EKOLOJİ VE TURİZM

Karbon monoksit karbon içeren yakıtların (kömür, odun, doğalgaz,
benzin, tüp gazı vb.) oksijeni az ortamlarda tam olarak yanmaması sonucu oluşan
toksik bir gazdır.

Metan gazı

Suyun çok önemli olduğu turizm sektöründe, kuraklık ve doğal alanların
bozulması ile birlikte turist sayısındaki düşme ve ekonomik kayıplar,

pH bir çözeltinin asitlik veya baziklik derecesini, diğer bir deyişle belli
bir sıcaklıktaki çözeltide bulunan H+ iyonu konsantrasyonunu ifade eden ölçü
birimidir.

Su içerisinde bulunan gözle görünür veya görünmez kum, kil ve karbonat gibi maddeler, demir, bakır ve mangan gibi metaller, bitki, hayvan ve mikroorganizma artıkları bulanıklığa neden olmaktadır

Pestisitler ve
etkiledikleri canlı
grupları

Haşere türlerinin üremesi

Atıkların tekrar kullanılması ile doğal kaynak kullanımının azalması,

Stratosfer tabakada yoğun olarak bulunan ozon tabakası güneşten gelen ultraviyole (morötesi) ışınları­nı soğurarak yeryüzündeki canlıları bu zararlı ışınlardan korumaktadır. Spreyler, aerasoller, klor türevleri, plastik köpükler ve yangın söndürücüler içerisinde bu­lunan kloroflorokarbonlar (CFC) ozon tabakasının incelmesine ve delinmesine, böylece ekosistem sağlığının bozulmasına neden olmaktadır.

III.          Ozon tabakasının incelmesi ekosistem sağlığının dengede kalmasını sağlar. İfadesi yanlış olduğundan ve IV. maddedeki küçük meteor ve göktaşları bu katmanda sürtünmeden dolayı buharlaşarak yok olur. İfadesi mezosfer tabakasının özelliği olduğundan doğru cevap B’dir.

I,III,IV,VI

Hava kirliliği; yıldırımlar, volkan patlamaları, orman yangınları, toz fırtınaları ve bataklıklardan çıkan gazlar gibi doğal kaynaklardan veya endüstriyel aktiviteler, motorlu taşıtlar ve ısınma gibi yapay kaynaklardan meydana gelmektedir. Endüstriyel tesislerin kurulumunda yanlış yer seçimi, baca gazı filtrasyon sistemlerinin yetersiz olması, termik santrallerde yüksek kükürt içerikli ve düşük kalorili kö­mür ve linyit gibi yakıtların kullanılması, çevresel etki değerlendirmelerinin tam yapılmaması, mevzuatlarda yer alan kanunlara uyulmaması, hızla artış gösteren motorlu taşıtlardan çıkan egzoz gazları ve düşük kalite kömürlerin ısınma amaçlı kullanımı hava kirliliği açısından önemli faktörleri oluşturmaktadır.

IV.ve V. Maddeler hava kirliliğinin sonuçlardır. Doğru cevap C’dir. 90

 

Küresel ısınma ile doğal sera etkisi ile birlikte gerçekleşen etkiler iklimlerin değişmesine, buzulların erimesine, denizlerin yükselerek karaların sular altında kalmasına ve pek çok alanın çöl haline gelmesine neden olacağı bilinmektedir. V. Madde fotosentezin azalması küresel ısınmanın nedenidir. VI. Madde küresel ısınma ile yeşil örtü tabakası gittikçe yok olmaktadır. Buna bağlı olarak I,II,III,IV maddeler küresel ısınmanın etkilerini göstermektedir. Doğru cevap A’dır.

Su kirliliğine neden olan bazı önemli parametreler şu şekilde özetlenebilir:

Sıcaklık, pH, renk, koku ve tat, bulanıklık, çözünmüş oksijen, elektriksel İletkenlik, sertlik, katı maddeler, azot, sülfat, fosfat, metaller, yağlar, deterjanlar ve organizmalar olarak sıralanabilir.

Su arıtımında kullanılan yöntemlerin bazıları şunlardır:

Fiziksel ve Kimyasal Arıtma: Kum tutucular, havalandırma, koagülasyon (yumaklaştırma), sedimantasyon (çöktürme), flotasyon (yüzdürme), filtrasyon (süzme).

Biyolojik Arıtma: Aktif çamur, damlatmalı filtreler, biyodiskler, aerobik oksidasyon havuzları, havasız (anaerobik) arıtma, fakültatif stabilizasyon havuzları.

İleri Arıtma: Kimyasal yükseltgenme, iyon değişimi, dezenfeksiyon, gaz sıyırma, membran teknolojileri (ters ozmoz, elektrokimyasal, ultrafiltrasyon, mikrofiltrasyon ve nanofiltrasyon).

Doğru cevap E’dir.

