EKOLOJİ VE TURİZM

Çevre koruma faaliyetleri olarak verilebilecek bazı örnekler:
• Atmosferin korunması (iç ve dış havanın, iklimin, ozon tabakasının korunması, hava kirliliğinin önlenmesi)
• Hidrosferin korunması (sucul ekosistemlerde kirliliğin azaltılması, içme ve
kullanma ile yeraltı ve yüzeysel suyu kaynaklarının korunması, su ve atık
su yönetiminin yaygınlaştırılması, su döngüsünü bozacak işlemlerin gerçekleştirilmemesi)
• Litosferin korunması (gübre ve pestisitlerde organik ürünlerin seçilmesi,
erozyonla ve çölleşme ile mücadele, toprağın doğal yapısının korunması,
atık yönetimi ile kirliliğin engellenmesi)
• Biyosferin korunması (tüm fauna ve flora elemanlarının korunması, nesillerini yok edecek faaliyetlerin engellenmesi, gürültü, koku ve görüntü gibi
biyosfere zarar veren estetik kirliliğin azaltılması, ulaşım ve çevre planlarının doğaya uyumlu yapılması ve uygulanması)
• Çevre koruma adına tüm dünya insanlarının eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi

Genetik çeşitlilik: Tek bir tür içindeki kalıtsallığa bağlı olarak oluşan tüm fiziksel, kimyasal ve biyolojik çeşitliliği ifade etmektedir. Genetik çeşitlilik ile belli bir tür, aynı türe ait bireylerin oluşturduğu populasyon, varyete, alt tür veya ırk içindeki gen farklılıkları ortaya konulmaktadır.

Ekonomik önemi, insanların yiyecek, içecek, giyecek ve ihtiyaç duydukları birçok maddeyi diğer üretici ve tüketici organizmalardan temin etmesi ilkesine dayanmaktadır.

Türkiye’deki endemik hayvan türlerine, Sivas kangal köpeği, Silifke dikenli faresi, Kapadokya kertenkelesi, Toros kurbağası, Abant alası, Toros yer sincabı ve İnci kefali örnek olarak verilebilir.

Tabiatı Koruma Alanları: Bilim ve eğitim bakımından önem taşıyan nadir, tehlikeye maruz veya kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler, türler ve tabii olayların meydana getirdiği seçkin örnekleri ihtiva eden ve mutlak korunması gerekli olup sadece bilim ve eğitim amaçlarıyla kullanılmak üzere ayrılmış tabiat parçalarıdır.

Sitler: Tarihsel, estetik, etnolojik veya antropolojik bakımlardan istisnai evrensel değeri olan insan ürünü eserler veya doğa ve insanın ortak eserleri ve arkeolojik sitleri kapsayan alanlardır.

1992 yılında Rio’da düzenlenen Birleşmiş Milletler Yeryüzü Zirvesi’nde “sürdürülebilir kalkınma”, tüm insanlığın 21. yüzyıldaki ortak hedefi olarak benimsenmiş ve bu hedefe ulaşılmasına yönelik ilkeleri ve eylem alanlarını ortaya koyan “Gündem 21” başlıklı belge, tüm Birleşmiş Milletler üyesi ülkelerce kabul edilmiştir.

Çevre Kanununa dayanılarak hazırlanmış ÇED Yönetmeliği’nin amacı; çevresel etki değerlendirmesi sürecinde, yani gerçek ve tüzel kişilerin gerçekleştirmeyi planladıkları yönetmelik kapsamına giren faaliyetlerin çevre üzerine yapabilecekleri etkilerin belirlenerek değerlendirilmesi ve tespit edilen olumsuz etkilerin önlenmesi için gerçekleştirilecek süreçte uygulanacak idari, teknik usul ve esasları düzenlemektir.

Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşmesi, Paris'te, 1983'te imzalanmıştır.

