EKONOMİ SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 5

Narsisizm psikanalizin alanına giren bir kavram olmakla birlikte sosyolog C. Lasch "Narsisizmin Kültürü" çalışması ile bunun kültür boyutunu ön plana çıkartmıştır. Lasch''n kuramı temelde, Freud'un analizlerine dayanır.

Freud'a göre, narsisizmin iki ayırt edici özelliği vardır. Bunlardan birincisi megalomani, diğeri ise ilgilerinin dış dünyadan yani insanlardan ve şeylerden uzaklaşmasıdır. Aslında Lasch'ın sosyolojik analizlerinin hareket noktasında da bu ikincil narsisizm vardır. Doğru cevap D'dir.

Çalışma sıklıkla rutindir. Buna karşılık boş zaman bir özgürleşme veya tatildir, rutinden özgürleşmeye ve kendi içinde seçim yapmaya imkan sağlar. Endüstriyel çalışma başkalarınca örgütlenir, sıkı sıkıya programlanmış ve saatler tarafından düzenlenmiştir oysa boş zamanda, insan işvereninden, zamanlamadan, programlardan kurtulmuştur. Çalışmayı, oyun ya da sanat gibi başka hoşa giden uğraşlardan ayırt etmenin en iyi yolu, zorunluluk ilkesidir. Doğru cevap C'dir

Çalışma, bir kullanım değeri olan mal veya hizmet üreten her türlü etkinliktir. Yani “insanın yarar sağlamak amacıyla aklı, elleri, alet ve makine yardımıyla madde üzerinde uyguladığı ve sonunda insanı etkileyerek onu değiştiren eylemlerin tümüdür”. Doğru cevap D'dir

Modern/endüstriyel/kapitalist uygarlığın yükselişine paralel olarak, ağırlığını daha çok hissettiren “çalışmanın yüceltilmesi” ve “püritan etik”, “kapitalizmin ideolojisi” (Marx ve Horkheimer) ya da “kapitalizmin ethos’u” (Weber ve Bell) hâline gelmiştir. Doğru cevap E'dir.

Bilindiği şekilde din, tarih boyunca insanları harekete geçirmede hep en güçlü
unsurlardan biri olmuştur. Weber, modern kapitalizmin ortaya çıkışında asıl belirleyici unsurun Protestanlık olduğunu ifade etmektedir. Doğru cevap D'dir.

1902’de “kapitalizmin ruhu” kavramını geliştirdi ve Protestanizmin çok
öncesinde kapitalizmin köklerinin mevcudiyeti kararına vardı. Sombart,
kapitalist ruhun ana kaynağının, Yahudi etiği ve uygulamasında yattığını iddia etti. Doğru cevap A'dır.

Marx’ın modern kapitalizmin irrasyonel olduğuna ilişkin iddialarının tam aksine, Weber için modern kapitalizmin en önemli özelliği onun rasyonelliğidir. Kapitalizmin sınırsız kazanma açlığı ile aynı şey olmadığını ancak kapitalizmi olsa olsa irrasyonel güdülerin dizginlenmesi (en azından rasyonel olarak dengelenmesi ile) özdeşleştirmektedir. doğru cevap E'dir.

Püritanlerin asketizmi (çileciliği), daha çok üretmek, buna karşılık, daha az tüketmek şeklinde kendini gösterir. Meslek kavramı tanrı buyruğu olarak kabul edilir ve çok çalışmak kutsallaştırır. Adeta bütün ahlaki kurallar bir tür pragmatizme dönüştürülmüştür. Doğru cevap B'dir.

Endüstriyel gelişme süreci açısından, oldukça olumlu işlevler gören püritan, farklı açılardan yeniden sorgulanmaya başlamıştır. Örneğin daha 19. yüzyılda, aynı zamanda Karl Marx’ın damadı olan Lafargue,  kapitalist toplumda çalışmayı, her türlü düşünsel yozlaşmanın ve organik bozukluğun sebebi saymıştır. Makineyi ise insanları aşağılık ve ücretli işlerden kurtaracak, ona boş zaman ve özgürlük verecek bir “Tanrı” olarak değerlendirmiştir. Doğru cevap C'dir.

Biraz da bu gerçeklerden hareketle, püritan etiğin en temel unsuru olan rasyonelliğin yerini, post-endüstriyel toplumlarda yaratıcılığa bırakacağı şeklinde bir düşünce ortaya çıkmıştır. Hage ve Powers (1992, s.71) gibi bazı yazarlar, rasyonel püritanın endüstri toplumunun kişilik tipini temsil etmesine karışıklık, “yaratıcı ve birleşik benliğe” sahip insanın post-endüstriyel toplumun kişilik tipini oluşturacağını iddia etmektedirler; çünkü post-endüstriyel çağda daha çok yaratıcılığa gereksinim duyulacağından bu çağ, insanı, “yaratıcı ve birleşik benlik”le hareket etmeye zorlayacaktır. Doğru cevap D'dir

Sennet’a göre “Narsisizm, modern çağın protestan ahlakıdır.”. Ona göre, püritanizmin çileciliği ile narsisizm arasında ortak noktalar vardır: Her ikisinde de “Ne hissediyorum?” takıntısı vardır. Her ikisinde de ötekilere kendi hissettiklerine ilişkin denetimleri ve dürtüleri gösterme, benliğin bir değeri olduğunu göstermektedir. Doğru cevap A'dir.

Romalıların çalışma için kullandıkları “labour” (ya da labor) sözcüğü de “zahmet”, “yorgunluk”, “acı”, “ızdırap” gibi çağrışımlara sahiptir.

Çalışma kavramının etimolojisi, pre-modern toplumlarda, çalışmaya yüklenen anlamlar konusunda oldukça önemli ipuçları vermektedir. Örneğin batı dillerinde çalışma anlamına gelen “travail”, Latince işkence aleti olan “tripalium”dan türemiştir. Yine Romalıların çalışma için kullandıkları “labour” (ya da labor) sözcüğü de “zahmet”, “yorgunluk”, “acı”, “ızdırap” gibi çağrışımlara sahiptir. Yani çalışmak bir tür ceza olarak görülmektedir

Haz, hoşa giden bir duygulanım, insana doygunluk veren coşku, zevk ya da bir şeyden duyulan duygusal/manevi sevinç olarak tanımlanmaktadır.

Çalışma, zorlama ve zorlukla yapılır oysa boş zaman zorlamasız ve varoluşu sürdürmek için zorunlu değildir.

Çalışmanın toplumsal olarak yararlı ve toplum için zorunluluk olduğuna inanılır oysa boş zamanın tadı bireysel olarak çıkartılır.

“Çalışma” ya da “çalışma etiği” modern çağın bir kavramıdır.

“Çalışma” düşünürler arasında özellikle Antik Çağ’da köle “sınıfına” özgü “aşağılık” bir kavram olarak değerlendirilmiştir.

“Tembellik Hakkı”nın yazarı Paul Lafargue'dır.

“Cumhuriyet” adlı eser Platon'a aittir.