EKOLOJİ VE TURİZM - Deneme Sınavı - 22

Sürdürülebilir turizm; doğal, kültürel ve tarihî çevrenin bozulmadan korunması, ekosistemlerde gerçekleşen madde ve enerji döngülerinin sağlıklı bir şekilde devam ettirilmesi, biyolojik çeşitliliğin daimi olması ve tüm kaynaklardan gelecek kuşakların bugünkü koşullarda yararlanmasını hedefleyen kalkınma ve üretim şeklidir.

Ekonomik bileşenler:

Turizm ve çevrenin bir arada düşünüldüğü sürdürülebilir turizme dayalı yapılan planlama ve uygulamalara bağlı olarak çevre dostu faaliyetlerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması amacı ile ulusal ve uluslararası ölçekte bazı sertifikasyon programları yürütülmektedir. Programların amaçlarına uygun tesis ve işletmeler farklı şekillerde ödüllendirilmektedir.

Çevreye duyarlılığın özendirilmesi ve artırılması amacı ile çevre ile uyumlu kriterlere uygun konaklama tesislerine Çam simgesi verilmektedir.

Herhangi bir ürünün üretilmesi, tüketilmesi, tekrar kullanılması, geri dönüşümü ve ömrünü tamamlayıncaya kadar çevreye verdiği zararın diğer ürünlere göre daha az olduğunu gösteren çevreci etiketlere eko etiket adı verilmektedir.

Ekoturizm kavramını benimseyen ülkelerin uyması gereken temel ilkeler ise şu şekilde sıralanmaktadır:
• Uygun ekolojik planlamalar yapmak,
• Çevreye uyumlu politikalar ve stratejiler geliştirmek ve uygulamak,
• Ekosistemleri koruyan kurallar koymak,
• Ekoturizme uygun ürünlerin tanıtımı ve pazarlamasını yapmak,
• Ekoturizmin olumlu ve olumsuz etkilerini izleyerek önlemler almak.

Dünyada dağ turizminin yaygın olarak görüldüğü dağlara, Alp Dağları (Avrupa), Atlas Dağları (Afrika), Kayalık Dağları (Kuzey Amerika), And Dağları (Güney Amerika), Altay Dağları (Asya), Tanrı Dağları (Asya), Himalaya Dağları (Asya), Hindikuş Dağları (Asya), Pamir Dağları (Asya), Büyük Dividing Dağları (Avustralya) örnek verilebilir.

Speleoloji: Mağaraların ekolojik, biyolojik, arkeolojik, jeolojik, hidrojeolojik, minerolojik, paleontolojik yöntemler kullanılarak incelenmesi ile ilgili araştırmaların tamamını kapsayan bilim dalıdır.

İnanç Turizmi kapsamında Noel Baba Kilisesi (Antalya), Sveti Stefan, Saint Antoine ve Meryemana Kiliseleri (İstanbul), Saint Pierre Kilisesi (Hatay), Surp Giragos Kilisesi (Diyarbakır), Deyrulzafaran Manastırı (Mardin), Meryemana Evi (Selçuk, İzmir), Gümüşler Manastırı (Niğde), Sümela Manastırı (Trabzon), Derbe Kilisesi (Karaman), Sümbüllü Kilise (Aksaray) kiliseleri yer almaktadır.

Agroturizm kapsamında, beton yığını şeklinde konaklama tesisleri yerine yerel dokuya ve çevreye uyumlu bir şeklide mevcut evlerin pansiyonlara çevrilmesi tercih edilmektedir. Bu turizm türlerinde katılan konukların, tarla veya bahçelerden meyve ve sebze toplama, fidan dikimi, ekmek pişirme, zeytinyağı ve şarap yapımı, halı ve kilim dokuma, süt sağma, yumurta toplama, el iş yapma, vb. köy hayatına uygun faaliyetlerde bulunması ve farklı kültürleri yaşaması sağlanmaktadır.

Çevre kirliliği, denilince hava, su ve toprak gibi canlıların yaşamları süresince bağlı bulundukları ortamların fiziksel, kimyasal biyolojik olarak değişmesi ve canlıların sağlığını tehdit eder hale gelmesi akla gelmektedir. Doğru cevap D'dir.

Stratosfer tabakada yoğun olarak bulunan ozon tabakası güneşten gelen ultraviyole (morötesi) ışınları­nı soğurarak yeryüzündeki canlıları bu zararlı ışınlardan korumaktadır. Spreyler, aerasoller, klor türevleri, plastik köpükler ve yangın söndürücüler içerisinde bu­lunan kloroflorokarbonlar (CFC) ozon tabakasının incelmesine ve delinmesine, böylece ekosistem sağlığının bozulmasına neden olmaktadır.

III.          Ozon tabakasının incelmesi ekosistem sağlığının dengede kalmasını sağlar. İfadesi yanlış olduğundan ve IV. maddedeki küçük meteor ve göktaşları bu katmanda sürtünmeden dolayı buharlaşarak yok olur. İfadesi mezosfer tabakasının özelliği olduğundan doğru cevap B’dir.

I,III,IV,VI

Hava kirliliği; yıldırımlar, volkan patlamaları, orman yangınları, toz fırtınaları ve bataklıklardan çıkan gazlar gibi doğal kaynaklardan veya endüstriyel aktiviteler, motorlu taşıtlar ve ısınma gibi yapay kaynaklardan meydana gelmektedir. Endüstriyel tesislerin kurulumunda yanlış yer seçimi, baca gazı filtrasyon sistemlerinin yetersiz olması, termik santrallerde yüksek kükürt içerikli ve düşük kalorili kö­mür ve linyit gibi yakıtların kullanılması, çevresel etki değerlendirmelerinin tam yapılmaması, mevzuatlarda yer alan kanunlara uyulmaması, hızla artış gösteren motorlu taşıtlardan çıkan egzoz gazları ve düşük kalite kömürlerin ısınma amaçlı kullanımı hava kirliliği açısından önemli faktörleri oluşturmaktadır.

