EKONOMETRİNİN TEMELLERİ

Hataların ortalama değerinin sıfır olması E(ui) = 0 olarak gösterilir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Eğer regresyon denkleminde sabit terim varsa, hata teriminin ortalaması daima sıfırdır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Hataların ortalama değeri sıfır değilse R² değerinin negatif değer alması gibi istenmeyen sonuçlar ortaya çıkabilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

İki veya daha fazla açıklayıcı değişken arasında doğrusal bir ilişki bulunması durumuna çoklu doğrusal bağlantı problemi adı verilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Çoklu doğrusal bağlantıya neden olan değişkenlere ait kısmi regresyon parametreleri için standart hatalar büyük hesaplanır. Bunun sonucu parametrelere ait güven aralıkları geniş ve parametrenin anlamlılığını test eden t istatistikleri parametrenin anlamsız olduğunu gösterecek şekilde küçük olacaktır. Modelde anlamsız t istatistiklerine karşı büyük bir R² değeri ile karşılaşılabilir. Bu nedenle doğru cevap E şıkkıdır.

10 değerini aşan varyans şişirme çarpanı, yüksek R² fakat az sayıda anlamlı t istatistiği, değişkenler arasında yüksek korelasyon katsayıları ve yardımcı regresyonlar için anlamlı F istatistik değerleri çoklu doğrusal bağlantı probleminin varlığından bahsedebillmek için ifade edilebilecek unsurlardır. Fakat sabit terimin negatif değer alması bunun için yeterli değildir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Güçlü çoklu doğrusal bağlantı, açıklayıcı değişkenler arasında tam olmamakla birlikte yüksek derecede bir ilişki bulunması durumudur. Güçlü çoklu doğrusal bağlantı durumunda açıklayıcı değişkenler arasında yüksek derecede doğrusal bir ilişki bulunmakla birlikte ilişki tam veya mükemmel değildir. Tam çoklu doğrusal bağlantının aksine araştırmalarda güçlü çoklu doğrusal bağlantıyla karşılaşmak çok olasıdır ve ciddi tahmin sorunlarına yol açabilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Araştırılan konuyla ilgili yeni bir örneklem oluşturulması çoklu doğrusal bağlantı probleminin çözümü için kullanılan yöntemlerden biridir. Oysa diğer seçenekler bu amaçla kullanılan yöntemler içerisinde yer almaz. Doğru cevap A şıkkıdır.

Birinci fark alma zaman bileşeni olan verilerde kullanılabilecek bir tekniktir. Başka bir deyişle, kullanımı zaman serisi veya panel veri kullanan modellerle sınırlıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

VIF olarak da gösterilen varyans şişirme çarpanı 1/(1-R² _k ) formuluyle hesaplanır. Doğru cevap B şıkkıdır.

5

Hata teriminin ortalaması birdir

Özellikle, şu varsayımlar yapıldı:

1. Hata teriminin ortalaması sıfırdır.

2. Açıklayıcı değişkenler arasında tam veya güçlü çoklu doğrusal bağlantı yoktur.

3. Hata terimi sabit varyanslıdır.

4. Hata terimleri arasında bir ilişki yoktur.

5. Hata terimiyle açıklayıcı değişkenler arasında bir ilişki yoktur.

Hata terimi normal dağılmıştır.

Yukarıdakiler, regresyon bir sabit terim içermiyorsa ve hataların ortalama değeri sıfır değilse ortaya çıkabilecek durumlardır.

Açıklayıcı değişkenler arasında tam veya güçlü çoklu doğrusal ilişki varsa çoklu doğrusal bağlantı sorunu olduğu belirtilir. Böylece, çoklu doğrusal bağlantı, regresyon modelinde iki veya daha fazla bağımsız değişken arasında doğrusal bir ilişki bulunması durumudur. Regresyon modellerinde çoklu doğrusal bağlantı iki ayrı başlık altında incelenir: (i) Tam çoklu doğrusal bağlantı ve (ii) Güçlü çoklu doğrusal bağlantı.

Tam çoklu doğrusal bağlantı iki veya daha fazla açıklayıcı değişken arasında tam doğrusal bir ilişki bulunması durumudur.

Bir regresyon modelinde açıklayıcı değişkenler arasında tam doğrusal bağlantı varsa regresyon parametreleri ile varyans ve standart hatalar tahmin edilemez. Ancak gerçek hayatta açıklayıcı değişkenler arasında bu tür tam doğrusal ilişkilerle karşılaşmak mümkün değildir. Ancak araştırmacının hatası sonucu böyle bir durumla karşılaşılır.

Güçlü çoklu doğrusal bağlantı, açıklayıcı değişkenler arasında tam olmamakla birlikte yüksek derecede bir ilişki bulunması durumudur. Güçlü çoklu doğrusal bağlantı durumunda açıklayıcı değişkenler arasında yüksek derecede doğrusal bir ilişki bulunmakla birlikte ilişki tam veya mükemmel değildir. Tam çoklu doğrusal bağlantının aksine araştırmalarda güçlü çoklu doğrusal bağlantıyla karşılaşmak çok olasıdır ve ciddi tahmin sorunlarına yol açabilir .

Yukarıdakilerin hepsi çoklu doğrusal bağlantının nedenleri olabilir.

Çoklu doğrusal bağlantı durumunda EKK tahmincileri tekrarlamalı örnekleme sürecinde hâlâ doğrusal sapmasız en iyi tahminciler olma, yani DEST özelliklerini sürdürürler. Tahminciler hâlâ etkin ve sapmasızdırlar. Ancak bu bir tekrarlamalı örnekleme özelliğidir ve tek bir örneklemdeki tahminciler için bir şey belirtmez. Bu teorik sonucudur. Diğerleri uygulamadan kaynaklanan sonuçlardır.