EKONOMETRİNİN TEMELLERİ - Deneme Sınavı - 5

Ekonometrik çalışmaların temel amacı iktisadi teorileri test etmek, ulaşılan sonuçları politika uygulamalarında kullanmak ve tahmin sonuçlarından hareketle geleceğe dair öngörülerde bulunmaktır. Yürütülen çalışmanın sonuçları da bu amaçların biri veya birkaçına uygun şekilde değerlendirilebilir. Buradaki önemli bir ölçüt de modelin gerçek duruma uygunluğudur. Modelin uygun olmadığı durumlarda bu tahmin sürecinin tekrarlanması ve gerçek durumu daha iyi temsil edecek başka bir modelin belirlenmesi gerekecektir.

Tahmin sonuçlarının güvenilirliğini sınarken tahmin yönteminin varsayımlarının da yerine getirilip getirilmediğinin ortaya konulması gerekmektedir. Çünkü her yöntem bazı varsayımlar doğrultusunda uygulanır ve bu varsayımların sağlanmadığı durumlarda ulaşılan sonuçların da sağlıklı olduğu söylenemez. Burada yararlandığımız en küçük kareler yöntemimin de bir takım varsayımları vardır. Örneğin, bağımsız değişkenler arasında tam veya güçlü bir doğrusal bir ilişki olmadığı varsayılır. Bu varsayımın geçerli olmadığı durumda modelde çoklu doğrusallık sorunu olduğu söylenir.

Bir bağımlı ve bir bağımsız değişkenden oluşan modellere basit regresyon modeli denir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Kısmi regresyon katsayıları, temel olarak bağımsız değişkenler ile bağımlı değişken arasındaki ilişkileri ortaya koyan katsayılardır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Bir bağımlı ve birden çok bağımsız değişkenin oluşturduğu modellere çoklu regresyon modeli adı verilmektedir. Model, aralarında doğrusal ilişkiler bulunan bir bağımlı değişken ve birden çok bağımsız değişkenden oluşuyorsa bu tür modeller çoklu doğrusal regresyon modeli olarak adlandırılmaktadır. 
Doğru yanıt D seçeneğidir.

Çoklu doğrusal regresyon modelinde bağımsız değişkenlerin kendi aralarında da doğrusal bir ilişkinin olmadığı varsayılır. Bu durumda bağımsız değişkenler arasındaki doğrusal korelasyon katsayıları “0” veya “0”a yakın bir değerdir. Bu varsayımın ihlali ise “Çoklu doğrusal bağlantı” olarak adlandırılmaktadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Çoklu doğrusal regresyon modelinin temel varsayımlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

Doğru yanıt C seçeneğidir.

Aralarında hiçbir ilişki bulunmayan değişkenlere ortogonal (dikey) değişkenler adı verilir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Aralarında hiçbir ilişki bulunmayan değişkenlere ortogonal (dikey) değişkenler adı verilir. Değişkenler arasında hiçbir ilişki söz konusu değilse korelasyon katsayısı “0” değerini almaktadır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Çoklu doğrusal regresyon modelinde tahmin edilen bağımsız değişken parametrelerine kısmi regresyon katsayıları adı verilir. Katsayıların yorumu ise basit doğrusal regresyon modelinde olduğu gibidir. Ancak burada birden fazla bağımsız değişken söz konusu olduğu için kısmi regresyon katsayılarını yorumlarken diğer değişkenlerin sabit kaldığı varsayılır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Çoklu belirlilik katsayısı bağımlı değişkendeki değişimin yüzde kaçının bağımsız değişkenler tarafından açıklandığını göstermektedir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yüksek R² değeri tahmin edilen regresyon fonksiyonunun gerçek durumun iyi bir temsilcisi olduğunu yani uyum iyiliğinin yüksek olduğunu ifade eder. R² değeri 0’a yaklaştıkça tahmin edilen fonksiyonun uyum iyiliğinin de azaldığı anlaşılır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Sabit katsayının modelde yer almadığı veya “0” olarak kabul edildiği modellere sabit terimsiz regresyon modelleri denir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Sabit katsayının modelde yer almadığı veya “0” olarak kabul edildiği modellere sabit terimsiz regresyon modelleri denir. Model sabit katsayıyı içermediği ya da “0” olarak kabul edildiği için bu tür modellerde bağımlı değişken bağımsız değişkelerin alacağı değerlere göre belirlenir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Sabit terimsiz regresyon modelleri, sabit terimli modellerden iki noktada farklılaşmaktadır. Bunların ilki hata terimlerinin ortalaması diğeri ise belirlilik katsayısı ile ilgilidir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

ortalaması “0” varyansı “1” olan değişkenlere temel olarak standartlaştırılmış değişken adı verilmektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

İlk kez 1926 yılında Norveçli iktisatçı Ragnar Frisch tarafından kullanılan ve ismini Latince ekonomi anlamına gelen “oikonomia” ve ölçüm anlamına gelen “metron” sözcüklerinin birleşiminden alan ekonometri kavramı en net ifadesiyle “ekonomik ölçüm” demektir.

Ekonometri, iktisat kuramını matematiksel araçlar ve istatistiki yöntemler yardımıyla sınayan bilim dalıdır.

Regresyon analizi yaparken kullanılan veriler temelde üç farklı tiptedir. Bunlar, zaman serisi verileri, yatay kesit verileri ve panel verilerdir.

Türkiye’nin yıllık enflasyon oranlarını her bir yıl için sıralarsak enflasyona dair bir zaman serisi oluşturmuş oluruz.