Turizmden kaynaklanan toprak kirliliğinin engellenmesi veya en aza indirgenmesi amacı ile tesis yapımı ve ulaşım için verimli toprakların kullanılmaması, atıkların toprağa zarar vermeyecek şekilde bertaraf edilmesi, bilinçli yeşil alan dü­zenlemesinin yapılması, yasa ve mevzuatlarda yer alan çevre ve sosyo-ekonomik planlamaların dikkate alınması ve turizmle ilgili çalışanların eğitimle bilinçlendi­rilmesi gerekmektedir. Doğru cevap C’dir. 101

Atıkların cinsine, içeriğine ve miktarına göre kompostlanması, yakılması ve düzenli depolanması önerilen bertaraf şekillerindendir.

Kompostolara: Biyokimyasal olarak ayrışabilen organik atıkların uygun sıcaklık koşullarında mikroorganizmalar (bakteri, mantar, aktinomiset, protozoa, vb.) tarafından ayrıştırılarak stabil (kararlı) ve çevreye zararlı etkisi en aza indirgenmiş ürüne dönüşmesi işlemine denir. Kompostlama işlemi, yarı-katı ve katı orga­nik atıklara, katı ve sıvı şeklindeki insan ve hayvan dışkılarına, arıtma çamuruna, evsel atık ve tarımsal atıklara uygulanabilir. Kompost haline getirilmiş humus benzeri ürün topraklarda gübre amaçlı kullanılabilirler, böylece atıklar tabiattaki doğal döngülerine tekrar kazandırılmış olurlar. Konaklama tesislerinin mutfak ve kanalizasyon atıklarına uygulanabilecek bir işlemdir. Doğru cevap D’dir.

Turistik tesislerden kaynaklanan gü­rültü kirliliği ve işletmelere ait atıklar ile meyda­na gelen koku ve görüntü gibi estetik kirlilikler canlı ve cansızlarda zararlı olmaktadır. Toprak kirliliğine neden olan maddelerin başlıcalarından olan gübreler ve pestisitler (zirai mücadele ilaçlarıdır. Doğru cevap E’dir.

Çevreyi koruma açısından alınabilecek önlemler şunlardır:

Gaz ve toz emisyonları azaltmak için uygun ya­kıt seçimi, çevre dostu klimaların kullanılması, personel ve turistlerin toplu taşıma ile ulaşı­mının sağlanması, tozların tutulması için yeşil alanların artırılması, kirleticilerin kaynağında azaltılması, enerji kaybını önleyecek tedbirlerin alınması, rehabilitasyon çalışmalarının artırıl­ması, yasal düzenlemelere uyulması ve tesisin iç ve dış ortamında yasal değerlerin aşılıp aşılma­dığının belirli periyotlarda denetlenmesi, su ve atık su arıtma tesislerinin kurulması ve işletil­mesi, doğal ve koruma altındaki alanlarda tesis yapılmaması, çevre düzenleme sırasında yeşil alanlarda gübre ve pestisitlerin doğal ürünler­den seçilmesi, katı atıkların toplanması, değer­lendirilmesi ve bertaraf edilmesinde uygun tek­niklerin kullanılması şeklinde çevre açısından bazı önlemler alınmalıdır. Doğru cevap B’dir.

Atmosferin yeryüzü ile temasta olan ilk katmanı troposfer tabakasıdır ve yaklaşık 12 km kalınlığındadır. Bunu sırası ile stratosfer, mezosfer, termosfer ve ekzosfer tabakaları takip etmektedir. Bu tabakaların her birinin sıcaklığı ve kimyasal bileşimi birbirinden farklılık göstermektedir.

Stratosfer, yatay hava hareketlerinin görüldüğü, su buharı olmadığından dolayı dikey hava hareketlerinin oluşmadığı atmosfer tabakasıdır. Dikey hava hareketlerinin olmaması kirleticilerin bu katmanda birikmesine ve kalıcı olmasına neden olmaktadır. Stratosferin sıcaklığı troposfere yakın yerlerde yaklaşık olarak -50°C’dir ve üst kısımlara doğru gidildikçe sıcaklık artar. Atmosferdeki ozonun yaklaşık % 90’ı bu katmandadır ve güneşten gelen ultraviyole (morötesi) ışınlarını soğurarak yeryüzündeki canlıları bu zararlı ışınlardan korumaktadır. Spreyler, aerasoller, klor türevleri, plastik köpükler ve yangın söndürücüler içerisinde bulunan kloroflorokarbonlar ozon tabakasının incelmesine ve delinmesine, böylece ekosistem sağlığının bozulmasına neden olmaktadır.

Karbon monoksit (CO), kömür, odun, doğalgaz, benzin, tüp gazı gibi karbon içeren yakıtların oksijeni az ortamlarda tam olarak yanmaması sonucu oluşan toksik bir gazdır. Karbon monoksit zehirlenmelerinde, solunan gaz akciğerlerden kana geçmekte ve kırmızı kan hücrelerinin içerisinde bulunan hemoglobine oksijenden çok daha hızlı bağlanmaktadır. Böylece, kanda oksihemoglobin yerine karboksihemoglobin miktarı artmakta ve hücre ölümleri meydana gelmektedir. Karbon monoksit ile zehirlenmelerde baş dönmesi, bulantı, kusma, halsizlik, taşikardi, kan basıncı yükselmesi ve ileri düzey maruziyetlerde ölüm görülmektedir.