurlarının dolar gibi ortak payda üzerinden hesaplanmasına “çapraz kur” denir. Çapraz kur yöntemiyle belirlenen kurlar dolaylı kurlardır. İki ulusal para arasında piyasada fiilen uygulanan değişim oranına ise dolaysız kur denir. Piyasada geçerli kurlar nominal kurlardır. “Nominal kurların” ilgili dönem içindeki enflasyon oranına göre düzeltilmesinden elde edilen kurlara “reel kur” adı verilir.

Herhangi bir döviz, menkul değer, mal veya üretim faktörünün belli fiyat farklılıklarından yararlanmak üzere, farklı piyasalarda eşanlı olarak alınıp satılması şeklinde yapılan işlemlere arbitraj adı verilir. Burada alım ve satım birbirine bağlı tek bir işlem biçiminde yapılmakta risk faktörü olmamaktadır. Ayırıcı özelliği ise, aynı andaki fiyat farklılıklarından yararlanmak düşüncesidir.

Konvertibilite, bir ülkenin parasının döviz piyasalarında serbestçe öteki ülke paralarına dönüştürülebilme özelliğine sahip olmasıdır. Konvertibilitenin ilk koşulu ülkede yasalara göre serbest bir döviz piyasasının varlığıdır.

Konvertibilitenin koşulları ise,

Esnek kur sisteminde ülke parasının değeri piyasa tarafından belirlenmektedir. Döviz piyasasına yapılan müdahaleler kurların istenilen düzeyde oluşmasını sağlamak yerine, bu piyasalardaki gereksiz dalgalanmaları önlemek ve değişimleri daha ılımlı hale getirmek için yapılmaktadır. Bu sistemde para politikası daha etkin hale gelmekte ve ülkenin tutması gereken uluslararası rezerv miktarı azalmaktadır. Bu sistemde döviz kurları aynen rekabetçi piyasa koşulları altındaki bir mal gibi arz ve talep güçlerinin işleyişine bırakılmıştır.

Aralık içinde dalgalanma sisteminde, kurların belirlenen bir aralık içinde serbestçe dalgalanmalarına izin verilmektedir. Serbest dalgalanan ve sabit kur sisteminin bir bileşimi gibi algılanabilecek bu kur sistemi, esnekliği ve istikrarı beraberinde getirir. Merkez parite olarak belirlenen aralığın ortalama değeri, kurlara bir belirlilik kazandırırken, kurların bu aralık içinde dalgalanabilmesi dışsal şokların etkisini azaltmaktadır.

Kur değişmelerini açıklamaya yönelik teorilerden dış ticaret akımları yaklaşımına göre bir ülkenin parasının değerini belirleyen faktör, o ülkenin mal ihracatı ve ithalatıdır. İhracatın ithalattan büyük olması yani dış ticaret bilançosu fazla vermesi durumunda ülke parası değer kazanır. Aksine, dış ticaret bilançosu açığında, yani ihracatın ithalattan küçük olması durumunda ise ülke parası değer kaybeder.

ABD’de bulunan Ulusal Araştırma Bürosu (NBER) resesyonu belirlemekle resmi olarak görevlendirilmiştir. NBER’e göre iki çeyrek üst üste eksi büyüme yaşanması “resesyon” anlamına gelmektedir.

Reel Konjonktür Dalgalanmaları Teorisi: Bu teoriye göre verimlilikte oluşan tesadüfi dalgalanmalar ve şoklar konjonktür dalgalanmalarının başlıca nedenidir. Görüşü savunanlara göre verimlilikte meydana gelen dalgalanmalara çoğunlukla teknolojideki ilerlemeler neden olmaktadır.