EKONOMETRİNİN TEMELLERİ

Doğrusal regresyon modellerinde β₁  katsayısına, kuvvetinin alınması veya logaritmasının alınması (lnβ₁ ) gibi herhangi bir dönüşüm uygulanamaz ve bu modellerde bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkilerin doğrusal olduğu varsayılır.

Basit regresyon modelinin varsayımlarından biri  hata teriminin volatilitesinin bağımsız değişkene göre değişmeyip sabit kaldığıdır.

Hata terimlerinin varyansının bağımsız değişkenlerin  alacağı her bir değere göre farklılık göstermesi sabit varyans olarak adlandırılmaktadır.

Hata terimlerinin normal bir dağılım sergilediği varsayılır. Burada bağımsız değişkenin alacağı her bir değer için oluşturulan hata terimlerinin her birinin ayrı ayrı normal dağılım sergilemesi gerekmektedir. Normal dağılım varsayımı temel olarak hata terimlerinin simetrik bir dağılıma sahip olduğunu söylemektedir.

Küçük örneklem için tahmincinin taşıması gereken özellikler sapmasızlık, en küçük varyans, en küçük ortalama hata karesi, etkinlik, doğrusal en iyi sapmasızlık ve yeterlilik ölçütleridir.En küçük varyans özelliği ise sapmalı veya sapmasız tahminciler arasında en küçük varyansa sahip tahmincinin tercih edilebileceğini ifade eder.

Sapmalı ancak düşük varyansa sahip tahminci ile sapmasız ancak büyük varyanslı tahminci arasında tercih yapılması gerekirse ortalama hata karelerine bakılır. Burada en iyi tahmin kararı için iki tahminci arasından ortalama hata kareleri düşük olan tercih edilir.

Tablo kritik değeri belirlenirken anlam düzeyi ve serbestlik derecesi referans alınır.

t-testi iki ortalama arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlılığı sınayan doğrusal bir yöntemdir.Tahmin katsayılarının bireysel olarak anlamlı olup olmadığını test etmek amacıyla kullanılır.

Bağımsız değişken bağımlı değişkenin açıklayıcısıdır. E şıkkında ise tam tersi durum ifade edilmektedir. Cevap E şıkkıdır.

Bağımlı değişken kısaca bağımsız değişkenlere bağlı olarak değişen yani bağımsız değişkenler tarafından açıklanan değişkendir. Bağımsız değişken ise bağımlı değişkeni açıklayan değişkendir ve değişimi herhangi bir değişkene bağlı değildir. Soruda su satışlarının hava sıcaklıklarına bağlı olarak değiştiği hipotezi test edilmek istenmektedir. Bu durumda H bağımsız değişken, S bağımlı değişken olmalıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Bağımsız değişkenin alacağı herhangi bir değer için bağımlı değişkenin alacağı değer kesin olarak bilinemez ancak ortalama değeri tahmin edilebilir. Bunun sebebi eksik model kurma, verilere ulaşamama, ölçüm hataları gibi nedenlerle modelde yer almayan veya ölçülemeyen ancak bağımlı değişkeni etkilediği düşünülen faktörlerdir. Stokastik hata terimi bu unsurları temsil etmektedir. Ancak modele doğrusal yapı kazandırılması hata terimiyle değil model katsayılarıyla yapılmaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Doğrusal regresyon modellerinde eğim katsayısının bağımsız ve bağımlı değişkenler arasındaki doğrusal ilişkiyi göstermek üzere doğrusal bir yapıda olması gerekir. Bu sebeple eğim katsayısının logaritmasının alınması halinde model doğrusal olmaktan çıkacaktır.

Hata terimleri arasında ardışık olarak doğrusal bir ilişkinin olması otokorelasyon veya ardışık bağımlılık olarak adlandırılmaktadır. Cevap B şıkkıdır.

Küçük örneklem için tahmincinin taşıması gereken özellikler sapmasızlık, en küçük varyans, en küçük ortalama hata karesi, etkinlik, doğrusal en iyi sapmasızlık ve yeterlilik ölçütleridir. Öncüllerden ilkinde sapmasızlık, ikincisinde ise asimtotik sapmasızlık gösterilmektedir. Doğru cevap D şıkkıdır.

EKK Yöntemi, ortalamadan sapmaların kareleri toplamını minimum yapan katsayıların belirlenmesine dayanır. Tahmin edilen katsayılar arasında değil değişkenler arasındaki ortalama ilişkiler belirlenir. Anakütledeki tüm verilere erişme imkanının olmaması nedeniyle anakütleden seçilen bir örneklem verileri kullanılarak analiz yapılır. Katsayı tahmininde kullanılan yöntemler ise ortalamadan farklar ve normal denklemler yöntemidir. Bu sebeple D şıkkı haricindeki tüm şıklar yanlıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

En Küçük Kareler Yönteminde ortalamadan farklara göre parametre tahmini için kullanılan eşitlik A şıkkında verilmektedir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Bir regresyon denklemi tahmininde bağımlı değişkendeki değişiminin yüzde kaçının bağımsız değişken tarafından açıklandığını ifade eden ölçüt R² değeridir. Cevap C şıkkıdır.

Eğim katsayısının anlamlılığını test etmek için bu katsayının sıfırdan farklılığını test etmek gerekmektedir. Bu sebeple t istatistik değeri eğim katsayının tahmin edilen değerinin standart sapmasına oranlanmasıyla elde edilecektir. İlgili hesaplama yapıldığında t istatistik değerinin 20 olarak çıktığı görülecektir. Cevap B şıkkıdır.

Harcanabilir gelirde meydana gelen “1” birimlik artış, tüketim harcamalarını “0.75” birim arttıracaktır.

Harcanabilir gelirin sıfır olduğu durumlarda toplam tüketim harcamaları 38 birim azalacaktır.