Çevre Kirliliği ve Turizm

Antropojenik: İnsanoğlunun neden olduğu etkiler.

Doğal veya antropojenik etkiler sonucu, canlıların sağlığını bozan, yaşamsal aktivitelerini azaltan veya tamamen yok eden, cansızların niteliklerini değiştiren veya bozan katı, sıvı ve gaz halindeki kirletici maddelerin hava, su ve toprağa karışmasına çevre kirliliği denir.

Doğal ve temiz olarak kabul edilen havanın bileşiminde, yaklaşık % 78 azot, % 21 oksijen, % 0.93 argon, geriye kalan kısmında ise neon, helyum, metan, hidrojen, kripton, ksenon, diazot monoksit ve değişebilir oranlarda su buharı, ozon ve karbondioksit bulunmaktadır. Ancak, bu doğal ve temiz hava içerisine gaz, sıvı veya katı formda karışan çeşitli türdeki kirleticiler havanın kirlenmesine neden olmaktadır.

Emisyon: Gaz ya da partikül ve gaz karışımlarının atmosfere verilmesi.

Üç gruba ayrılabilirler. Noktasal kaynaklar, hava kalitesini olumsuz yönde etkileyen sabit kaynaklardır ve demir-çelik endüstrileri, rafineriler, elektrik enerjisi üreten termik santraller noktasal kaynaklara örnek olarak verilebilir. Çizgisel kaynaklar, bir hat boyunca uzanan kirletici kaynaklardır, en güzel örneği caddeler ve otoyollar oluşturmaktadır. Alansal kaynaklar, hem hareketli hem de sabit kaynakların bir arada bulunduğu kentler alansal kaynaklara örnek verilebilir.

Atmosfere doğal veya yapay kaynaklardan yayılan önemli kirleticiler arasında karbon monoksit (CO), karbon dioksit (CO2), kükürt dioksit (SO2), azot oksitler (NOx) ve partikül madde (PM)ler yer almaktadır.

Gaz ve toz emisyonları azaltmak amaçlı uygun yakıt seçimi, çevre dostu klimaların kullanılması, personel ve turistlerin toplu taşıma ile ulaşımının sağlanması, tozların tutulması için yeşil alanların artırılması, kirleticilerin kaynağında azaltılması, enerji kaybını önleyecek tedbirlerin alınması, rehabilitasyon çalışmalarının artırılması, yasal düzenlemelere uyulması ve tesisin iç ve dış ortamında yasal değerlerin aşılıp aşılmadığının belirli periyotlarda denetlenmesi hava kirliliği açısından alınabilecek tedbirlere örnek olarak verilebilir.

Başta karbon dioksit olmak üzere metan, azot oksit ve su buharı atmosferde seraya benzer bir etki yaratmaktadır. Yeryüzüne gelen güneş ışınları tekrar geriye yansımaktadır. Atmosferde bulunan bu gazlar doğal bir tabaka oluşturarak geriye yansıyan ışınların tutulmasına ve bu tabaka ile dünya arasındaki havanın ısınmasına neden olmaktadır. Bu olay tamamen doğal bir sera etkisidir ve yeryüzündeki iklimi düzenlediğinden yaşam için çok önemlidir.

• Halk sağlığının doğrudan etkilenmesi, kalp, solunum, böbrek, alerjik ve bulaşıcı vb. hastalıkların yaygınlaşması, • Ekvatordan kutuplara, okyanus derinliklerinden dağların zirvelerine kadar tüm ekosistemlerde etkili olması (bu özelliği bölgesel değil küresel olduğunu göstermekte), • Buzulların erimesi, deniz seviyesinin yükselmesi ile kıyılardaki doğal alanların, tarımsal alanların, kentlerin, tarihi ve turistik yerleşkelerin sular altında kalması, • İklim değişikliği ile hayvanların üreme ve göç dönemlerinin, bitkilerin ise çoğalma, tozlaşma ve meyvelenme periyotlarının değişmesi. Sıcaklığa ve kuraklığa töleransı düşük canlı türlerinin nesillerinin tamamen tükenmesi, • Canlıların besin kaynaklarının azalması, • Yeryüzünün bazı bölgelerinde sel, taşkın, fırtına ve kasırga olaylarının, bazı bölgelerinde ise kuraklaşma ve çölleşmenin artması, • Ozon tabakasının incelmesini hızlandırması, • Kuraklık nedeni ile suya bağımlı endüstriler, madencilik sektörü ve elektrik üretim santrallerinde gerekli olan suyun temin edilememesi ve böylece enerji üretiminin ve ürün miktarının düşmesi, • Suyun çok önemli olduğu turizm sektöründe, kuraklık ve doğal alanların bozulması ile birlikte turist sayısındaki düşme ve ekonomik kayıplar, • Ulaşım amacı ile kullanılan nehirlerdeki sıcaklık artışına bağlı su seviyesinin düşmesi ve buna bağlı olarak da su yolu ulaşımının engellenmesi, • Atmosfer katmanlarından traposferin ısınması, stratosferin ise soğuması.

