EKOLOJİ VE TURİZM - Deneme Sınavı - 3

Türkiye’de dağcılık ve kış sporları alanlarına; Ağrı Dağı, Aladağlar (Niğde), Erciyes Dağı (Kayseri), Kaçkar Dağları (Rize), Palandöken Dağı (Erzurum), Nemrut Dağı (Adıyaman, Malatya), Uludağ (Bursa), Munzur Dağı (Tunceli-Erzincan), Ilgaz Dağı (Kastamonu), Sarıkamış Dağları (Kars), Toros Dağları (Akdeniz Bölgesi), Cilo Dağı (Hakkari), Kop Dağı (Bayburt), Bolkar Dağları (Konya-Niğde-Mersin), Hasan Dağı (Aksaray), Süphan Dağı (Bitlis), Kartepe (Kocaeli) örnek verilebilir.

Türkiye’de doğa yürüyüşü amaçlı sayısız doğa parçaları bulunmaktadır. Atlı doğa turizmine yönelik potansiyel alanlara örnek olarak, Kapadokya, Bozcaada, Kemer, Titreyen Göl, Frigya Vadisi, Beyşehir Gölü, Ilgaz Dağı, Çoruh Vadisi, Rize ve Giresun Yaylaları, Bayburt, Kastamonu, Aksaray, Antalya ve Muğla verilebilir.

Sürdürülebilirlik, insanları yaşamlarının tüm evresinde etkisi altında bırakan maddi ve manevi bütün varlıkların kalıcı veya devamlılığının sağlanması durumudur. Ekolojik sürdürülebilirlik, dünya üzerindeki biyolojik kapasite ve biyolojik zenginliği oluşturan türlerle bunlara ait yaşam alanlarının devamlılığını sağlamaktır. Sürdürülebilir kalkınma; doğal kaynakları tüketmeden, ekolojik dengeyi koruyarak, gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılamasına yetecek bir şekilde günümüz koşullarının geleceğe taşınmasını sağlayacak kalkınma programlarının tümünü içermektedir. Sürdürülebilir turizm; doğal, kültürel ve tarihî çevrenin bozulmadan korunması, ekosistemlerde gerçekleşen madde ve enerji döngülerinin sağlıklı bir şekilde devam ettirilmesi, biyolojik çeşitliliğin daimi olması ve tüm kaynaklardan gelecek kuşakların bugünkü koşullarda yararlanmasını hedefleyen kalkınma ve üretim şeklidir.

Turizm faaliyetlerinin ve ekosistemlerin devamlılığını sağlayabilmek için yukarıdaki uygulamalar gereklidir ve bu sürdürülebilir turizm içindir.

Turizm sektörünün gelişmesin de sağlıklı çevre koşulları son derece önemlidir. Sürdürülebilir turizm ilkeleri içerisinde yönetilen ve sürekli izlenen turizm faaliyetleri çevre üzerinde olumlu etkiler yapabilmektedir. Bu olumlu katkılar; doğal, tarihî ve kültürel değerlerin korunmasına katkıda bulunmak, turist ve yerli halkın çevre bilincini artırmak, alt yapı, atık toplama ve arıtma sistemleri ile çevre kirliliğini azaltmak, yaban hayatını korumak ve biyolojik çeşitliliğin tespit edilmesini ve sürekliliğini sağlamak şeklinde özetlenebilir. Nüfus planlaması bu etkiler arasında yer almamaktadır.

Mavi Bayrak, yüzme amacı ile kullanılan deniz ve göllerin su kalitelerinin belli kriterlerin altına düşmediği zaman verilir.  Çıpa plaketi almaya hak kazanan marinalarda, çevre düzenlemesi, bitkilendirme, atık yönetimi, su ve elektrik tasarruf tedbirleri, enerji verimliliği, yenilenebilir enerji kullanımı, organik ürün kullanılması, çevre eğitimi, vb. çevre ile dost uygulamaların yapılıp yapılmamasına bağlı puanlama yapılmaktadır. Yatlara verilen Yunus simgesi ile ilgili olarak, tekne boyalarının zararsız olması, yalıtım sistemlerinin uygunluğu, katı ve sıvı atıkların uygun bertarafı, su ve deterjan kullanımında alınan tedbirler ve ekolojik ürün kullanımı, vb. kriterlere göre puan verilmektedir. Benzer şekilde, çevreye duyarlılığın özendirilmesi ve artırılması amacı ile çevre ile uyumlu kriterlere uygun konaklama tesislerine Çam simgesi verilmektedir.

Herhangi bir ürünün üretilmesi, tüketilmesi, tekrar kullanılması, geri dönüşümü ve ömrünü tamamlayıncaya kadar çevreye verdiği zararın diğer ürünlere göre daha az olduğunu gösteren çevreci etiketler eko etiket adı verilmektedir. Bu etiketlere sahip ürünlerin seçilmesi ve kullanılması çevre koruma politikalarına katkı açısından oldukça önemlidir. Eko etiketleme, tüketicileri hem çevre hem de sağlık açısından duyarlı ve bilinçli hale getirmektedir. Duyarlı kişi ve kurumların sayesinde, çevreye duyarlı olmayan ürünlerin tüketiminin azalması ile üretimi de azalacağından, doğal olarak kaynak tüketimi azalacak ve böylece ekosistemler korunacaktır.

