EKONOMİK ANALİZ - Deneme Sınavı - 9

Makroekonomi, ulusal ekonomide devletin, firmaların ve bireylerin tercihlerinin, davranışlarının toplam etkisiyle ilgilenir. İstihdam oranı, büyüme hızı, kamu dengesi, faiz oranı, enflasyon, dış ticaret, ödemeler dengesi gibi konu başlıkları makroekonominin alanına girmektedir. Piyasa türleri ise mikroekonominin ilgi alanına giren konu başlıklarından birisidir.

Analiz yöntemleri ile ilgili en temel ayırım normatif ve pozitif analiz arasındadır. Yorum içeren yani “ne olmalı” ya da “nasıl olmalı” gibi soruları soran, değer yargılarını içeren analiz şekli normatif analizdir. Pozitif analiz ise bir ekonomik olayın-sistemin mevcut halini inceleyerek nasıl çalıştığını açıklamaya çalışır, durumunu tespit eder.

Hane halkı; sahibi olduğu üretim faktörlerini faktör piyasalarına arz ederek elde ettiği kazancı, aralarında akrabalık bağı bulunup bulunmadığına bakılmaksızın aynı konutta birlikte yaşadığı kişilerle paylaşan, yaşadığı konutun masraf-hizmet ve yönetimine katılan, bir veya birden fazla kişiden oluşan topluluktur. Ekonomide harcama ve tasarruf yapma kararlarının çoğunluğu hane halkları tarafından verilir. Ekonomik birim olan hane halkı, faktör piyasalarındaki (emek, sermaye, toprak) arzıyla gelir elde eder.

Toplu halde yaşayan insanların sahip oldukları üretim faktörleri ve aldıkları eğitim gibi özellikleriyle; mal ve hizmet üretiminde görev almalarıyla oluşan sosyal organizasyona- iş bölümüne ekonomik sistem (iktisadi sistem) denilmektedir. Bu sistemin temel amacı, toplumun maksimum refah düzeyine ulaşması için gerekli yolları göstermek yani ulusal ekonomideki ihtiyaçlar (talep) ile üretim (arz) arasında dengeyi en iyi şekilde sağlamaktır.

Sübvansiyon, kamunun üreticileri korumak ve üretimi artırmak amacıyla girişimcilere karşılıksız olarak para veya parasal değere sahip şeylerle yapılan yardımdır.

Piyasa ekonomileri sisteminde sistemin temel prensibi bireysel özgürlüğe dayanır. Kumanda ekonomileri sisteminde işleyişi yürüten merkezi otoritedir, piyasa ekonomileri sisteminde ise ekonomik bireydir. Piyasa ekonomileri sisteminde üretim araçlarının sahipliği özel mülkiyetteyken, kumanda ekonomileri sisteminde kamu adına devlettedir.

Makroekonomi, bir ulusal ekonomideki tarafların, tercihlerinin; davranışlarının toplam etkisiyle ilgilenir. Ulusal ekonominin, izleyebileceği ekonomi politikalarının neler olabileceğini ve etkilerini inceler. Ayrıca, ilgili ulusal ekonomideki, büyüme ve kalkınma sorunlarını; çözüm yollarını ve sonuçlarını inceler. Mikroekonomi ise piyasalarda arz ve talebin oluşturduğu fiyatları; bu fiyatların taraflara yönelik etkilerini inceler. Mikroekonomi, girişimcilerin, ekonomik davranışlarını; piyasalardaki gücünü, etkileşimlerinin piyasalara tesirlerini inceler.

Pozitif analiz bir ekonomik olayın-sistemin mevcut halini inceleyerek nasıl çalıştığını açıklamaya çalışır, durumunu tespit eder. Normatif analiz ise yorum içeren yani “ne olmalı” ya da “nasıl olmalı” gibi soruları soran, değer yargılarını içeren bir analizdir.

