EKOLOJİ VE TURİZM - Deneme Sınavı - 19

Protonların sayısı nötronlardan fazladır

Litosfer

CO

Hidroelektrik santrali

Katı ve sıvı atıkların azalması

Biyoçeşitliliğin korunması

Ekolojik Faktör: Canlı organizmaları yaşamının herhangi bir evresinde dolaylı ya da doğrudan etkileyen faktörlere ekolojik faktörler adı verilmektedir.

Güneş radyosyonu, sıcaklık, ışık, rüzgar, yağış, nem iklimsel olmayan abiyotik faktörlere örnektir.

Yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına doğru, yatay yöndeki hava hareketlerine rüzgâr adı verilmektedir ve hızı anemometre adı verilen aletle ölçülür. İki alan arasındaki basınç farkı eşitleninceye kadar rüzgâr esmeye devam eder.
Rüzgârlar enlemlere bağlı olarak estikleri yöne göre sıcaklığın değişmesine neden olurlar. Kuzey yarıkürede kuzeyden esen rüzgârlar sıcaklığı düşürürken, güneyden esenler yükseltir. Güney yarıkürede ise bu durumun tam tersi gözlenir.

Kuzeyden esen yıldız, kuzeybatıdan esen karayel ve kuzeydoğudan esen poyraz soğuk hava getirir ve toprakta sıcaklığı düşürür. Güneybatıdan
esen lodos sıcak hava getirir, toprağın ısınmasına ve kurumasına neden olur. Özellikle, Marmara bölgesinde deniz ulaşımını olumsuz etkilemekte, kış mevsiminde
karların erimesine neden olduğundan sel, taşkın ve kıyı erozyonu şeklinde olumsuz etkileri görülmektedir. Gündoğusu, doğudan esen soğuk, kuru rüzgâr olup
yağışların durmasına sebep olmaktadır. Güneydoğudan esen rüzgârlara keşişleme
denir ve sabah saatlerinde estiğinde akşamüstü havada bunaltıcı sıcak meydana gelir. Güneyden esen oldukça sıcak ve nemli rüzgârlara kıble denir. Orta Akdeniz’de
oluşan alçak basınç merkezi bu rüzgârı meydana getirmektedir. Batıdan esen sıcak
ve nemli rüzgârlara günbatısı denir. Türkiye’nin batı bölgelerinde yağışlara neden
olmaktadır.

Simbiyosis (Mutualizm): Karşılıklı olarak birbirlerine fayda sağlayan iki farklı
türdeki organizmanın bir arada yaşamasıdır. İki türden birinin bulunmaması halinde diğeri ortamdan yok olabilir.

Yangınlarının oluşumunda oksijen, sıcaklık ve yanıcı madde olmak üzere üç faktör etkilidir.

Parazitler: Konak adı verilen başka bir canlıdan besinini sağlayan ve ona
bağımlı olarak yaşayan canlılardır. Parazitler iç (endo) ve dış (ekto) olmak
üzere ikiye ayrılmaktadır. Bağırsaklarda yaşayan kurtlar endo parazitlere,
bitler ise ekto parazitlere örnek olarak verilebilir. Sosyal ve ekonomik çevre
koşulları iyi olmayan toplumlarda parazitler kolaylıkla yayılma imkânı bulur. Bağırsak solucanı, tenya, şerit, kancalı kurtlar, amipler ve kıl kurtları çiğ
tüketilen besinlerle ve sağlıksız ortamlardan kolaylıkla bulaşır ve üzerinde
yaşadıkları canlılar için zararlı enfeksiyonlara neden olurlar.

Nüfus artışı ile ekosistemlerin dengesi geriye dönüşsüz bir şekilde bozulmaktadır. Nüfus artışı ile çevrede meydana gelen olumsuz etkilere birkaç örnek verelim:

Kentlerde yaşayan insanların yaşadıkları sorunlar arasında yoksulluk, beslenme ve barınma problemleri, işsizlik, gelenek göreneklerin yok olması, kültür yozlaşması, sağlıksız yaşam ortamları ve biçimleri, çevre kirliliğine maruz kalma sayılabilir. Plansız ve denetimsiz büyüyen kentlerde hava, su, toprak, görüntü, gürültü kirliliği ve doğal kaynakların hızla tüketilmesi ile meydana gelen çevresel etkiler halk sağlığını olumsuz bir şekilde etkilemektedir.

Bunların yanısıra jeotermal kaynaklardan; gübre, hidrojen, karbondioksit gibi çeşitli maddelerin üretiminde, düşük sıcaklıklarda kültür balıkçılığının yapılmasında, termal turizm adı verilen kaplıcalarda, fizik tedavi merkezlerinde, maden suyu veya mineral su üretiminde yararlanılmaktadır.

Akarsuların önü kesilerek oluşturulan baraj göllerinden; hidroelektrik enerji elde etmenin yanı sıra taşkın önleme ve içme-kullanma suyu sağlama amaçlı olarak da yararlanılmaktadır.

Demografik kentleşme, nüfusun artmasına paralel olarak kent sayısı ve kentlerde yaşayan insan sayısının artmasıdır. Doğru yanıt A’dır.

Kentlerde toplu taşıma araçlarının yasaklanması, kentleşme sorununa alternatif değildir. Doğru yanıt D’dir.

Bhopal felaketinde böcek ilacı üreten fabrikanın kazara 40 ton metil isosiyanatı dışarı atması ile 18.000 kişi ölmüştür ve 150.000’den fazla insan zehirlenmiştir. Doğru tanıt A’dır.