EKOLOJİ VE TURİZM

Akuatik organizmalar: Hidrofil adı da verilen bu canlılar sürekli su içinde yaşarlar ve bitki türleri için hidrofit terimi kullanılır.

Çok tuzlu su: Hiperhalin adı da verilen bu sularda tuz oranı litrede 40 gramdan daha fazladır. Litresinde 300 gramdan fazla tuz olması ile Tuz Gölü dünyanın en yüksek tuzlu sulu göllerinden biridir.

Yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına doğru, yatay yöndeki hava hareketlerine rüzgâr adı verilmektedir ve hızı anemometre adı verilen aletle ölçülür. İki alan arasındaki basınç farkı eşitleninceye kadar rüzgâr esmeye devam eder.

Tayf; Beyaz ışığın cam prizma içinden geçtikten sonra oluşturduğu mor, lacivert, mavi, yeşil, sarı, turuncu ve kırmızı renkli ışın demetlerine denir.

Türkiye’de daha çok yerel rüzgârların etkisi görülmektedir ve sekiz tipi vardır. Kuzeyden esen yıldız, kuzeybatıdan esen karayel ve kuzeydoğudan esen poyraz, Güneybatıdan esen lodos, Gündoğusu, doğudan esen soğuk, kuru rüzgâr olup yağışların durmasına sebep olmaktadır. Güneydoğudan esen rüzgârlara keşişleme,Güneyden esen oldukça sıcak ve nemli rüzgârlara kıble, Batıdan esen sıcak ve nemli rüzgârlara günbatısı denir.

Kutuplarda suyun donmuş olmasından dolayı canlılar bu sudan yeterli bir şekilde yararlanamamaktadır ve buna fizyolojik kuraklık denir. Çöllerde ise yağış azlığından dolayı yeterli suyun bulunmaması fiziksel kuraklık olarak bilinmektedir.

Sıcak periyotlarda ısınan havanın yükselerek soğuması ile oluşan, en fazla İç Anadolu’da görülen ve kırkikindi yağmurları olarak
adlandırılan yağışlara konveksiyonel (yükselim) yağışlar denir

Dolu, genellikle ilkbahar ve yaz aylarında havadaki nemin hızla yükselmesi ve buz taneleri halinde yeryüzüne dönmesi ile oluşan yağış tipidir.

İklim: Bir bölgede uzun yıllar boyunca değişmeyen sıcaklık, nem, rüzgâr, yağış ve basınç gibi hava koşullarının ortalamasına iklim denir.

Geniş alanlarda etkisi görülen ve kuşaklar halinde fazla kesintiye uğramayan iklim tipine makroiklim denir.

Dünya ekosistemi içerisinde yaşayan canlıların yaşama alanlarını sınırlandıran, kendi içinde iklimsel ve iklimsel olmayan olarak iki ana grupta incelenen dış faktörlere abiyotik faktörler adı verilmektedir.

Makro iklimler içerisinde yeryüzü şekilleri, denizden uzaklık, bitki örtüsü gibi faktörlere bağlı olarak oluşan iklim tiplerine mezoiklim adı verilmektedir. Palandöken Dağı’nın iklimi mezoiklime örnek olarak verilebilir.

Organizmaların, metabolik aktivitelerini belirli sıcaklık aralıklarında gerçekleştirenlerine stenoterm, geniş sıcaklık aralıklarında gerçekleştirenlerine ise euriterm adı verilmektedir.

Lagün, nehir ağzı ve bazı denizlerde görülen acı suların tuzluluk oranları litrede 35 gramdan daha düşüktür ve miksohalin sular olarak da bilinirler. Tatlı sulara oranla çok tuzlu olmalarına rağmen deniz suyundan daha az tuz içerirler ve özellikleri sürekli değişiklik göstermektedir.

İntrazonal topraklar; aşınmanın devamlı olduğu dağlık alanlarda, alüvyonlu ovalarda ve dağların eteklerinde yaygın olarak bulunmaktadır. Ana kayanın etkisi altında olan topraklardır. Kumlu-çakıllı, kalsimorfik topraklar, tuzlu ve alkali topraklar, turba ve organik topraklar örnek verilebilir.

Toprak parçacıkları tarafından en az 31 atmosfer basınçla tutulan sulara higroskopik su denir. Yerçekimine bağlı olarak yer altına doğru sızan su gravitasyon suyudur. Katı toprak parçacıklarının suyu çekme kuvvetine adezyon kuvveti denir. Su molekülleri arasında gerçekleşen çekme kuvvetlerine kohezyon kuvveti denir.

Organizmaların suya olan ihtiyaçları türden türe değişiklik gösterdiğinden yaşam alanları ve biçimleri de farklılık göstermektedir. Buna göre canlılar dört grup altında toplanmaktadır. Akuatik organizmalar, Higrobi organizmalar, Mesobi organizmalar, Kserobi organizmalar

Ototrof canlılar: Üreticiler olarak da adlandırılan bu gruptaki canlılar kendi besinlerini sentezlerler.

Predasyon: Av ve avcı arasındaki ilişkiler. Besinini avlanarak sağlayan hayvanlara predatör (avcı) adı verilir, aslan ve kaplan örnek olarak verilebilir. Böcek kapan bitkiler de predasyon ilişki göstermektedir.

Sıcaklık ve kimyasal özelliklere bağlı olarak suların yoğunluğunda meydana gelen değişimler hidrostatik basınçlarının değişmesine neden olmaktadır. Hidrostatik basınç, bir sıvı içinde bulunan bir cisme sıvı tarafından uygulanan basınca denir.