Yüzey suları: Okyanuslar ve denizler dahil, nehirlerde, göllerde, doğal ve yapay tüm sulak alanlarda bulunan sulara denir.

Yeraltı suları: Yağmur, kar, dolu vb. yağış şekilleri ile yeryüzüne düşen ya da yeryüzünde bulunan yüzeysel suların, yüzeyin eğimine, bitki örtüsüne ve yüzeyin geçirimlilik özelliğine bağlı olarak yerçekimi etkisiyle karaların altına sızarak uygun depolama özelliğindeki alanlarda birikmesi ile oluşan sulardır.

Su kirliliğinin önlenmesi amacı ile ilk önce suyun tasarruflu kullanılması ve kirleticilerin kaynağında azaltılması gerekmektedir. Su kullanımı ve tasarrufu yöntemleri konusunda personelin eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi, konukların su kaynaklarını ve doğayı kurtarma konusunda daha duyarlı olabilmeleri için odalara ve ortak kullanım alanlarına yazılı talimatların konulması oldukça önem taşımaktadır. Kirlenen sular ise mevzuatta yer alan deşarj limitlerine uygun hale getirilmek üzere arıtılmalıdır. Su ve atık su arıtma işlemlerinin temel hedefi suların istenilen standartlara getirilmesidir. Bu amaçla, öncelikle suyun kullanım yeri belirlenmeli ve mevzuatlarda belirlenen yasal sınır değerlere ulaşmasını sağlayacak arıtım teknikleri seçilmeli ve uygulanmalıdır.

Fiziksel ve Kimyasal Arıtma: Kum tutucular, havalandırma, koagülasyon (yumaklaştırma), sedimantasyon (çöktürme), flotasyon (yüzdürme), filtrasyon (süzme). Biyolojik Arıtma: Aktif çamur, damlatmalı filtreler, biyodiskler, aerobik oksidasyon havuzları, havasız (anaerobik) arıtma, fakültatif stabilizasyon havuzları. İleri Arıtma: Kimyasal yükseltgenme, iyon değişimi, dezenfeksiyon, gaz sıyırma, membran teknolojileri (ters ozmoz, elektrokimyasal, ultrafiltrasyon, mikrofiltrasyon ve nanofiltrasyon).

Erozyon: Yer kabuğunu oluşturan kayaç ve toprakların, başta akarsular olmak üzere farklı dış etkenlerle aşındırılarak yerinden koparılması, eritilmesi veya bir yerden başka bir yere taşınması olayına erozyon denir.

Flora: Bir jeolojik dönem ya da yöre ile ilgili bitki yaşamı.

Fauna: Jeolojik bir dönemle ya da yöreyle ilgili, insanlar dışındaki hayvanların tümünün yaşamı.

İri katı atık: Bulaşık makinesi, buzdolabı, çamaşır makinesi, mobilya gibi evsel nitelikli eşyalardan oluşan ve kullanılmayacak durumda olan çoğunlukla iri hacimli atıklar.

Evsel katı atık (çöp) : Konutlardan atılan tehlikeli ve zararlı atık kavramına girmeyen, bahçe, park ve piknik alanları gibi yerlerden gelen katı atıklar.

Arıtma çamuru: Evsel ve evsel nitelikli endüstriyel atık suların, fiziksel, kimyasal ve biyolojik işlemleri sonucunda ortaya çıkan, suyu alınmış, kurutulmuş çamur.

• Görüntü ve koku kirliliği şeklinde estetik problemler • Depolama alanlarındaki yanıcı ve patlayıcı gazların oluşturduğu tehlikeler • Hava ve sularda (yüzeysel ve yeraltı suları) meydana gelen kirlilikler • İnsan, hayvan ve bitki sağlığı üzerindeki olumsuz etkiler • Haşere türlerinin üremesi • Toprak kirliliği ve heyelan riski

Geri Dönüşüm: Atıkların bir üretim prosedürüne tabi tutularak, orjinal amaçlı ya da enerji geri kazanımı hariç olmak üzere, organik geri dönüşüm dahil diğer amaçlar için yeniden işlenmesi.

Kompostlama: Biyokimyasal olarak ayrışabilen organik atıkların uygun sıcaklık koşullarında mikroorganizmalar (bakteri, mantar, aktinomiset, protozoa, vb.) tarafından ayrıştırılarak stabil (kararlı) ve çevreye zararlı etkisi en aza indirgenmiş ürüne dönüşmesi işlemine denir.

• Atıkların tekrar kullanılması ile doğal kaynak kullanımının azalması, • Katı atıklardaki mevcut enerjinin kullanılarak fosil yakıt kullanımının azaltılması, • Geri dönüşüm ile birlikte çevre kirliliğine neden olan atık miktarının azalması, • Katı atıkların değerlendirilmesi ile birlikte ülke ekonomisine katkının artması, • Kompostlama yöntemi ile toprağa faydalı atık miktarının artması, • Düzenli depolama sahalarında hava, su, toprak, görüntü ve koku kirliliğinin azalması, • Küresel ısınmaya neden olan gazların toplanarak sera etkisinin azaltılması