IV.ve V. Maddeler hava kirliliğinin sonuçlardır. Doğru cevap C’dir. 90

 

Küresel ısınma ile doğal sera etkisi ile birlikte gerçekleşen etkiler iklimlerin değişmesine, buzulların erimesine, denizlerin yükselerek karaların sular altında kalmasına ve pek çok alanın çöl haline gelmesine neden olacağı bilinmektedir. V. Madde fotosentezin azalması küresel ısınmanın nedenidir. VI. Madde küresel ısınma ile yeşil örtü tabakası gittikçe yok olmaktadır. Buna bağlı olarak I,II,III,IV maddeler küresel ısınmanın etkilerini göstermektedir. Doğru cevap A’dır.

Su kirliliğine neden olan bazı önemli parametreler şu şekilde özetlenebilir:

Sıcaklık, pH, renk, koku ve tat, bulanıklık, çözünmüş oksijen, elektriksel İletkenlik, sertlik, katı maddeler, azot, sülfat, fosfat, metaller, yağlar, deterjanlar ve organizmalar olarak sıralanabilir.

Su arıtımında kullanılan yöntemlerin bazıları şunlardır:

Fiziksel ve Kimyasal Arıtma: Kum tutucular, havalandırma, koagülasyon (yumaklaştırma), sedimantasyon (çöktürme), flotasyon (yüzdürme), filtrasyon (süzme).

Biyolojik Arıtma: Aktif çamur, damlatmalı filtreler, biyodiskler, aerobik oksidasyon havuzları, havasız (anaerobik) arıtma, fakültatif stabilizasyon havuzları.

İleri Arıtma: Kimyasal yükseltgenme, iyon değişimi, dezenfeksiyon, gaz sıyırma, membran teknolojileri (ters ozmoz, elektrokimyasal, ultrafiltrasyon, mikrofiltrasyon ve nanofiltrasyon).

Doğru cevap E’dir.

Turizmden kaynaklanan toprak kirliliğinin engellenmesi veya en aza indirgenmesi amacı ile tesis yapımı ve ulaşım için verimli toprakların kullanılmaması, atıkların toprağa zarar vermeyecek şekilde bertaraf edilmesi, bilinçli yeşil alan dü­zenlemesinin yapılması, yasa ve mevzuatlarda yer alan çevre ve sosyo-ekonomik planlamaların dikkate alınması ve turizmle ilgili çalışanların eğitimle bilinçlendi­rilmesi gerekmektedir. Doğru cevap C’dir. 101

Atıkların cinsine, içeriğine ve miktarına göre kompostlanması, yakılması ve düzenli depolanması önerilen bertaraf şekillerindendir.

Kompostolara: Biyokimyasal olarak ayrışabilen organik atıkların uygun sıcaklık koşullarında mikroorganizmalar (bakteri, mantar, aktinomiset, protozoa, vb.) tarafından ayrıştırılarak stabil (kararlı) ve çevreye zararlı etkisi en aza indirgenmiş ürüne dönüşmesi işlemine denir. Kompostlama işlemi, yarı-katı ve katı orga­nik atıklara, katı ve sıvı şeklindeki insan ve hayvan dışkılarına, arıtma çamuruna, evsel atık ve tarımsal atıklara uygulanabilir. Kompost haline getirilmiş humus benzeri ürün topraklarda gübre amaçlı kullanılabilirler, böylece atıklar tabiattaki doğal döngülerine tekrar kazandırılmış olurlar. Konaklama tesislerinin mutfak ve kanalizasyon atıklarına uygulanabilecek bir işlemdir. Doğru cevap D’dir.

Turistik tesislerden kaynaklanan gü­rültü kirliliği ve işletmelere ait atıklar ile meyda­na gelen koku ve görüntü gibi estetik kirlilikler canlı ve cansızlarda zararlı olmaktadır. Toprak kirliliğine neden olan maddelerin başlıcalarından olan gübreler ve pestisitler (zirai mücadele ilaçlarıdır. Doğru cevap E’dir.

Çevreyi koruma açısından alınabilecek önlemler şunlardır:

Gaz ve toz emisyonları azaltmak için uygun ya­kıt seçimi, çevre dostu klimaların kullanılması, personel ve turistlerin toplu taşıma ile ulaşı­mının sağlanması, tozların tutulması için yeşil alanların artırılması, kirleticilerin kaynağında azaltılması, enerji kaybını önleyecek tedbirlerin alınması, rehabilitasyon çalışmalarının artırıl­ması, yasal düzenlemelere uyulması ve tesisin iç ve dış ortamında yasal değerlerin aşılıp aşılma­dığının belirli periyotlarda denetlenmesi, su ve atık su arıtma tesislerinin kurulması ve işletil­mesi, doğal ve koruma altındaki alanlarda tesis yapılmaması, çevre düzenleme sırasında yeşil alanlarda gübre ve pestisitlerin doğal ürünler­den seçilmesi, katı atıkların toplanması, değer­lendirilmesi ve bertaraf edilmesinde uygun tek­niklerin kullanılması şeklinde çevre açısından bazı önlemler alınmalıdır. Doğru cevap B’dir.