Konaklama tesislerinin doğrudan doğayı korumaya yönelik uygulamalarını teşvik etmek ve bu uygulamaların sürekliliğini sağlamak amacı ile “Çevreye Duyarlı Konaklama Tesisi Belgesi” ve “Yeşil Yıldız” simgeleri ile ödüllendirilmeleri Turizm ve Kültür Bakanlığı tarafından yapılmaktadır. Tatil veya şehir konaklama tesisleri için uygulanan bu programda, tesislerden talep edilen kriterleri sağlamaları istenmektedir.

Yeşil, alternatif, kültürel ve doğa turizmi, ekoturizmin gruplar halinde gerçekleştirilenidir. Fakat kitle turizmi çevre tahribatına ve doğal kaynakların yok olmasına neden olmaktadır.

Türkiye, özellikleri bozulmamış ve doğal dengeleri korunan yaylaları açısından oldukça zengin bir ülkedir. Erzurum-Kars Yaylası Türkiye’nin, Tibet Yaylası ise dünyanın en büyük yaylalarıdır.

İnsan sağlığı açısından faydalı olan termal turizm faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi sırasında ekolojik yönden önemli olan tüm planların uygulanması ise çevre sağlığı açısından temel ilkeyi teşkil etmektedir. Diğer tüm turizm türlerinde olduğu gibi termal turizmin çevresel etkilerinin minimuma indirilmesi gerekmektedir. Bunlardan en önemlisi, yüksek sıcaklığa sahip tesis sularının direk alıcı ortama bırakılmamasıdır. Arıtma tesisi bulunmayan termal tesis ve kaplıcalardan yüzey sularına yapılan deşarjlar, alıcı ortamdaki canlı yaşamını olumsuz etkilemekte hatta bazı sucul organizmaların tamamen yok olmasına neden olmaktadır.

Akarsu ve göl turizmi faaliyetlerinde uyulması gereken önemli kurallardan bazıları şunlardır: akarsu ve göl ekosistemlerinden aşırı miktarda su alınmasını engellemek, aşırı ve mevsimi dışında avlanmayı yasaklamak, sucul bitkilerin kontrolsüz kesilmesini engellemek, kuş, sürüngen ve sucul hayvanların yumurtalarını toplamamak, akarsu akış yönlerini değiştirmemek, Evsel, endüstriyel ve tarımsal atıklarla göl ve akarsuları kirletmemek, İçme suyu havzalarında yasal olarak belirlenen sınırların içinde hiçbir faaliyette bulunmamak. Çığ gibi felaketlere neden olmamak doğa yürüyüşünde uyulması gereken kuraldır.

Dünya üzerindeki biyolojik kapasite ve biyolojik zenginliği oluşturan türlerle bunlara ait yaşam alanlarının devamlılığını sağlamaya ekolojik sürdürülebilirlik adı verilir.

Sürdürülebilir turizmin ekolojik bileşenleri şunlardır: Doğal kaynak yönetimi, çevre yönetimi, çevre politikaları, yaşam döngüleri, çevre kontrol ve atık yönetimi.  Ekonomik kalkınma, toplumsal maliyet ve sektörün katma değeri ekonomik bileşeni oluşturan unsurlar arasında yer alırken yaşam kalitesi, sosyal bileşeni oluşturan unsurlardan biridir.

Çıpa plaketi almaya hak kazanan marinalarda, çevre düzenlemesi, bitkilendirme, atık yönetimi, su ve elektrik tasarruf tedbirleri, enerji verimliliği, yenilenebilir enerji kullanımı, organik ürün kullanılması, çevre eğitimi, vb. çevre ile dost uygulamaların yapılıp yapılmamasına bağlı puanlama yapılmaktadır. Tekne boyalarının zararsız olması, yalıtım sistemlerinin uygunluğu, katı ve sıvı atıkların uygun bertarafı, su ve deterjan kullanımında alınan tedbirler ve ekolojik ürün kullanımı gibi kriterlere göre puan verilmesi ise Yunus simgesi ile ilgilidir.

Türkiye Çevre Eğitim Vakfı (TÜRÇEV) 1993 yılında kurulmuştur.

Çevre düzenlemesi, atık yönetimi, su ve elektrik tasarruf tedbirleri ve yenilenebilir enerji kullanımı Çıpa plaketi almaya hak kazanan marinalardaki puanlama konuları arasındadır. Su ve deterjan kullanımında alınan tedbirler konusu ise yatlara verilen Yunus simgesi ile ilgilidir.

Konaklama tesislerinin doğrudan doğayı korumaya yönelik uygulamalarını teşvik etmek ve bu uygulamaların sürekliliğini sağlamak amacı ile “Çevreye Duyarlı Konaklama Tesisi Belgesi” ve “Yeşil Yıldız” simgeleri ile ödüllendirilmeleri Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılmaktadır.

A, B, D ve E seçeneklerinde yer alan ifadeler Dünya Turizm Örgütünün açıklamış olduğu ekoturizmin amaçları arasındadır. Bu amaçlardan bir diğeri de doğal kaynak tüketiminin en aza indirgenmesidir.

Çevreye duyarlı ve doğal özelliklerini koruyan alanlara turistik amaçlarla seyahat eden kişilere ekoturist adı verilir.