Çevre koruma faaliyetleri olarak verilebilecek bazı örnekler:
• Atmosferin korunması (iç ve dış havanın, iklimin, ozon tabakasının korunması, hava kirliliğinin önlenmesi)
• Hidrosferin korunması (sucul ekosistemlerde kirliliğin azaltılması, içme ve kullanma ile yeraltı ve yüzeysel suyu kaynaklarının korunması, su ve atık su yönetiminin yaygınlaştırılması, su döngüsünü bozacak işlemlerin gerçekleştirilmemesi)
• Litosferin korunması (gübre ve pestisitlerde organik ürünlerin seçilmesi, erozyonla ve çölleşme ile mücadele, toprağın doğal yapısının korunması, atık yönetimi ile kirliliğin engellenmesi)
• Biyosferin korunması (tüm fauna ve flora elemanlarının korunması, nesillerini yok edecek faaliyetlerin engellenmesi, gürültü, koku ve görüntü gibi biyosfere zarar veren estetik kirliliğin azaltılması, ulaşım ve çevre planlarının doğaya uyumlu yapılması ve uygulanması)
• Çevre koruma adına tüm dünya insanlarının eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi.

Bitki türlerinden verilebilecek en güzel örnek sevgi çiçeğidir (Centaurea tchihatcheffii) ve dünyada sadece Ankara Gölbaşı civarında bulunmaktadır

Türkiye’de çok sayıda türün değişim gösterdiği beş farklı “mikro gen merkezi” bulunmaktadır. Bu merkezler ve bazı bitki türleri; Trakya-Ege (buğday türleri, nohut, mercimek, adi fiğ, kavun), Samsun-TokatAmasya (baklagil, yem bitkileri ve meyve türleri), Kayseri (badem, asma, elma, armut, yonca), Güney Doğu Anadolu (sakız kabağı, baklagil, kavun, karpuz, yem bitkileri) ve Ağrı çevresi (kayısı, vişne, kiraz, elma, kavun, baklagil ve yem bitkileri) dir

Türkiye sulak alanlar açısından karşılaştırıldığında Avrupa kıtası ve Ortadoğu ülkelerine göre daha zengin konumdadır. Kızılırmak ve Yeşilırmak Deltaları (Samsun), Köyceğiz Gölü (Muğla), Hazar Gölü (Elazığ), Fırtına Deresi (Rize), Yumurtalık Lagünü (Adana), Balıkdamı (Eskişehir), Erzurum Ovası, Doğu Beyazıt Sazlığı (Ağrı), Çıldır Gölü (Ardahan), Gediz Deltası (İzmir), Yüksekova Sazlığı (Hakkari) sulak alanlarımızdan sadece birkaçıdır

Sultan Sazlığı Milli Parkı Kayseri'de bulunmaktadır.

Muğla'dadır.

Ozon Tabakasının Korunması Sözleşmesi (Viyana, 1985): Sözleşme, gelişmekte olan ülkelerin ihtiyaçlarını ve özel koşullarını göz önünde bulundurarak ozon tabakasını korumak için imzalanmıştır.

Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (Rio de Janeiro, 1992)
Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde düzenlenen dünyanın en büyük çevre konferansı olarak bilinen Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı’nda imzalanan üç büyük sözleşmeden birisi Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’dir.

Sulak alanların önemini ve işlevlerini
aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür:
• Pek çok türde bitki ve hayvan çeşitliliği olduğundan zengin gen rezervuarlarıdır.
• Bulundukları bölgedeki insan ve diğer canlı türlerine su ve besin kaynağı
durumundadırlar.
• Doğal dengenin sağlanması ve biyoçeşitliliğin korunmasında üstün özellikleri vardır.
• Su rejimini düzenlemek ve iklimi kararlı hale getirme yeteneğine sahiptirler. Bu şekilde küresel ısınmanın etkilerini azaltma konusunda büyük katkıları vardır.
• Organik ve inorganik maddelerin arıtılmasında rol oynarlar.
• Turistik ve rekreasyonel kullanım şeklinde hem dinlenmeye yönelik psikolojik katkıları hem de ekonomik getirisi olan alanlardır.
• Uygun sulak alanlardan ulaşım için yararlanılmaktadır.

1971 yılında İran’ın Ramsar kentinde imzaya açılan “Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Sözleşmesi” (RAMSAR Sözleşmesi)’ne Türkiye 1993 yılında taraf olmuş ve Göksu Deltası, Burdur Gölü, Manyas Gölü, Sultan Sazlığı, Seyfe Gölü, Uluabat Gölü, Kızılırmak Deltası, Akyatan Lagünü, Gediz Deltası, Meke Gölü, Yumurtalık Lagünü, Kızören Obruğu, Kuyucuk Gölü bu sözleşme kapsamında koruma altına alınmıştır.