Ekonominin belirli bir andaki durumunun tespiti – fotoğrafının çekilmesi durağan analizdir. Belirlenmiş zamanlar içinde ekonomide meydana gelen değişikliklerin analizi ise dinamik analiz olarak ifade edilir. Bir ülke ekonomisinde ihracat istatistiklerinin üçer aylık dönemler halinde incelenmesi dinamik analize örnek olarak verilebilir.

Basitleştirme ile gerçekleştirilen analiz kısmi analizdir. Basitleştirme olmadan yapılan analiz ise Genel denge analizidir. Örneğin Ceteris paribus varsayımı altında yapılan kısmı analiz tek bir piyasa analizini kapsar. Genel denge analizi ise, bir piyasadaki değişmenin bu piyasalarla etkileşim (ilişki) içinde olunan tüm piyasalardaki etkilerini inceler.

Üretimde modern teknolojinin kullanılmasıyla kaliteli, rekabetçi mal ve hizmet üretiminin başarılması ve piyasa olarak dışa (ihracata) açılım gösterildiği dönem olgunluk dönemidir. Whitman Rostow kapitalizmin gelişim sürecini, geleneksel toplum, geçiş süreci, kalkış dönemi, olgunluk dönemi ve kitlesel tüketim dönemi olarak 5 dönemde sınıflandırmaktadır.

Kapitalizmin gelişim evrelerinin son aşaması olan kitlesel tüketim dönemi, katma değeri yüksek malların üretim ve tüketiminin kitlesel hale geldiği ve refahın arttığı dönemdir. Bu aşamanın sürekliliği, küresel pazarlara sahip olma ve üretim seviyesinde devamlılığı sağlama sayesinde mümkündür.

Elde ettiği gelirde artma olmadan yani aynı gelir düzeyinde, hane halklarının daha fazla tasarruf etmek istemelerinden dolayı, toplam tüketim azalmasının sonraki dönem gelirlerini eksiltmesiyle, toplam tasarrufların azalması olayına tasarruf paradoksu denir.

Burada doğru cevap, D şıkkıdır. Vergi gelirlerinin ençoğa çıkarılması, hükümetlerin başarılı olabilmesi aynı zamanda vatandaşlarının ekonomik refahının artırılabilmesi için, çözmeleri gereken ekonomik sorunlardan biri değildir.

Burada doğru cevap, A şıkkıdır. Serbest piyasa ekonomisinde, iktisadi hayatın temel sorunları olan hangi malların, nasıl, kimler için, ne miktarda üretileceği gibi temel ekonomik sorunları görünmez el yani fiyat mekanizması çözer.

Burada doğru cevap, E şıkkıdır. Girişimciler ücret karşılığında çalışmazlar. Onlar üretim faktörlerini bir araya getirerek kar elde ederler.

Burada doğru cevap, B şıkkıdır. Kamunun üreticileri korumak ve üretimi artırmak amacıyla girişimcilere karşılıksız olarak para veya parasal değere sahip şeylerle yapılan yardımlara sübvansiyon denir.

Burada doğru cevap, D şıkkıdır. Devletin bazı hane halklarını desteklemek için yaptığı (emekli maaşı, öğrenci bursları gibi) ödemelere transfer ödemesi denir.

Burada doğru cevap, C şıkkıdır. Yorum içeren yani “ne olmalı” ya da “nasıl olmalı” gibi soruları soran, değer yargılarını içeren analiz türüne “Normatif analiz” denir. Soruda verilen “Türkiye işgücü piyasasında işsizliğin azaltılması için işsizlere yeni iş arama tekniklerinin öğretilmesi gerekmedir.” ifadesi “Normatif analiz” türüdür.

Burada doğru cevap, D şıkkıdır. Sivil toplum örgütleri ekonominin işleyiş sürecini etkilerler fakat ekonomik işleyiş sürecinde yer alan ekonomik karar birimlerden bir değildir.