EKOLOJİ VE TURİZM - Deneme Sınavı - 7

Ekonomik faaliyetlerin temel ekolojik ilkelere dayandırılması ve bu ilkeler doğrultusunda uygulanmasına ekolojik ekonomi adı verilmektedir. “Doğal kaynakların kullanımının planlanması” ve “ekolojik, ekonomik, sosyal ve politik olmak üzere çok kriterli analizlerin bir arada toplanılması” ile sürdürülebilir çevrenin bileşenlerini geliştirmek ekolojik ekonominin çalışma alanlarını oluşturmaktadır.

Ekolojik planlamalar doğanın etkilenmediği ya da çok az etkilendiği, gelecekte olabilecek etkilerin önceden tahmin edildiği ve uzun süreli ekonomik yararların sağlandığı planlama yöntemleridir. Örneğin, insanlığın en büyük problemlerinden birisi olan enerji sorunu yenilenebilir yani tükenmeyen enerji kaynakları ile çözüldüğünde, hem hammadde hem de çevre kirliliğini en aza indirgeme yolu ile küresel anlamda büyük ekonomik gelişmeler sağlama söz konusudur

Bir proje veya gelişmenin çevre üzerindeki sürekli veya geçici, olumlu veya olumsuz etkilerinin belirlendiği sürece Çevresel Etki Değerlendirmesi adı verilir.  Çevresel etki değerlendirmesi (ÇED), çevreyi doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyebilecek bir ya da daha fazla faaliyetin çevresel etkilerinin bilimsel yöntemler ve tekniklerle incelenmesi ve elde edilen verilere göre öngörülen olumsuz etkilerin minimize edilmesi ve projenin tüm aşamalarının izlenmesi ve denetlenmesini içermektedir.

ÇED birbirini izleyen süreçler şeklinde gerçekleşmekle birlikte, bazı durumlarda çalışmanın herhangi bir noktasında geriye dönerek bir önceki basamağın değerlendirilmesine olanak vermektedir. ÇED çalışmalarında takip edilmesi gereken basamaklar şu şekilde sıralanabilir:

Hazırlık çalışmaları, problemin tanımlanması ve eleme aşamaları- Kapsam ve etkilerin belirlenmesi –Çevre kalitesinin belirlenmesi, projenin ve alanın analizi- Tahmin edilen etkilerin ölçülmesi ve modellenmesi- Alternatif proje ve alanların çözüm önerileri ile birlikte değerlendirilmesi- Çed raporunun hazırlanması

Enerji etkin yaklaşımı: Enerji üretim ve tüketiminin bireysel, toplumsal ve çevresel yarara yönelik olarak miktar ve maliyetinin azaltılması.

Ekosistemlerin yenilenebilirlik kapasiteleri, insanların kullandığı  doğal kaynakları sağlayabilmeleri için gerekli verimli alanları ve suyun bulunduğu bölgeleri ve dünya ekosisteminin insanoğluna yetmeme durumu ile ilgili hesaplamaların tümüne ekolojik ayak izi adı verilmektedir.

Kaynakların etkin kullanıldığı, insanların ihtiyaçları karşılanırken diğer canlılar ve cansız ortamların korunduğu, doğa ile uyumlu ve doğanın ön planda hissedildiği çevresel tasarımlara ekolojik tasarım adı verilmektedir. Ekolojik tasarımların amacı, ekolojik faydaların ekonomik faydalardan üstün olduğunu kabul ederek insanoğlunun doğa ile yaşamasını sağlamaktır. Bu tasarımlar, fiziksel çevre, biyolojik zenginlikler, kültürel ve tarihî değerler ve psikolojik algılar üzerinde yoğunlaşılarak oluşturulmaktadır.

Tekrar Kullanım: Üretilen atığın toplanması ve temizlenmesi dışında herhangi bir işlem uygulanmadan ekonomik ömrünü tamamlanıncaya kadar kullanılması.

Birim karbon dioksit cinsinden ölçülen; kişilerin, toplumların, kuruluşların veya ürünlerin atmosfere saldıkları sera gazlarının çevreye verdiği zararın ve genel toplam içerisindeki paylarının ölçüsüne karbon ayak izi denilmektedir. Karbon ayak izine neden olan sera gazları, fosil yakıtlarla ısınma, ulaşım, elektrik tüketimi, orman yangını, gübre, çimento, plastik üretimi, alüminyum ve magnezyum üretimi, buzdolabı gazları, vb. faaliyetlerden kaynaklanmaktadır

Kişisel karbon ayak izi birincil ve ikincil olmak üzere iki kategoriye ayrılmaktadır. Birincil karbon ayak izi; bireylerin evlerinde tükettikleri yakıt, elektrik ve ulaşımda tükettikleri fosil yakıtlarından açığa çıkan karbon dioksit miktarıdır.

Sürdürülebilir ve yaşanabilir bir çevre adına, çevrenin fiziksel ve sosyal özelliklerini bozmayacak ve sürekli koruyacak şekilde yapılan planlamalardır. Çevre planlamaları yapılırken ilk dikkate alınması gereken temel ilke toplum yararına olmasıdır.

Kalkınma politikaları içerisinde sektörlerin gelişme hedeflerine uygun olarak ilerlemesi için  çalışma bölgesi için uygulanan imar planlarının dışına çıkılmaması gerekir.

1970 tarihinde ABD’de Ulusal Çevre Politikası Kanunu ile çevresel etki değerlendirmesi projeler için bir zorunluluk haline getirilmiştir.

1987 yılında sosyal, ekonomik, kültürel, çevresel konuları ve problemleri birbirleri ile ilişkilendiren Brundtland Komisyonu tarafından hazırlanan “Ortak Geleceğimiz’’ adlı rapor, problemleri birbirine bağlayan ve küresel çözüm önerileri için yol gösteren ilk çalışmadır.

Çevre kalitesinin bozulduğu ve yaşam kalitesinin düştüğü günümüz koşullarında ekosistem dengelerinin korunması ve sürdürülmesi gerekliliği fikri ile ortaya çıkan ÇED, Çevresel Etki Değerlendirmesi anlamına gelmektedir.

Proje yeri ve etki alanının mevcut çevresel özellikleri tanımlanırken bireylerin kimlik verileri gerekli olan bilgilerin arasında değildir.  Bu tanımlama yapılırken, harita üzerinde proje alanı ve yakın çevresi gösterilmekte, bu alanın neden seçildiği açıklanmakta, çevredeki diğer tesislerin yoğunluğu ve projeden etkilenme durumları belirtilmekte ve proje alanı için alternatif yer durumları açıklanmaktadır.

Kaynakların etkin kullanıldığı, insanların ihtiyaçları karşılanırken diğer canlılar ve cansız ortamların korunduğu, doğa ile uyumlu ve doğanın ön planda hissedildiği çevresel tasarımlara ekolojik tasarım adı verilmektedir.

Topraktaki mikroorganizmaların yok olması ile madde döngülerinin gerçekleşmemesi, yabani bitki türlerinin baskın hale gelmesi ve topraktaki verim kaybı konvansiyonel tarımın olumsuz etkilerindendir.

Alınan ürünlerin kısa süre yerine uzun süreli kullanımı, kaynakta azaltılması ve gereksiz atık oluşumunun engellenmesine atık azaltımı adı verilmektedir.